Блинкен во Турција поради земјотресот и нордиските кандидати за НАТО

Првата посета на американскиот државен секретар на Турција доаѓа со две години „одложено“, што ги покажува затегнатите односи меѓу Вашингтон и Анкара.

Американскиот државен секретар Антони Блинкен ќе пристигне во недела во Турција во официјална посета за да разговара за тоа како Вашингтон може дополнително да и помогне на Анкара додека таа се бори со последиците од разорниот земјотрес во кој загинаа десетици илјади луѓе.

Земјотрес со јачина од 7,8 степени според Рихтеровата скала ја погоди југоисточна Турција и соседна Сирија на 6 февруари, при што загинаа повеќе од 45.000 луѓе, а повеќе од еден милион луѓе останаа без покрив над главата, а економската штета се проценува на милијарди долари, пишува Ројтерс.

На врвот на агендата на разговорите ќе бидат закочените кандидатури на Шведска и Финска за членство во НАТО, кои Турција досега одбиваше да ги ратификува, особено велејќи дека во Стокхолм има групи кои Анкара ги смета за терористички.

Анкара неодамна посочи дека ќе и даде зелено светло само на Финска.

Првиот американски дипломат ќе слета во воздухопловната база Инџирлик во јужната провинција Адани, од каде со хеликоптер ќе ја обиколи областа погодена од земјотресот. Тој потоа во понеделник ќе има билатерални разговори со неговиот турски колега Мевлут Чавушоглу.

Блинкен се очекува да се сретне и со турскиот претседател Таип Ердоган, рекоа извори запознаени со плановите за патување.

По земјотресот, Соединетите Американски Држави испратија тим за пребарување и спасување во Турција, медицински материјали, кршници за бетон и хуманитарна помош од 85 милиони долари, во која е вклучена и Сирија.

Заладени односи меѓу Вашингтон и Анкара

Првата посета на Блинкен на Турција како државен секретар се подготвува веќе подолго време, но доаѓа само две години откако тој ја презеде функцијата. Некои од неговите претходници, вклучувајќи ги Хилари Клинтон и Рекс Тилерсон, ја посетија Турција во првите три месеци од мандатот.

Одложувањето, велат аналитичарите, ја покажува затегнатата природа на односите кои особено се влошија од 2019 година, кога Анкара се здоби со руски системи за противракетна одбрана.

Иако САД ја пофалија Турција за некои нејзини акции за време на руската инвазија на Украина, тие и понатаму се загрижени за нејзините блиски врски со Москва, велат експертите.

Шведска и Финска аплицираа за приклучување кон трансатлантскиот одбранбен сојуз минатата година откако Русија ја нападна Украина, но се соочија со неочекувани приговори од Турција и оттогаш се обидуваат да ја добијат нејзината поддршка.

Анкара сака Хелсинки и Стокхолм да заземат поостар став кон Курдистанската работничка партија (ПКК), која Турција и Европската унија ја сметаат за терористичка група, и друга група која ја обвинува за обидот за државен удар во 2016 година.

Ердоган во јануари рече дека е отворен само за ратификување на барањата на Хелсинки.

Желбата на Турција да купи борбени авиони Ф-16 од американско производство е поврзана со кандидатурата за членство, но американскиот Конгрес се спротивстави на продажбата доколку Анкара не даде зелено светло за пристапниот процес на двајцата кандидати.

Турција изрази фрустрација што прашањата се поврзани, а Ибрахим Калин, главниот советник за надворешна политика на Ердоган, минатиот месец рече дека се надева оти договорот за Ф-16 нема да биде „заложник“ на членството на Шведска и Финска во НАТО.