Турција ја тресат земјотреси, економијата ја тресе инфлација, а знаете ли што прави Султанот?

Во еден од неговите јавни настапи во екот на високата инфлација, турскиот претседател рече дека, како муслиман, нема да ги зголеми каматните стапки

„Турската лира достигна ново рекордно ниско ниво, а турските финансиски пазари паднаа во понеделникот, бидејќи големиот земјотрес ги додаде притисоците од силниот долар, геополитичките ризици и неочекуваниот пораст на инфлацијата“, објави Ројтерс во понеделник наутро. Во еден момент Борса Истанбул престана да тргува поради падот на вредноста од 4%.

Терминот „цикличен“ е еден од важните елементи во економската наука. Со овој закон се соочи и турскиот претседател, кого сакаме да го нарекуваме султан, Реџеп Таип Ердоган. Неговата партија АК со големо мнозинство победи на изборите во 2002 година, бидејќи земјата беше во сериозни економски проблеми, буквално на колена. Ердоган ја стабилизираше економијата и ја внесе Турција во групата Г20: Таа е сега на 19-то место со вкупна вредност од 819 милијарди долари (9.661 долари по глава на жител; кога Ердоган ја презеде власта, вредноста беше 240 милијарди). Ова ја прави моќна економија во регионот, но послаба или еднаква на многу европски држави: Холандија,а на пример е посилна (1012 милијарди), а Швајцарија е блиску со 800 милијарди. Економијата и помогна на Турција да ја преброди глобалната финансиска криза во 2008 година релативно неповредена, а потоа започнаа внатрешните конфликти кои ќе кулминираат во јули 2016 година кога дел од армијата изврши неуспешен пуч.

Ердоган дотогаш покажуваше тенденции кон авторитарно владеење, а по тој шок ја стави и економијата под своја контрола, што ја доведе земјата во неволја: го назначи својот зет, кого никој во деловниот свет не го сфати сериозно, како министер за финансии. Одлуката на владата во Анкара да не го ослободи американскиот пастор Ендрју Брансон, уапсен во 2016 година и обвинет за активности и шпионажа во корист на терористичките организации ПКК и ФЕТО, доведе до економски притисок од Вашингтон што ја потресе и онака нестабилната економија:

„Турската економија веќе беше начната, а локалната валута, лирата, беше под притисок од еден од најголемите дефицити на тековната сметка на пазарите во развој: Во Во 2021 година, лирата падна за 44 отсто во однос на доларот. Ваквите случувања ја поттикнуваат инфлацијата и ја попречуваат способноста на компаниите да ги отплатат своите девизни заеми“, објасни тогаш Блумберг. Брансон беше ослободен, а набрзо следеше јавна здравствена криза и економските тешкотии се продлабочија.

Се инвестира во злато и криптовалути

Инфлацијата стана клучен проблем во Турција и достигна 85% на годишна основа во октомври минатата година. Ројтерс потоа толкува дека економската програма на Ердоган во последните 14 месеци имала приоритет на растот и извозот и ниските каматни стапки со цел да се намали инфлацијата преку поддршка на тековната сметка да достигне суфицит (во јануари дефицитот беше 109 милијарди долари), а не со зголемување на каматата. стапки. Вториот, кој е традиционалниот и проверен механизам за забавување на инфлацијата, го заговараа гувернерите на централната банка, па Ердоган отпушти четворица од нив за две години.

Во еден од неговите јавни настапи во екот на високата инфлација, турскиот претседател рече дека, како муслиман, нема да ги зголеми каматните стапки, па затоа централната банка ги задржа на 9%, намалувајќи ги од 19% во септември 2021 година. Турскиот банкарски систем е организиран според западниот модел, а не како во Иран според кој не се дозволува камата. Во јануари, инфлацијата повторно скокна, неочекувано, искачувајќи се на 57,68% (се очекуваше 53%).

„Остриот месечен раст е резултат на серијата зголемувања на цените во новата година, вклучувајќи јавен превоз, тутунски производи и услуги, како и зголемувањето на цените на храната“, објаснува Ројтерс.

Растот во 2021 година беше стабилен од 11%, но ова беше последица на отворањето по пандемијата. Во последната година ослабе, особено во последните два квартали, па се предвидуваше да биде меѓу 4 и 5%. Зародишот на можниот негативен правец на економијата, агенциите го гледаат во слабеењето на индустриското производство, столбот на турската економија.

Во меѓувреме, населението управува, како што пренесува CNBC, па продавниците почнуваат да ги прикажуваат цените во американски долари, а населението инвестира пари, меѓу другото – злато – во криптовалути.

Нагло вртење

Владата на крајот на јануари на извозниците им понуди поповолен курс за претворање на странските приходи во лири, со клаузула остварениот странски приход да не го користат одреден временски период за купување на некоја од конвертибилните валути. Централната банка на Турција ќе понуди премија од два отсто од сегашната стапка на конверзија на компаниите кои ќе ја вратат, или како што ја нарекоа, ќе ја вратат својата заработка, објави Блумберг.

Се проценува дека поради постоечките економски тешкотии, претседателот Ердоган ги помести изборите за средината на мај, свесен дека дополнителното влошување на условите за живот ги загрозува неговите шанси за победа на изборите. Големите банки JP Morgan и Goldman Sachs очекуваат остар пресврт во економската политика веднаш по изборите. Други сметаат дека изборите се на тој ден заради симобликата на тој датум – 100 години од независноста на Р. Турција.