Речиси една третина од скапата медицинска опрема во јавното здравство во Северна Македонија воопшто не се користи или се остава да собира прашина во болничките подруми. Ова го открива анализата на Државниот завод за ревизија (ЕЗР), која укажува на недостаток на планирање и лошо управување во снабдувањето со современа медицинска опрема.
Според извештајот, во периодот 2021–2023 година е набавена опрема во вредност од 13 милиони евра која воопшто не е ставена во функција поради недостаток на стручен кадар и просторни услови. Во меѓувреме, другата опрема вредна 5,5 милиони евра не се користи со полн капацитет.
Меѓу засегнатата опрема се компјутерски томографи, ангиографи, акцелератори за радиотерапија, мамографии и ПЕТ/КТ скенери – услуги за кои пациентите чекаат со месеци за закажување на преглед.
Од 9-те акцелератори купени за терапија на онколошки пациенти во вредност од речиси 22 милиони евра, 5 никогаш не биле пуштени во употреба. Иако беа набавени за неколку јавни здравствени установи, сите третмани во овој период беа спроведени само на Клиниката за радиотерапија и онкологија во Скопјe, која лекува над 200 пациенти секој ден, сериозно преоптоварувајќи го персоналот и капацитетите.
Директорот на Фондот за здравствено осигурување, Сашо Клековски, го призна проблемот и го обвини недостатокот на планирање во претходните снабдувања. „Еден од акцелераторите во Онкологијата е веќе во функција. Ќе вложиме напори да ставиме во употреба барем дел од опремата. Во иднина, потребно е подобро планирање за да се обезбедат човечки и технички ресурси за ефикасно работење на опремата“, рече тој.
Ревизијата, исто така, истакнува дека 18 ангиографи во вредност од речиси 13 милиони евра не се користат доволно поради недостаток на персонал и технички услови. Два компјутерски томографска опрема во болниците во Тетово и Кочани не се во функција, додека во неколку други болници апаратите се преоптоварени и амортизирани, што предизвикува дополнителни трошоци поради чести дефекти.
Во единствениот ПЕТ центар во земјата, за три години се извршени само 6.457 скенирања, со просек од 180 пациенти месечно. Иако циклотронот може да произведува изотопи за повеќе скенирања, капацитетите не се целосно искористени.
Употребата на робот за физиотерапија вреден речиси еден милион евра е исто така проблематична. На системот „Мој термин“ му недостасуваат реални податоци за неговата употреба, презентирани се помалку услуги, а партиципацијата од 250.000 евра не е фактурирана.
Конечно, ревизорите предупредуваат на ризик по јавната безбедност, бидејќи многу од нефункционалните уреди, вклучувајќи ги и радиоактивните, сè уште се складирани во болничките подруми и претставуваат потенцијален ризик за здравјето и животната средина.