Веќе со недели политичките аналитичари и американските стратези си ја чешаат главата поради бизарноста на овогодинешните предизборни анкети во САД. Имено, нешто помалку од две недели пред претседателските избори, кои ќе се одржат на 5 ноември, кандидатот на Демократската партија и актуелен потпретседател Камала Харис и нејзиниот републикански противкандидат Доналд Трамп, трчаат мртва трка.
Во оваа фаза, секогаш се знаел, ако не победникот, тогаш барем фаворитот. Иако тоа не му значеше многу на демократот Ал Гор во 2000 година.
Камала Харис е всушност во мало водство во моментов, но само за еден процент, и тоа на национално ниво. Американците ги избираат своите претседатели индиректно, преку електорите.
Секоја сојузна држава, во зависност од нејзината големина, а со тоа и од вкупниот број на претставници во Конгресот на Вашингтон, доделува претходно дефиниран број електори на кандидатот кој таму освоил мнозинство од вкупните гласови.
Победник на изборите е кандидатот кој ќе успее да го достигне бројот 270.
Повеќето држави се сметаат за „безбедни“ и за демократите и за републиканците. Калифорнија, која нуди 54 електорски гласови, ќе и припадне на Камала Харис, додека Охајо, Тенеси и Оклахома исто толку сигурно ќе му припаднат на Трамп.
7 клучни држави
Но, 93-те изборни гласа сè уште се во воздух. Тие се кријат во Аризона, Северна Каролина, Џорџија, Мичиген, Висконсин, Пенсилванија и Невада.
Поради нивните социо-политички сличности и разлики, аналитичарите сакаат да ги групираат во државите на Синиот ѕид и Сончевиот појас, убедени дека Мичиген ќе гласа како соседниот Висконсин и Аризона како Невада.
Но, тука доаѓаме до, за Камала Харис, голем проблем. Таа има на располагање само 25 комбинации до магичниот број 270, додека Трамп има нешто повеќе опции, 32 од нив.
Влогот на овогодинешната изборна трка може да се спушти на Пенсилванија, која доделува 19 електорски гласови. Според анкетите, Харис таму има благо водство од 1 процент.
Во Мичиген, „кралот“ на Синиот ѕид, каде што Демократската партија има проблем поради тамошната пропалестинска муслиманска заедница, Трамп ужива предност од само 0,4 проценти.
Сепак се работи за кампања без преседан, во која еден од двајцата водечки кандидати, како и актуелниот претседател, се повлече од изборната трка поради катастрофалниот настап во дебатата и очигледен нарушени когнитивни способности. Затоа, невозможно е да се спореди овој циклус со претходниот.
Меѓутоа, самиот факт што трката е толку блиска е доволен показател дека се случува некакво престројување во американската општествена структура достојна за нашето внимание.
Милијарда долари донации
Од една страна, имаме искусен јавен службеник, актуелниот потпретседател, кој има шанса да стане првата жена (и првата Афроамериканка) во Белата куќа. За само неколку недели, нејзиниот штаб собра милијарда долари донации. ‘Рбетот на нејзиниот персонал се нејзините најблиски членови на семејството; Покрај сопругот на Даг Емхоф и неговите деца, во кампањата безусловно се вклучила и поранешната сопруга на Емхоф. Покрај нив, Харис ја поддржаа и заштитните лица на поранешната Републиканска партија, целото семејство на Чејни, Мекејн и Ромни, па дури и функционери од поранешната администрација на Доналд Трамп, како Ентони Скарамучи и Џон Кели.
Од друга страна, имаме двапати отповикуван, осуден политичар против кој се водат судски предмети (меѓу нив и оној за обид за државен удар). Со исклучок на нејасните медиумски компании и ѕвезди во самракот на нивните кариери, речиси никој не е подготвен „јавно“ да застане на страната на Трамп, дури ни неговата ќерка Иванка, поранешен висок советник во Белата куќа, нејзиниот сопруг Џаред , кој беше сивата еминенција во првиот мандат на Трамп, па дури ни неговата сопруга Меланија.
Едно од можните објаснувања за оваа предизборна мртва трка се крие во можната претпазливост на аналитичките куќи, кои, поучени од искуството од 2016 година, ги надувуваат гласачите на Трамп дури и таму каде што тие не се нааѓаат. Друго објаснување е фактот дека Харис направи фатална грешка во нејзината елементарна кампања што можеше и мораше да се предвиди – таа дефинираше стратегија да се одвои од Бајден без да го понижува и да му наштети политички. Победник на овие избори ќе биде кандидатот кој ќе им се наметне на гласачите како симбол на толку посакуваната промена.
На крајот, вреди да се потсети дека „аутсајдерите“ најмногу профитираат од најавите за ваков резултат. Технички гледано, во овој случај може да бидат и двајцата кандидати. Но, Харис има мала предност, која Американците, исто како и Шпанците, Европејците, а потоа и Французите, можат да ја протолкуваат како бариера против подемот на радикалната десница.