Новите предвремени локални избори во северно Косово се следниот чекор за смирување на кризата меѓу Белград и Приштина, рече во понеделникот (26-ти јуни) главниот дипломат на ЕУ, Јосеп Борел, додека ЕУ го поздрави ослободувањето на тројцата киднапирани косовски полицајци.
Тензиите се зголемија во регионот откако етничките Срби, кои сочинуваат мнозинство на север, но дел од целокупното косовско население, масовно дадоа оставки од сите државни институции.
Изборите за пополнување на испразнетите места беа бојкотирани од српските гласачи и кандидати, што доведе до излезност од помалку од 4 отсто, а кандидатите од етничките Албанци ги пополнија позициите. Протестите и судирите избија кога новоизбраните градоначалници се обидоа да влезат во општинските згради за да започнат со својата работа.
„Следниот чекор е да се направи сè за да се распишат избори“, рече главниот дипломат на ЕУ Жозеп Борел по состанокот на министрите за надворешни работи на ЕУ во Луксембург.
Распишувањето нови избори на кои ќе учествува и српското малцинство е клучно барање на ЕУ и САД и за кое се согласи Приштина.
„Се согласуваме дека не можеме да имаме градоначалници во нивните канцеларии заштитени од силите на НАТО [КФОР] засекогаш, [додека] се избираат со 2 отсто или 3 отсто од пописот – ова не е одржливо решение“, додаде тој.
Неговите коментари уследија откако тројца косовски полицајци, кои Србија ги држеше речиси две недели, беа ослободени со судска одлука и преминаа назад во Косово во понеделникот. Приштина тврди дека тие биле киднапирани од Косово, додека Белград, кој не ја признава независноста на Косово, вели дека тие биле уапсени во Србија.
На средбата, министрите за надворешни работи на ЕУ беа информирани од Борел за најновите случувања во регионот.
Додека повеќето земји-членки земаа збор, некои изразија фрустрација поради актуелната ситуација, додека целата нагласена деескалација треба да се случи веднаш, изјавија за EURACTIV две лица кои информираа за дискусијата.
Зборувајќи подоцна за новинарите, Борел, исто така, повтори предупредувајќи дека ЕУ ќе преземе „политички и финансиски“ мерки „за да го зголеми потпорот“ против која било влада, доколку не се придвижи кон нормализирање на односите.
„Земјите-членки остануваат подготвени да преземат дополнителни мерки доколку не се забележи напредок и тие со право истакнаа дека од идните членки на ЕУ очекуваме европско однесување“, рече тој за новинарите.
Запрашан од EURACTIV што ќе значи ова во пракса, Борел рече: „земјите-членки и [Европската] комисија можат да размислат за преземање политички мерки, да ги ограничат политичките контакти и да стават нафтоводни финансиски мерки со цел да ја усогласиме нашата соработка според нивното однесување. “.
„Но, тие мора да бидат мерки – им реков на земјите-членки – сè треба да биде пропорционално и да биде реверзибилно“, додаде тој.
Косовскиот премиер Албин Курти и српскиот претседател Александар Вучиќ минатиот четврток (22-ри јуни) отпатуваа во Брисел на неубедливи разговори , одделно состанувајќи се со Борел и специјалниот претставник на ЕУ, Мирослав Лајчак.
Иако минатонеделните разговори не дадоа суштински резултати, Борел рече дека двете страни „се договориле за потребата од нови избори“ во северно Косово.
Борел, исто така, рече дека страната на ЕУ ќе остане во контакт со двете страни во текот на следните денови, додека претставниците на ЕУ не ја исклучуваат идната средба меѓу двајцата лидери во наредните недели.
Водачите на ЕУ, исто така, се очекува да разговараат за тензиите меѓу Србија и Косово на нивниот редовен состанок на самитот во четврток (29-ти јуни).
„Како следен чекор, неопходно е продолжување на дијалогот олеснет од ЕУ (…) и брза имплементација на Договорот за патот кон нормализација и неговиот анекс за имплементација“, раниот нацрт на нацрт-заклучоците од самитот, виден од EURACTIV, наведено.
„Неуспехот да се деескалира тензиите ќе има негативни последици“, се очекува да нагласат лидерите на ЕУ.