На државниот сектор му требаат високи ИТ-експерти, но колку имаме?
Просечните плати во секторот компјутерско програмирање, консултантската област во декември минатата година изнесувале 88.192 денари и се за 5 отсто повисоки во однос на истиот период во 2021 година. Вака велат податоците од Државната агенција. за статистика. Ова е втора највисока просечна плата во земјава, зад платите во авионскиот превоз, каде просечната плата е 94.537 денари. Просечната плата во државата генерално е 34.364 денари, информира Журнал.
Денес, за да функционира едно општество, потребни се ИТ експерти. Напротив, кога податоците се во електронски архиви, кога се развиваат е-услуги, ако нема добар тим, последиците можат да бидат катастрофални. Од друга страна, има и такви кои го злоупотребуваат информацискиот систем, кои бараат купување на податоци, но и глобални играчи кои отвораат хибридни војни.
Она што под овие услови станува најважното прашање за јавниот сектор е – како да се обезбедат ИТ експерти. Фактите се следни: за најдобро, со искуство, вратите се секогаш отворени за многу компании кои нудат аутсорсинг услуги на целиот свет, без разлика каде работите, а многу програмери работат од Македонија и добиваат европски плати од 3000 или 4000 евра. Наспроти нив, вработените во ИТ секторот во државниот сектор имаат приходи согласно прописот со кој се утврдуваат бодовите за проценка на платите. Каде што големите придобивки се невозможни. Една од опциите на јавниот сектор е да се натераат услугите, што всушност се прави,
Македонија не е изолиран остров кога станува збор за хибридни напади. Целиот свет се соочува со различни форми на напади, но прашање е дали Македонија прави доволно за да се заштити? Настаните во ФССХМ сериозно ја шокираа јавноста и покажаа што може да се случи. Експертите велат дека не знаат што се случува со чувствителните документи од базата на два милиони осигуреници.
Универзитетскиот професор Орце Симов, кој е шеф на ИТ-собата во LOE, јасно појаснува дека постои начин да се спречат овие напади, да се зголеми безбедноста на системот, да се воспостават офлајн резервни копии, како и центри за обновување на катастрофи, кои ги ќе се обврзе на сите ИТ услуги доколку системот престане да работи од различни причини. Но, дали го имаме ова?
Нефункционалноста на фондот доведе до тоа дека не може да се исплаќаат плати, боледувања, рефундации. Хакерите го прават ова не за забава, туку за уцена. Вчера на крајот, Магдалена Филиповска Грашкоска, генерален директор на Фондот за здравство, одржа брифинг со новинарите, но рече дека не се осмелува да открие детали дали хакерите побарале пари за враќање на податоците и најави дека е спроведена истрага е отворена за случајот.. Во меѓувреме, медиумите ја објавија неофицијалната информација дека хакерите барале 40 милиони евра во криптовалута за да ги вратат податоците, пренесува Журнал.
Во Македонија хибридните напади станаа честа појава. Понекогаш поради технички проблеми не успеваат информациските системи на институциите. Според мислењето, јавна тајна е дека хакерските напади се кријат зад техничките проблеми. Сепак, главниот ефект е дисфункција. Само за потсетување: не многу одамна системот на Бирото за јавно снабдување не работеше една недела, само веб-страницата на ДАП беше во функција, додека во исто време не работеа веб-страницата и системот за корисници на катастарот, додека Не се отвори ниту веб-страницата на Народна банка.
ДАП и МИА во последните неколку дена добија предупредувања граѓаните да не веруваат во СМС пораките испратени од овие две институции, да не кликнуваат на линкови и да не внесуваат лични податоци бидејќи се работи за измамничка кампања.
Министерот за внатрешни работи, Оливер Спасовски, коментирајќи ги секојдневните дојави за бомби насекаде, рече дека Македонија е дел од хибридна војна која не се одвива само кај нас.
„Загриженоста е голема, но целта на овие хибридни напади е токму оваа. Да се влее страв кај граѓаните, да се создаде неизвесност, да се влијае врз институциите, да се заморат државните безбедносни служби“, изјави Спасовски.
Македонија како дел од глобалниот свет се соочува со многу ИТ предизвици, а потребни се високи ИТ експерти за управување со нив.
