Чарли Кирк, десничарски политички коментатор, беше убиен во обид за атентат на кампусот на Универзитетот Јута Вали. Неговото убиство, или реакциите на овој несреќен настан, ја покажаа длабоката неслога во американското општество.
Атентатот врз Кирк е уште еден во низата напади врз политичари и други луѓе поврзани со политичкиот живот во САД, во земја која имала бројни трауматски искуства со ваков вид настани.
Сепак, во последните неколку години, реакциите на овие настани покажуваат дека наместо единство, што е природен одговор на едно општество кога ќе се случи убиство или напад во оваа сфера, се изразуваат и дополнително се истакнуваат разликите што се очигледни меѓу граѓаните на САД.
Екстремистите од двете страни го злоупотребија ова убиство и другите напади
Додека политичарите од обете политички партии во Америка јасно го осудија атентатот врз Кирк, нарекувајќи го „тотално неприфатливо зголемување на политичкото насилство“, голем број влијателни личности кои припаѓаат на радикални политички опции имаа поинаков одговор.
Левичарите, кои го навредуваа Кирк поради ставовите што ги застапуваше, дури и го прославија неговото убиство, додека оние кои беа поумерени изразија сочувство, но со коментар во кој сугерираа дека тој „заслужувал атентат“ поради неговите јавни постапки.
Од друга страна, екстремистите од десната страна на политичкиот спектар го искористија атентатот врз Кирк за да повикаат на пресметка со своите противници, па дури и повикаа на граѓанска војна.
Оваа ескалација од двете страни, иако не е припишана на мнозинството граѓани, е засилена на социјалните медиуми, оставајќи впечаток дека е разгледана од критична маса луѓе кои се подготвени да ризикуваат стабилност во Америка поради несогласувања околу политичките ставови.
Периодот на вистинска стабилност траеше помалку од 40 години.
Кога ја гледаме американската историја, ова ниво на неединство и поларизација се видело дури во средината на 19 век, кога несогласувањата околу прашањата за ропството и правата на државите доведоа до крвава граѓанска војна.
Дури и откако унионистите ги победија сепаратистите од јужниот дел на САД, следните нешто помалку од 100 години беа обележани со поларизација околу прашањето за правата на црнците, кое беше решено дури во 1964 година.
Иако по усвојувањето на историскиот Закон за граѓански права таа година имаше политички конфликти, периодот до почетокот на 21 век може да се опише како „златна ера“ на политичка стабилност.
Политичарите од таа ера кои го имале главниот збор во политичкиот простор на САД имале несогласувања, но тие најчесто биле решавани на здрав и демократски начин.
Мора да се каже дека колективната траума по атентатот врз претседателот Џон Ф. Кенеди во 1963 година придонесе за ова, кога на Американците им стана јасно дека обединувањето, со мали несогласувања што се решаваат на мирен начин, е единствениот пат напред.
Контроверзни победи, промени во ставовите и „нормализација на абнормалното“
Сето ова траеше до почетокот на 21 век, кога навистина започна нова рунда на агресивна поларизација во американското општество.
Иако само со појавата на Доналд Трамп, актуелниот претседател на САД, оваа поларизација од „скриена“ премина во отворена, таа постоеше и порано.
Контроверзната победа на Џорџ В. Буш на изборите во 2000 година е всушност почетната точка, а сите последователни претседатели, на еден или друг начин, придонесоа за ова.
Барак Обама, кој победи на изборите во 2008 година со приказна за „неопходно обединување“, сè повеќе се отуѓуваше од Американците кои припаѓаа на конзервативното движење, а неговиот избор за претседател, и сите околности околу него, делумно доведоа до победата на Трамп.
Ова особено се однесува на фактот дека Обама „купи“ бројни конзервативци со своите ставови, меѓу другото, за истополовите бракови, само за подоцна гордо да го предводи движењето што кулминираше со легализација на овие синдикати во САД.
Без да навлегувам во „доблестите“ на неговите ставови, Обама стана „предавник“ за конзервативците кои му веруваа во неговиот втор мандат.
Кога Трамп го освои својот прв мандат во 2016 година, поларизацијата стана повеќе од очигледна.
Неговото отстапување од политичката умереност што ги карактеризираше сите големи политичари во историјата на САД им отвори врата на екстремистите од десната страна на политичкиот спектар, кои стануваа сè поотворени во изразувањето на своите ставови, а кои американското општество, со добра причина, ги турна на маргините.
Иако Американците направија еден вид „корекција“ со изборот на Џо Бајден за претседател во 2020 година, неговото бегство од центризмот што ја обележа неговата политичка кариера е уште една фаза во поларизацијата на американското општество.
Со ова, во суштина, последната можност, барем засега, Американците повторно да се обединат околу основните прашања е згасната. Во моментов, граѓаните на САД ја живеат таа реалност што им беше изградена во општеството во последните 20 години, а тоа најдобро го илустрираат реакциите на убиството на Кирк.
Тешко е да се види решение
Сето ова укажува дека Америка е на пат на самоуништување за кое, барем од моменталната состојба може да се претпостави, нема брзо решение.
Граѓаните во САД сè повеќе се идентификуваат со идеи кои (оправдано) можат да се наречат радикални, а екстремизмот едноставно мора да заврши со негативни последици.
За жал за Американците, овие негативни последици сега се претвораат во директно насилство зад кое стојат политички мотиви, или барем така се перципираат.
Убиството на Кирк, но и убиството на демократските политичари во Минесота пред неколку месеци, како и бројни други напади, атентати и инциденти што имаат политичка позадина, некогаш беа полигон за обединување во Америка.
Денес, тие се можност за раст и промоција на екстремистички идеи, а тој пат може да заврши само со насилство.