Европската унија разгледува начини да ги искористи замрзнатите руски средства за поддршка на таканаречениот „кредит за репарација“ за Украина, за да ги зајакне своите воени финансии и да го избегне ризикот од вето на Унгарија, изјавија за Ројтерс официјални лица блиски до проектот.
Украина би го вратила репаративниот заем само кога ќе добие компензација од Русија за штетата предизвикана за време на војната. Концептот беше презентиран минатата недела од претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, во време кога американскиот претседател Доналд Трамп ја намалува директната американска воена помош за Киев.
Фон дер Лајен рече дека заемот може да се организира врз основа на готовина поврзана со средствата на руската централна банка замрзнати на Запад по руската инвазија на Украина и нема да вклучува запленување на тие средства, што е „црвена линија“ за некои во ЕУ.
Секој таков заем би морал да биде дизајниран за да се избегне вето од Унгарија, чии купувања на руска нафта оваа недела предизвикаа фрустрација во администрацијата на Трамп.
Функционерите вклучени во проектот изјавија дека нов механизам би можел да се создаде преку коалиција на држави кои се подготвени, наместо сите 27 членки на ЕУ, доколку Будимпешта не сака да учествува.
„Имавме првичен прелиминарен разговор за идејата за нов заем. Но, досега многу работи, вклучително и износите, не се јасни“, изјави за Ројтерс висок функционер на ЕУ.
Околу 210 милијарди евра руски средства се блокирани во Европа. Поголемиот дел од нив веќе достасани и се конвертирани во готовина, кои се чуваат на сметка кај белгискиот депозитар за хартии од вредност „Еуроклеар“.
ЕУ ја користи каматата од овие средства за да отплати заем од 50 милијарди долари за Украина, одобрен од земјите од Г7. Со оглед на тоа што повеќето средства сега се чуваат како готовина, износот на заработена камата е скромен.
Идејата на која ЕУ работи сега би вклучувала замена на руските средства со обврзници без купон издадени од Европската комисија. Обврзниците би имале гаранции од сите земји-членки на ЕУ или само од оние што сакаат да учествуваат.
Државните гаранции се политички ризичен елемент бидејќи би можеле да се активираат ако Русија постави барања откако еден ден ќе бидат укинати санкциите на ЕУ против Москва. Посебен ризик е и можноста за унгарско вето за продолжување на санкциите.
„Сепак, под претпоставка дека санкциите ќе останат на сила сè додека Русија целосно не се повлече од Украина, вклучително и Крим, средствата веројатно ќе останат замрзнати во догледна иднина. Ова значи дека гаранцијата не е особено ризична“, рече друг висок функционер на ЕУ.
Откако средствата ќе бидат заменети за обврзници на ЕУ, една опција што се разгледува е да се префрлат на посебно правно лице во сопственост на сите земји од ЕУ или само на оние што ги гарантираат обврзниците. Идејата е сè уште во рана фаза.
Пренесувањето на средства надвор од Euroclear би овозможило поголема флексибилност на инвестициите и повисоки приноси, според официјалните лица.
„Ова значи дека ќе биде можно да се инвестира во руски средства на долг рок и по подобри каматни стапки“, рече еден функционер.
Официјалните лица додадоа дека средствата што веќе се исплатени во рамките на заемот од 50 милијарди долари од Г7 за Украина, кои се враќаат од камата генерирана од средства, би можеле да се вратат директно од средствата според новиот план или на долг рок од повисока камата заработена од попрофитабилни инвестиции.