Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху се соочува со гласање за распуштање на парламентот во среда, а клучните коалициски партнери се закануваат дека ќе ја соборат неговата влада, објави АП њуз.
Предлогот за распуштање, поднесен од опозицијата, ќе помине само ако ултраортодоксните коалициски партнери на Нетанјаху го раскинат сојузот со него поради неуспехот да се донесе закон со кој нивната заедница се ослободува од воена служба.
Ова е прашање што длабоко ја дели израелската јавност, особено за време на тековната војна во Појасот Газа.
Заканите од ултраортодоксните Евреи би можеле да бидат тактичка измама, а многумина очекуваат Нетанјаху да успее да постигне договор во последен момент.
Сепак, гласањето во среда претставува најсериозен предизвик за неговата влада од почетокот на војната, а евентуалниот колапс на коалицијата би можел да има големи последици за Израел и за продолжувањето на војната.
Мнозинството Евреи во Израел се должни да отслужат речиси три години воена служба, со неколку години учество во резерва. Еврејките служат две години.
Сепак, политички моќните ултраортодоксни Евреи, кои сочинуваат околу 13% од израелското општество, традиционално биле ослободени од данок ако се посветиле со полно работно време на религиозни студии во семинариите. Овие ослободувања, како и државните стипендии што многу студенти на семинариите ги добиваат до 26-годишна возраст, предизвикуваат негодување кај пошироката јавност.
По почетокот на војната во 2023 година, Израел активираше 360.000 резервисти, што е најголемата мобилизација од Блискоисточната војна во 1973 година. Израел моментално е во најдолгата активна војна во својата историја, што доведе до исцрпеност и преоптоварување на војската.
Многу резервисти отслужиле повеќе рунди должност во Газа, вкупно сто дена. Некои од нив сега одбиваат нови покани. Бројот на Израелци кои се јавуваат на резерва се намали толку многу што војската ги користи социјалните медиуми за да се обиде да ги мотивира луѓето да продолжат да служат.
Ослободувањето на ултраортодоксните Евреи датира од основањето на Израел во 1948 година, кога мал број исклучително надарени научници беа ослободени од воена служба како одговор на уништувањето на еврејското образование за време на Холокаустот.
Но, со зајакнувањето на политичкото влијание на религиозните партии, бројот на ослободени лица се зголеми на десетици илјади. Врховниот суд на Израел ги прогласи овие ослободувања за нелегални уште во 2017 година, но бројните продолжувања и одложувања го спречија донесувањето на новиот закон.
Меѓу еврејското мнозинство во Израел, задолжителната воена служба во голема мера се смета за форма на социјална интеграција и обред на премин. Токму затоа многу ултраортодоксни Евреи не сакаат нивните деца да служат.
„Мешавина се луѓе од многу различно потекло, многу различни идеи, некои со многу неморални ставови“, рече рабинот Ефраим Луфт, 66, од ултраортодоксното упориште Бнеи Барак.
Луфт вели дека посветеноста на заедницата на почитувањето на еврејските заповеди ја штити земјата исто колку и воената служба.
„Со илјадници години, еврејскиот народ силно се спротивставувал на сите обиди да се присили да се откаже од својата религија, луѓето ги дале своите животи за тоа. Луѓето треба да разберат дека нема разлика помеѓу шпанската инквизиција и израелскиот закон за регрутација“, рече Луфт.
Две партии што припаѓаат на Харедите, што на хебрејски значи „богобојазливи“, се клучни за коалицијата на Нетанјаху. И двете ќе мора да гласаат за распуштање на владата за да се започнат нови избори, вклучувајќи ја и Шас, која традиционално го поддржува Нетанјаху.
Во понеделник, портпарол на Шаса изјави за ултраортодоксна радио програма дека партијата моментално планира да гласа за распуштање, освен ако нема пробив во разговорите. Друга партија, Дегел ХаТора, се заканува дека ќе ја напушти владата од минатата недела.
Доколку гласањето за распуштање помине, претстојат низа бирократски чекори, вклучително и дополнителни гласања, што веројатно би ја одолговлекувало владата со недели или месеци.