Цревниот микробиом е заедница од трилиони микроорганизми – бактерии, габи и вируси – кои живеат во дигестивниот систем и играат клучна улога во варењето, имунитетот и целокупното здравје. Исхраната директно влијае на рамнотежата на овие микроби. Храната како црвеното месо, преработената храна и слично може да ја наруши оваа рамнотежа и да го зголеми ризикот од воспаление и хронични заболувања.
Здравиот микробиом е важен бидејќи им овозможува на корисните хранливи материи да влезат во крвотокот, додека оштетената цревна бариера може да дозволи штетните супстанции кои ги поттикнуваат воспалителните процеси во телото да поминат низ нив. Затоа, диететичарката и нутриционистка Синтија Сас предупреди за храната што е најштетна за здравјето на цревата.
1. Црвено месо
Јадењето црвено месо, како што се говедското, јагнешкото и свинското месо, може да ги зголеми нивоата на токсини во цревата, вели Сас.
,,Микробите во дигестивниот тракт ја претвораат аминокиселината Л-карнитин, која се наоѓа во црвеното месо, во соединение наречено триметиламин-Н-оксид (TMAO), кое е поврзано со стврднување на артериите и поголем ризик од срцеви заболувања. Истражувањата, исто така, покажуваат дека преработеното црвено месо (како сланина, колбаси и деликатеси) го поттикнува растот на микробите поврзани со воспаление и го зголемува ризикот од рак на дебелото црево“, вели таа за Health.
2. Високо преработена храна
Високо преработените производи – како што се газираните пијалоци, брзата храна, хот-договите, слатките и готовите оброци – содржат многу малку цели состојки и се богати со заситени масти, додаден шеќер, сол и адитиви кои му штетат на цревниот микробиом.
„Таквата исхрана го намалува бројот и разновидноста на корисни бактерии, што доведува до воспаление на цревата и поголема пропустливост на цревниот ѕид, па штетните супстанции полесно влегуваат во крвотокот. Последиците може да вклучуваат дебелина, срцеви заболувања и невродегенеративни нарушувања како што се деменција и Алцхајмерова болест“, вели диететичарот.
3. Алкохол
„Според студиите, долготрајната консумација на алкохол значително го менува составот на цревниот микробиом. Алкохолот го намалува бројот на корисни бактерии и го зголемува бројот на штетни микроби, со што се нарушува рамнотежата на дигестивниот систем. Исто така, ја зголемува пропустливоста на цревниот ѕид, дозволувајќи им на токсините да поминат во крвотокот, што го поттикнува воспалението и го зголемува ризикот од заболувања поврзани со црниот дроб и имунитетот“, предупредува Сас.
4. Вештачки засладувачи
Засладувачите без шеќер и калории, како што се сукралоза, аспартам и ацесулфам калиум, можат да ја нарушат рамнотежата на цревните бактерии, да го зголемат воспалението и да ги намалат нивоата на масни киселини со краток синџир (SCFA) кои го поддржуваат здравјето на дигестивниот систем.
„Употребата на вештачки засладувачи може да го зголеми ризикот од дебелина и дијабетес тип 2. Во експериментите врз животни, кога микробите од цревата на испитаниците кои ги консумирале засладувачите биле пренесени на здрави глувци, нивната толеранција на гликоза значително се влошила“, вели диететичарот.
5. Млечни производи
Кај луѓе со одредени состојби, млечните производи можат да предизвикаат дигестивни тегоби.
„Нетолеранција на лактоза се јавува кај околу 70 проценти од возрасните ширум светот бидејќи им недостасува ензимот лактаза, кој е потребен за разградување на млечниот шеќер. Во такви случаи, консумирањето млеко и сирење предизвикува надуеност, болки во стомакот и дијареја. Луѓето со алергија на млеко може да доживеат слични симптоми, вклучувајќи повраќање и грчеви. Кај оние кои страдаат од воспалително заболување на цревата, млечните производи можат да ги влошат симптомите и да предизвикаат нови воспалителни епизоди“, објаснува Сас.
Што да се јаде наместо тоа?
Здравиот микробиом може да се поддржи со внесување на пробиотска и пребиотска храна. Пробиотиците се наоѓаат во јогуртот, кефирот, кимчито, комбухата и киселата зелка и помагаат во растот на корисните бактерии.
„Пребиотиците, како што се бананите, кромидот, јачменот, лукот, празот и аспарагусот, ги хранат добрите бактерии и го намалуваат воспалението. Храната богата со растителни влакна (овошје, зеленчук, јаткасти плодови, семиња и интегрални житарки) и храната со полифеноли (јаболка, бобинки, чај, цитрусни овошја, какао) дополнително ја зајакнуваат цревната бариера и го поддржуваат имунитетот“, заклучи диететичарот.