Гласините за здравствените проблеми на претседателот на Белорусија, Александар Лукашенко, ја поттикнаа демократската опозиција во егзил да почне да работи на плановите за потенцијално брза и хаотична промена на власта во Минск.
На маргините на демократскиот самит во Копенхаген во понеделникот, белоруската продемократска лидерка Свјетлана Тихановска изјави за Newsweek дека состојбата на Александар Лукашенко не се смета за опасна по живот, но дека неизвесноста околу неговото здравје брзо ги зголемува изгледите за политички хаос во Белорусија. Според неа, неговите сојузници во Русија првенствено ќе се обидат да ги искористат превирањата, па затоа не гледа причина зошто и „непријателите“ на диктаторот во странство не се подготвуваат за такво сценарио.
За здравјето на Александар Лукашенко (68 г.) во последните недели многу се шпекулира. Се започна со неговото појавување на прославата на „Денот на победата“ во Москва на 9. мај, каде набљудувачите забележаа завој на неговата десна рака. Александар Лукашенко отсуствуваше на дел од церемонијата на „Црвениот плоштад“ и беше единствениот лидер на Комонвелтот на независни држави на чело со Русија, кој годинава не положи венец на гробот на непознатиот херој.
До овој понеделник Александар Лукашенко не беше виден во јавноста речиси цела недела, а во неделата ја пропушти и годишната церемонија на која младите се заколнуваат на верност на белоруското знаме. Белоруските опозициски медиуми објавија дека Александар Лукашенко викендов, наместо режимски настан, посетил клиника во Минск.
„Сè укажува на тоа дека има потреба од многу брза реакција во случај да се случи нешто“, изјавила Свјетлана Тихановска, алудирајќи на изгледите за ненадејно губење на власта на Александар Лукашенко, преку смрт, здравствена неспособност, државен удар или доброволно предавање. Сепак, во владините структури ќе владее ненадеен и непредвидлив хаос. Русија секако ќе сака да се меша во процесите, а белоруската опозиција мора да има подготвена рамка како да дејствува во овие околности. Доколку се отвори можност, предупредува опозицискиот лидер во егзил, времето ќе биде од клучно значење.
Интересно е што изворите на руската влада, исто како и белоруските, целосно демантираат какво било влошување на здравствената состојба на Александар Лукашенко. Високиот руски функционер Константин Затулин, јавно ги отфрли и ги исмеа сите извештаи дека Александар Лукашенко боледува од тешка болест.
„И покрај фактот дека на човекот му се слоши, тој сметаше дека е негова должност да дојде во Москва и да се врати истиот ден вечерта за настаните во Минск“, изјавил Константин Затулин за руските медиуми. Тој забележува дека претседателот е „веројатно само малку уморен и настинал, и тоа е се“.
Инаку, новинарот Макс Седон од Financial Times на социјалната мрежа Твитер објави интересно видео кое на критичарите на Александар Лукашенко требаше да им докаже дека белорускиот владетел е жив и здрав, а го објави неговиот табор. Сепак, на него тешко се слуша како Александар Лукашенко зборува, а ни тој не изгледа баш добро. Исто така, тој се уште го има завојот на раката што ги започна гласините за неговото лошо здравје.
Александар Лукашенко владее со Белорусија со железна тупаница речиси 30 години. Тој се смета за нелегитимен претставник на една демократска земја од 2000 година, кога набљудувачките мисии за прв пат забележаа флагрантно фалсификување на гласачкиот процес и отворено политичко насилство во Минск. Оттогаш ЕУ, САД и Велика Британија не го сметаат Александар Лукашенко за легитимен претседател, но тоа не му пречи премногу. Тој во повеќе наврати јавно се нарекува себеси „последниот диктатор“ во Европа.