Злосторството што неодамна ја шокираше јавноста во Македонија, но и регионот, беше киднапирањето и бруталното убиство на Вања Ѓорчевска (14 г.), што повторно го отвори прашањето за заштитата и безбедноста на децата.
Во оваа прилика српскиот веб-портал sd.rs разговараше со Игор Јуриќ, основач на Фондацијата „Тијана Јуриќ“ и Центарот за исчезнати и малтретирани деца.
На самиот почеток на разговорот, Игор Јуриќ наведува дека кога зборуваме за исчезнувањето на малата Вања Ѓорчевска, многу работи се поклопиле и со исчезнувањето на Тијана Јуриќ.
„Возраста е речиси идентична, една година разлика, како и начинот на кој таа исчезна. На веќе поминати седум дена, така, долг период од исчезнувањето, немаше вести. И имаше многу причини за загриженост. Возраста е она што е важно овде. Второ, што е исклучително голема сличност, Тијана почина три и пол часа по киднапирањето, а Вања малку пократко. И тоа е она што навистина се совпаѓа. И Вања и Тијана немаа шанси, т.е. киднаперите не им дале шанса да преживеат. Тоа се некои екстремно големи сличности. Она што не се разбира е дека таткото е осомничен за самото исчезнување. Чекам да го видам епилогот од овој случај, бидејќи не можам да се помирам со фактот дека родител е спремен на такво нешто. За жал, сведоци сме дека има луѓе кои немаат скрупули, кои апсолутно не размислуваат за последиците по животот на детето, ако си ги гледаат своите интереси“, објаснува Игор Јуриќ во интервјуто за sd.rs
Тој нагласува дека како граѓани на Србија и регионот мора да бидеме свесни дека тоа е реалност во која живееме и дека мора повеќе да се фокусираме на начинот на превентивно делување и воопшто на безбедноста на децата во сите сегменти од животот.
„Ние сме тие кои често ги истакнуваме добрите работи и доблести на социјалните мрежи. Тоа е потрага по исчезнати деца. Нашиот систем ‘Најди ме’ ќе има поддршка и од социјалните мрежи, но опасност се и социјалните мрежи, особено за децата и родителите кои не ги користат на вистински начин. Тие често можат да бидат жртви на манипулации, уцени, а често и дете кое е препознаено како жртва е жртва на киднапирање или трговија со луѓе. Важно е како родител да имате пристап до овие мрежи, да се воспостави доверба и да можете да го советувате вашето дете. Имате обврска да се информирате и да се едуцирате. Немаш право како родител да кажеш – Не е моја работа. Тоа е на некој начин запоставување на детето“, коментира Игор Јуриќ за последиците од социјалните мрежи.
Исто така, Игор Јуриќ смета дека Македонија како држава е одговорна за убиството на Вања Ѓорчевска, пред се затоа што првообвинетиот за ова кривично дело во претходниот период имал многу кривични дела за кои не одговарал.
„Разговарав со пријатели од Македонија, со некои претставници на невладини организации, со кои веќе сме во контакт. Сите го потврдија истото, дека првообвинетиот за ова дело извршил некои кривични дела на штета на граѓаните на Македонија, каде што, всушност, бил заштитен од државата. Овде ја гледам огромната одговорност на државата, бидејќи можам слободно да кажам дека таа со своето непостапување и заштита на овој човек директно влијаеше на тоа што се случи“, вели Игор Јуриќ.
Тој додава дека ниту една земја во регионот не ја разбира важноста од превентивно делување во некои случаи на загрозување на безбедноста на детето и дека како општество во овој регион не сме свесни дека тоа може да му се случи на секого.
„И дури кога ќе се случи, тогаш ќе се најдеме во чудо. Така беше и во Србија. Во 2014 година многу се променивме во однос на безбедноста на децата, кога зборуваме за исчезнатите деца, но и во некои други сегменти. Мислам дека тие трагедии сепак влијаеја државата да промени нешто. Едноставно не работиме и чекаме нешто да се случи, за на крај да почнеме, што во случајот со малата Вања не значи дека државата ќе почне. Тоа е клучно за мене сега. Имам обврска да се жалам на тоа дека сега имаме огромен долг кон девојката која почина“, истакнува Игор Јуриќ.
Игор Јуриќ открива дека кога станува збор за криминални киднапирања, ова се најретките случаи на исчезнати деца, барем што се однесува до нашиот регион.
„Тоа се случува еднаш годишно или еднаш на секои две години. А токму брзата и ефикасна акција, вклучително и системот ‘Најди ме’, кој го имплементиравме во Србија, е важно за вакви случаи, кога се случува криминално киднапирање… Имавме само еден случај на криминално киднапирање. Меѓутоа, кога зборуваме за тие криминални киднапирања со намера да малтретираат, а подоцна и да убијат дете, тоа успеа на едно девојче од Ниш, таа имала среќа да излезе од канџите на сериозен насилник… Затоа е многу важно да се биде подготвен за вакви случаи, кои се многу ретки, но кога ќе се случат, животот на детето е директно загрозен. Затоа е важно да се биде подготвен на вакво сценарио и навремено да се делува во согласност со околностите во кои се наоѓа детето“, наведува соговорникот на sd.rs.
Тој е против повторното воведување на смртната казна во кривичното законодавство, бидејќи смета дека е поважно да се прекине синџирот на насилство и да се делува превентивно, наместо некој да се казнува со смрт.
„Мора да бидете многу рационални и објективни во секоја ситуација. Ако сакате да го направите она што го правам, тогаш мора да размислите рационално, а не да размислувате емотивно. Дека срцето не одлучува за вашите насоки на движење и што ќе правите, туку дека треба да биде рационално, што е многу тешко. Голем број родители не можат, а тоа е многу разбирливо. Родителите кои бараат смртна казна не треба да бидат обвинети… убивајќи некого, ние правиме некој друг убиец. Некој мора да ја вклучи таа моќ, да го повлече пиштолот, ние ќе направиме друг убиец. Апсолутно не треба да размислуваме за тоа, не треба да се враќаме назад, треба да бидеме како современо општество и навистина се надевам дека такво нешто нема да се случи. Честопати, луѓето во области каде што се случуваат такви трагедии, стигнуваат до последното средство, бараат смртни казни, но тоа е емоција. Сепак, треба да набљудуваме со ладна глава и секогаш велам, не обвинувам, но треба уште многу да размислиме пред да се случи нешто“, смета Игор Јуриќ.
Игор Јуриќ во интервјуто зборува и за негови средби со детски убијци:
„Имав можност да запознаам луѓе кои убиваа деца, да слушам што зборуваат, да ги слушнам сведочењата на луѓето кои биле во директен контакт со убијци на деца. Она што е многу симптоматично за мене, всушност, она што е реалноста, е дека сите овие луѓе кои убиваа деца, всушност биле брутално малтретирани во раното детство. И тоа е она што ги врзува. Убивајќи некого, ние всушност се казнуваме себеси што не направивме доволно за да го прекинеме синџирот на насилство во раното детство. И со тоа што молчевме, поминувајќи преку неа, чекавме тој некој да биде убиец на дете“, вели тој.
Основачот на Фондацијата „Тијана Јуриќ“ ги пренесува своите впечатоци од судењето на убијците на деца и објаснува како тие функционираат и размислуваат.
„Тоа се луѓе кои се модел на однесување, кога биле деца, кога биле жртви на брутално малтретирање, биле префрлени сакајќи да ја изразат својата болка на некој послаб од себе во тој момент. Тој модел на однесување од раното детство се пренесува само таму до моментот кога ќе сретнат послаба личност од себе, која моли за милост, а тоа е нешто што самите го доживеале во 90 проценти од случаите. Кога ги следиш за време на судењето, нивната врска е целосно несвесна за тоа што се случило, од моментот кога влегле во судот, бидејќи не сметале ништо погрешно“, вели Игор Јуриќ.
Целото интервју на Игор Јуриќ за sd.rs можете да го погледнете во видеото погоре. Игор Јуриќ зборува за убиството на Тијана Јуриќ, за родителите, за важноста од навремена первенција и едукација и за крај, дали времето навистина ја лечи раната.
Ова интервју и објава е превземено од www.sd.rs.