Научниците долго време се фасцинирани од тоа зошто некои луѓе се сеќаваат на своите соништа, додека други ги забораваат.
Просечен човек поминува околу една третина од својот живот во спиење. За тоа време, нашите умови создаваат цели светови – некои брилијантни и незаборавни, додека други исчезнуваат веднаш штом ќе се разбудиме. Што ако можеме максимално да ги искористиме овие залудно потрошени часови со сеќавање на повеќе од нашите соништа?
Новото истражување за тоа зошто сонуваме, кој најдобро се сеќава на соништата и како да ја подобриме меморијата на соништата ја демистифицира и полека ја разоткрива мистеријата на овој недофатлив феномен, пренесува Телеграф.
Зошто некои луѓе се сеќаваат на соништата?
Секој сонува секоја вечер, но не сите се сеќаваат на своите соништа. Студија од 2025 година, спроведена од IMT School for Advanced Studies Lucca во Италија, покажува дека потсетувањето на сонот се рефлектира преку интеракцијата на когнитивните особини, личните ставови и динамиката на спиењето.
Истражувачите откриле дека неколку елементи, од фактори на животната средина до индивидуални карактеристики, ја одредуваат способноста за паметење на соништата. Студијата заклучила дека учесниците кои биле склони кон мечтаење и размислување за различни работи и кои имале позитивен став кон соништата имаат поголема веројатност да се сеќаваат на своите соништа.
– Карактеристиките на личноста како што се отвореноста за искуство, креативноста и слабите психолошки граници… предвидуваат поголемо потсетување на соништата, додека невротичноста е поврзана со поголема фреквенција на потсетување на кошмари – вели д-р Вали, кој не бил дел од студијата.
Помладите учесници и оние кои спиеле полесно подолго време имале повисоки стапки на потсетување на соништата.
Постарите учесници често биле водени од чувството дека сонувале, но го изгубиле сеќавањето на самиот сон, феномен наречен „бел сон“.
Сезоните исто така играат улога. Учесниците се сеќаваа на помалку соништа во зима отколку во пролет и есен, за што авторите заклучија дека може да бидат предизвикани од флуктуации во циклусите на спиење, изложеност на светлина или расположение.
Соништата како порти кон иднината
Античката кинеска цивилизација не била единствената култура која верувала дека соништата можат да ја предвидат иднината.
„Прекогнитивните соништа се многу чест аспект на човечкото искуство“, вели д-р Ерик Варго, научен писател кој докторирал по антропологија на Универзитетот Емори. Тој истакна дека една третина до половина од испитаниците рекле дека имале прекогнитивни соништа, а речиси сите култури веруваат дека овие соништа содржат вистина. Тој смета дека собирањето докази и сведочењето на поединци е доволно за сериозно разгледување.
Д-р Варго верува дека најубедливиот доказ за предвидување на соништата не лежи во психолошките лаборатории, туку во новото физичко истражување кое ја истражува „ретрокаузацијата“ – концептот дека идните настани можат да влијаат на минатото. И навистина, неодамнешните откритија во квантното пресметување, квантната биологија и квантната физика можеби се блиску до можните механизми за тоа како информациите можат да патуваат назад во времето.
Квантните процеси може да објаснат како нашиот мозок ги обработува информациите за време на спиењето. Кога сонуваме за време на РЕМ спиењето, невроните повторно се поврзуваат додека сеќавањата се формираат и консолидираат. Овој процес зависи од микротубулите – ситни тубуларни структури во мозочните клетки за кои некои истражувачи веруваат дека можат да функционираат како квантни компјутери.
Доколку микротубулите се навистина минијатурни квантни компјутери, забележа д-р Варго, тие би можеле да испратат информации назад во времето, дозволувајќи им на идните искуства суптилно да влијаат на нас – што се појавува во соништата, креативноста или несвесните шеми на мислата.
– Мислам дека прекогницијата е веројатно аспект на меморијата – „меморија за нештата (од) иднината“. Соништата мнемонички ги кодираат „сеќавањата од иднината“, како и неодамнешните (минати) настани, вели д-р Варго.
Како да се подобри меморијата на соништата
Бројни студии покажаа дека чувањето дневник за соништата ја подобрува нашата меморија, како и свесно менување на нашиот став кон меморијата на соништата. Покрај тоа, пелинот е традиционално познат по сигурно подобрување на соништата и меморијата на соништата, пренесува Телеграф.
Д-р Џанг, д-р Вали и д-р Варго препорачуваат доследна практика за да се подобри потсетувањето на сонот. Откако детално ги запишавте вашите соништа во датиран дневник, д-р Варго вели да ги препрочитате вашите белешки од тоа утро и претходните денови пред да заспиете, што е клучен чекор во создавањето на подобра меморија што на луѓето често им недостасува. Тоа го поттикнува размислувањето за врските помеѓу соништата во вашиот дневник и искуствата во вашиот буден живот.
Д-р Варго, исто така, препорачува создавање на дневна практика на медитација за да се развие свесноста и фокусот на вниманието наместо да се талка во внатрешен монолог или одвлекување на вниманието. Исклучувањето од уредите што го одвлекуваат вниманието исто така може да помогне да се развие овој фокус, додаде д-р. Варго. Слично на тоа, д-р Џанг советува да се будите без аларм, бидејќи зголемувањето на кортизолот предизвикано од ненадејна бучава доведува до моментално лишување од сон.
Без разлика дали се привремени или живописни, заборавени или внимателно снимени, соништата ги обликуваат нашите умови и будниот живот на начини кои штотуку почнуваме да ги разбираме. Тие ни помагаат да ги процесираме емоциите, да истражуваме нови идеи, да реагираме поефективно на опасноста и, можеби, да гледаме во иднината. Со соодветно внимание, можеби ќе можеме да отклучиме повеќе од нашиот свет на соништата.