На состанокот во Луксембург, министрите за енергија на Европската унија усвоија одлука за целосно прекинување на увозот на руски гас по 2027 година.
Предлогот го поднесе Европската комисија, а во Советот го доби потребното квалификувано мнозинство гласови – само Унгарија и Словачка, две земји без излез на море, беа против него.
Одлуката претставува мандат до Советот на ЕУ за преговори со Европскиот парламент, чија согласност е неопходна за регулативата да стапи во сила. Сепак, се очекува брз договор, бидејќи Парламентот веќе силно се залагаше за забрана на увозот на руски гас и нафта.
Целта: целосна енергетска независност од Русија
Оваа одлука е дел од пошироката стратегија на ЕУ која има за цел целосно да го укине увозот на руски енергетски производи и со тоа да постигне енергетска независност во Европа.
„Енергетската независност на Европа значи посилна и побезбедна Европа. Иако во последните години вредно работевме на исфрлање на рускиот гас и нафта од Европа, сè уште не сме успеале целосно. Затоа е клучно што данското претседателство обезбеди голема поддршка од министрите за енергија за закон што конечно ќе го забрани влезот на руски гас во ЕУ“, изјави Ларс Огард, дански министер за енергетика, пренесува Ројтерс.
Нема нови договори по 2026 година.
Според новите правила, купувачите од ЕУ нема да имаат право да потпишуваат нови договори за увоз на руски гас по 1 јануари 2026 година, а сите постоечки договори ќе мора да бидат раскинати најдоцна до крајот на 2027 година, без оглед на роковите предвидени во нив.
Иако од почетокот на руската агресија врз Украина, увозот на гас во ЕУ се намали од повеќе од 40 на 13 проценти, Унијата сè уште годишно увезува гас во вредност од околу 15 милијарди евра од Русија.
Додека Словачка и Унгарија увезуваат гас преку цевководи, Белгија и Франција неодамна дури го зголемија увозот на руски течен природен гас (LNG).
Од друга страна, уделот на руската нафта во вкупниот увоз на ЕУ падна под 3 проценти.
Нов пакет санкции до крајот на неделата
Истиот ден, министрите за надворешни работи на ЕУ разговараа за 19-тиот пакет санкции против Русија, чие усвојување бара едногласна поддршка од сите членки. Унгарија и Словачка сè уште се противат.Високата претставничка на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Каја Калас, изјави дека се надева оти новиот пакет санкции ќе биде усвоен до крајот на неделата, евентуално за време на самитот на ЕУ на 24 октомври.„Путин повторно смета на својот стар сојузник – генералот Зима – но овој пат Европа нема намера да му помогне со енергија“, заклучуваат европските претставници.
Експертите за „Блиц бизнис“ предупредуваат: „Последиците за Србија би можеле да бидат големи“
Бугарија неодамна објави дека ќе се придружи на европскиот план, кој беше усвоен денес, за целосно прекинување на увозот на руски гас до крајот на 2027 година, што значи дека Москва би ја изгубила последната рута за гасовод до Европа низ таа земја.
Експертите предупредуваат дека овој потег би можел сериозно да влијае на Србија и дека може да има намалено количество гас, а можеби и целосен недостиг.
Милош Здравковиќ, експерт за енергетика, за „Блиц бизнис“ изјави дека прекинот на испораката на гас преку „Турски тек“ би имал многу негативно влијание врз Србија.
Имаме гас во гасоводот од Унгарија што поминува низ Украина, со кој претходно бевме снабдувани, и ова е директна врска со главниот гасовод каде што ние сме земјата што наплаќа за транзит преку Турски тек, додава тој.
Под услов Бугарија навистина да го стори тоа, првите последици би биле преку буџетот, би имало помалку гас, а може да има и целосен недостиг во зависност од тоа како ќе се одвива војната во Украина. Ако војната во Украина заврши, тогаш тој гасовод ќе функционира нормално, заклучува Здравковиќ.
Србија веројатно ќе мора да ја забрза диверзификацијата на понудата, што интензивно го прави.
Владата на Србија усвои два уредби поврзани со снабдувањето со природен гас.
Да ве потсетиме дека Владата на Србија ова лето донесе два уредби поврзани со снабдувањето со природен гас, со кои се усогласуваат домашните прописи со новите прописи на Европската Унија и се исполнуваат обврските преземени со потпишувањето на Договорот за основање на Енергетската заедница и се утврдуваат мерки и активности за понатамошно зголемување на сигурното и ефикасно снабдување со овој извор на енергија.
Овие мерки и активности, како што најави владата, првенствено се однесуваат на понатамошен развој на националниот гасоводен систем, вклучувајќи капацитети за складирање и поврзување со системите на соседните земји, што ќе овозможи понатамошна диверзификација на рутите и изворите на снабдување.