Војните во Украина и во Појасот Газа, како и растечките тензии во Источна Азија, значително ја зголемуваат побарувачката за оружје и воена опрема, па така приходите на индустријата за оружје во 2023 година се зголемени речиси ширум светот – пишува SIPRI.
Приходите на 100-те најголеми светски производители на оружје достигнаа вкупно 632 милијарди американски долари, што е зголемување за 4,2 отсто во однос на 2022 година, се вели во извештајот на шведскиот мировен истражувачки институт SIPRI за минатата година.
„Најважниот развој во 2023 година беше тоа што особено европските и американските компании конечно можеа да ја претворат растечката побарувачка предизвикана од војната во Украина во зголемени приходи“, објаснува Ксијао Лианг, еден од авторите на извештајот, во интервју за ДВ. „Многу компании се во 2022 година. сè уште имаа проблеми поради прекини во синџирите на снабдување предизвикани од пандемијата на коронавирус“.
Русија
СИПРИ наведува дека најголем пораст забележале руските компании, чии приходи во 2023 година се зголемени за 40 отсто.
Ракетите, борбените авиони и беспилотните летала често се произведуваат во систем со повеќе смени за да се надоместат големите загуби на материјали на линијата на фронтот, се вели во извештајот.
Сепак, има само две руски фирми меѓу 100-те најголеми компании за оружје во светот:
„Повеќето руски компании престанаа да објавуваат податоци за приходите во 2022 година“, објаснува Ксијао Лианг. Сепак, тие не се сите. Истражувачите од Стокхолм ги сметаат за особено корисни податоците на компанијата Ростек, која е на седмото место меѓу светските производители на оружје. „Тоа е всушност холдинг компанија со седум или осум различни руски компании кои претходно ги имавме во нашата база на податоци. „Сè уште имаме прилично добар увид во тоа како се развиваат овие фирми“, истакнува Лианг.
Украина
Единствената украинска компанија во топ 100 е АД Украина одбранбена индустрија, која ги зголемила своите приходи за 69 отсто.
Германија
Германските компании остварија просечен пораст на приходите од 7,5 отсто.
Меѓу 100-те најголеми светски производители на оружје се и четири германски компании: Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensolt и Diehl.
Најголем пораст на приходите – 30 отсто, забележа компанијата Дил, која произведува наведувани ракети и системи за противвоздушна одбрана.
Рајнметал, најголемата германска компанија, се наоѓа на 26-то место на листата и ги зголеми приходите за 10 отсто. Оваа компанија меѓу другото произведува артилериска муниција од 155 мм, самоодни хаубици и оклопни возила.
Европа
И покрај растот на поединечни компании, Европа како целина забележа најнизок раст на приходите во секторот на оружје, само 0,2 отсто.
Ова делумно се должи на ограничените производствени капацитети и релативно ниските буџети за одбрана.
Некои земји, како Франција и Италија, забележаа значителен пад на приходите.
САД
На врвот на листата на 100 најголеми компании во светот и натаму се американските гиганти Локхид Мартин и RTX (поранешен Raytion). И двете компании забележаа благ пад на приходите во 2023 година, што според SIPRI е поврзано со ограничената достапност на специјални компоненти или суровини потребни за производство на ракети и во воздушната индустрија.
Значи, проблемот не е побарувачката, туку синџирите на снабдување. Генерално, помалите производители го зголемија производството побрзо од големите корпорации во 2023 година.
Азија
Во Азија, пред сè, компаниите од Јужна Кореја и Јапонија значително ги зголемија приходите, како одговор на растечките тензии во регионот.
Од 2022 година, Јапонија инвестира повеќе во вооружување отколку кога било од крајот на Втората светска војна.
Јужнокорејските компании успеаја да се пробијат и на европскиот пазар: Hyundai Rotem и продава борбени тенкови на Полска.
Во Кина, приходите на компаниите за оружје пораснаа за само 0,7 отсто во 2023 година, што е најбавен раст од 2019 година.
Блискиот Исток
Шест од 100-те најдобри производители на оружје се лоцирани на Блискиот Исток. Во 2023 година нивните приходи се зголемија за 18 отсто и достигнаа 19,6 милијарди долари.
Приходите на три израелски компании за оружје достигнаа рекордни 13,6 милијарди долари. Меѓу тие компании се и производителите на заштитниот систем „Железна купола“, кој го штити Израел од ракетни напади.