Украинскиот претседател Володимир Зеленски го потврди своето пристигнување на перонот X во неделата вечерта: „Лично ќе го чекам Путин во Истанбул во четврток“.
Претходно беше објавено дека Соединетите Американски Држави предлагаат формирање на демилитаризирана зона во Украина, која заеднички би ја надгледувале Украина и Русија. Станува збор за област што се протега 15 километри од двете страни на сегашната фронтовска линија меѓу украинските и руските сили.
Оваа идеја ја презентираше специјалниот пратеник на американскиот претседател за Украина, поранешниот генерал Кит Келог, во интервју за „Фокс њуз“.
„Ова значи дека ќе се создаде јасно контролирана зона со ширина од 30 километри. Ќе бидат регистрирани можни прекршувања“, рече американскиот претставник, додавајќи дека безбедносниот појас би можел да го следи „коалиција на добронамерните“. Се чини дека Украина е отворена за идејата за привремена демилитаризација на областа, пишува Дојче веле.
Генералот Келог дополнително изјави дека со текот на времето, Украина би можела да ги врати изгубените територии, како што беше случајот со Германија, која беше поделена на две држави по Втората светска војна, а потоа обединета во 1990 година.
Тој го наведе и примерот со балтичките држави кои беа припоени кон СССР, но Западот никогаш не ја призна таа припојување. „Територијата што моментално ја држите и за која се боревте ви припаѓа вам, а што ќе се случи за пет или десет години е друго прашање. Тоа значи замрзнување на борбите на сегашните позиции. И токму на тоа се подготвени Украинците“, рече Келог.
Дали Украинците ќе ја замрзнат војната?
Во моментот на објавување на овој напис, официјален Киев сè уште не дал коментар за ова прашање. Тарас Шамајда, лидер на движењето „Простор на слободата“, побара официјално објаснување од Министерството за надворешни работи на Украина за тоа дали земјата е навистина подготвена да ги повлече своите трупи 15 километри назад и точно кои области треба да се демилитаризираат.
Прашањата што ги поставува Шамајда вклучуваат: Кои закони би го регулирале овој простор? Какви власти би работеле таму? Како би изгледала мисијата на странските трупи во таа зона? Дали овие трупи би доаѓале од неутрални земји или од оние што ја поддржуваат Русија? „Што би направиле овие војници ако Русите одеднаш се обидат да го заземат целиот или дел од тој 30-километарски безбедносен појас?“ праша Шамајда на својата Фејсбук страница. Сè уште нема одговори на овие прашања.
Петро Бурковски, извршен директор на Фондацијата на Демократската иницијатива на Украина „Илка Кучерива“, смета дека американскиот предлог е разумен и дека Украина би можела да го прифати. Како позитивен историски преседан, тој го наведува договорот од Кемп Дејвид од 1979 година меѓу Египет и Израел, каде што беше воспоставена демилитаризирана зона под контрола на американски набљудувачи, а армиите беа разделени по примирјето.
Според Бурковски, повлекувањето на трупите и привременото примирје би можеле да бидат првите конкретни чекори кон завршување на војната. Теоретски, можно е триесетдневно примирје и воспоставување демилитаризирана зона од 30 километри. Сепак, клучен предуслов е согласноста на Русија, која досега не покажа подготвеност да преземе таков чекор. Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изјави дека „сè уште не слушнал никаква изјава од Киев за желбата за демилитаризирана зона“.
Олександр Чара, извршен директор на Центарот за одбранбени стратегии во Киев, рече дека американскиот предлог за демилитаризирана зона останува само „идеја на хартија“.
„Русија има ресурси и има цел. Тие нема да престанат додека не се предадеме. Тие можат да комбинираат дипломатски стратегии додека Американците продолжуваат да вршат притисок врз нас. Во меѓувреме, европската коалиција што нè поддржува ќе биде уништена. А во исто време, тие продолжуваат да нè убиваат“, рече Чара.
Владислав Селезњев, воен новинар и поранешен началник на службата за односи со јавноста на Генералштабот на украинската армија, го опишува предложениот формат за завршување на војната како неефикасен. Украина, вели тој, веќе поминала низ слични искуства со повлекување на трупите од фронтовската линија во Донбас од 2014 до 2022 година. Тогаш беа потпишани повеќе од 20 договори за прекин на огнот, но ниту еден од нив не даде резултати.
„Дури и мисијата на ОБСЕ не успеа да обезбеди трајна и безбедна линија на разделување по должината на фронтот. Надевањето дека овој пат ќе биде поинаку може да биде залудно“, заклучи Селезњев.