Земјината атмосфера сега има повеќе јаглерод диоксид отколку што имало пред милиони, а можеби и десетици милиони години, според податоците објавени во четврток од Националната океанска и атмосферска администрација и научниците од Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего.
За првпат, глобалните просечни концентрации на јаглерод диоксид, стакленички гас што се испушта како нуспроизвод од согорувањето на фосилни горива, надминаа 430 делови на милион (ppm) во мај. Новите мерења беа рекордно високи и претставуваа зголемување од повеќе од 3 ppm во однос на минатата година.
Мерењата покажуваат дека земјите не прават доволно за да ги ограничат емисиите на стакленички гасови и да го свртат постојаното акумулирање на CO2, што климатолозите го наведуваат како главен виновник за глобалното затоплување.
„Уште една година, уште еден рекорд. Тажно е“, изјави Ралф Килинг, професор по климатски науки, морска хемија и геохемија на Институтот за океанографија Скрипс при Калифорнискиот универзитет во Сан Диего.
Јаглерод диоксидот, како и другите стакленички гасови, ја задржува топлината од сонцето и може да остане во атмосферата со векови. Како такви, високите концентрации на стакленички гасови во атмосферата придонесуваат за повисоки глобални температури и други негативни последици од климатските промени, вклучувајќи го зголемувањето на нивото на морето, топењето на поларните ледени капи и почестите и потешки екстремни временски настани.
Атмосферскиот јаглерод диоксид нагло се зголеми од прединдустриското време, главно поради човековите активности што испуштаат стакленички гасови во воздухот.
Пред неколку децении, надминувањето на прагот од 400 ppm беше незамисливо. Тоа значеше дека на секои милион молекули од гасот во атмосферата, повеќе од 400 од нив беа јаглерод диоксид. Планетата ја достигна таа мрачна пресвртница во 2013 година. А сега научниците предупредуваат дека нивоата на CO2 би можеле да достигнат 500 ppm во рок од 30 години.
Но, човечкото општество е веќе на неистражена територија.
Последниот пат кога планетата имала толку високи нивоа на јаглерод диоксид во атмосферата веројатно бил пред повеќе од 30 милиони години, рече Килинг, долго пред луѓето да талкаат по Земјата и во време кога климата била значително поинаква.
Тој рече дека е алармантно не само колку високо се искачиле нивоата на CO2, туку и колку брзо.
„Се менува толку брзо. Доколку луѓето еволуирале во свет со толку висок CO2, веројатно ќе имало места каде што сега немаше да живееме. Веројатно би можеле да се прилагодиме на таков свет, но го изградивме нашето општество и цивилизација околу вчерашната клима“, изјави тој за NBC News.
Нивоата на јаглерод диоксид обично се прикажуваат на графикон познат како крива на Килинг, именувана по таткото на Килинг, Чарлс Дејвид Килинг, кој во 1958 година почнал да врши дневни мерења на атмосферскиот јаглерод диоксид со инструменти на врвот на опсерваторијата Мауна Лоа на Хаваи.
Кривата на Килинг е позната по стрмниот пораст од Индустриската револуција, поради климатските промени предизвикани од човекот.
Ралф Килинг и неговите колеги од Институтот за океанографија „Скрипс“ откриле дека просечната концентрација на атмосферски CO2 во мај била 430,2 ppm. Лабораторијата за глобален мониторинг на NOAA, која врши одделни дневни мерења од 1974 година, пријавила просек од 430,5 ppm во мај.
Нивоата на јаглерод диоксид во атмосферата се следат внимателно за да се процени колку луѓето влијаат врз климата на Земјата. Отчитувањата се исто така индикатор за целокупното здравје на планетата.