„Ветерот на промени е тука“, порача Виктор Орбан по шокантната победа на Герт Вилдерс на општите избори во Холандија. Премиерот на Унгарија не е единствениот евроскептичен лидер кој му честиташе на Герт Вилдерс за неговата кампања за „нула баратели на азил“ и затворени граници.
Ова лето Европа беше сведок на најголемиот прилив на мигранти од 2016 година, кога се одржа референдумот за Брегзит во Велика Британија. Досегашниот одговор на ЕУ беше обидот да се договори систем за прераспределба на мигрантите меѓу земјите-членки, со парична казна за секој бегалец што Владата ќе го одбие. Но, тоа не е доволно за европските гласачи, па тие се обраќаат кон политичарите кои се против политиката кон мигрантите. Така, Герт Вилдерс повика на „Негзит“, референдум за излез на Холандија од Европската унија. Победата на неговата партија покажува дека евроскептицизмот се вратил на голема врата во Европа.
Сега тврдокорната десница постигнува забележителни изборни резултати, а сето тоа во пресрет на изборите за Европскиот парламент, кои ќе се одржат во јуни следната година.
Лидерката на француските националисти, Марин Ле Пен, му се придружи на Виктор Орбан во славењето на резултатите во Холандија и порача дека победата на Герт Вилдерс навестува поголем успех на европските избори. Слично размислува и Матео Салвини, италијанскиот потпретседател на италијанскиот совет на министри.
„Можна е нова Европа“, порача тој.
Овие лидери реално не очекуваат серија нови отцепувања од Европската унија, туку се стремат кон што е можно поголемо влијание во Брисел со цел да се промени или спречи политиката на ЕУ.
Европската комисија се надеваше дека повеќе нема да мора да се занимава со ова прашање. Се предвидуваше дека ниту една од овие партии нема да освои повеќе од 20 отсто од гласовите. Герт Вилдерс 20 години се обидуваше да влезе во Владата и не успеа, а овој резултат му дава право на првиот обид да формира владејачка коалиција и завидна отскочна даска за европските избори следната година.
Во Холандија поголем проблем отколку во Европа е недостатокот на прифатливи станови и трошоците за живот, како и имиграцијата која е на највисоко ниво во последните 20 години. Во последното официјално истражување за ставовите кон ЕУ, 49 отсто од Холанѓаните изјавиле дека имиграцијата е најголемиот проблем со кој се соочиле.
Дилан Јесилгоз, 46-годишна поранешна бегалка родена во Турција, се очекуваше да победи на изборите и да стане првата жена премиер на Холандија. Таа се прослави како министерка за правда, а ја нарекуваа „питбул на штикли“. Таа вети дека ќе ја запре миграцијата и ќе ги ограничи правата на барателите на азил.
Таа не ја исклучи можноста да коалицира со Герт Вилдерс на почетокот на кампањите, а токму тоа ја доведе до позицијата за можен мандатар на новата Влада откако освои 15 отсто од гласовите, пишува весникот The Telegraph.
Австрија и Германија
Тешко десничарската Партија на слободата веќе една година води на анкетите во Австрија. Земјата во просек прима повеќе баратели на азил годишно од која било друга земја-членка на ЕУ: 470 на 100.000 жители.
Лидерот Херберт Кикл повика на целосно суспендирање на влезот на барателите на азил во Австрија. Партијата на слободата веќе е дел од групата „Идентитет и демократија“ во Европскиот парламент, а нивната проширена верзија може да биде база за евроскептичните европратеници.
Тешката десница станува се посилна дури и во Германија, која е особено чувствителна на крајности поради своето воено минато. Непопуларната коалиција на Олаф Шолц го заострува прашањето за миграцијата, а гласачите се свртуваат кон десноцентристичката опозициска ЦДУ, но и кон антиимиграциската АФД.
Повеќе од една третина од Германците веруваат дека имиграцијата е најголемиот проблем со кој се соочува ЕУ. Сепак, како и во Холандија, „Дексит“ или излегувањето на Германија од ЕУ е малку веројатно. Половина од Германците имаат позитивно мислење за ЕУ, а само 13 отсто имаат негативно мислење.
Италија
Италија долго време е на првата линија на миграцискиот предизвик на Европа, а повеќето мигранти оваа година доаѓаат од Тунис и Либија преку италијанскиот брег. Од јануари до октомври годинава на таа траса се случиле нешто помалку од 144.000 илегални премини.
Откако ја презеде власта, Џорџија Мелони беше поумерена од очекуваното.
Шпанија
Изгледите шпанската цврста десница да влезе во национална Влада за првпат од времето на Франко изгледаа многу реални. Се предвидуваше дека екстремно десничарската партија Вокс ќе стане помал партнер во двопартиската коалиција со централно-десничарската Партидо Популарно.
Сепак, анкетите завршија погрешни. Вокс беше послаб, а Партидо Популарно популарно немаше доволно гласови за да формира Влада и покрај тоа што победи на изборите. Премиерот Педро Санчез собра голема левичарска коалиција и остана на власт. Но, Вокс сепак може да има корист на европските избори.
Полска
Партијата Право и правда се стремеше кон трет последователен мандат во октомври, а единственото нешто за што се согласија Варшава и Брисел беше цврст став кон Владимир Путин и поддршка за Украина. Доналд Туск прогласи победа на изборите кои се сметаат за најважни од падот на комунизмот. Право и правда добија најголем дел од гласовите, 36,8 отсто, но немаа доволно за мнозинство, додека коалицијата на Доналд Туск доби.
Словачка
Најблизок сојузник на Правото и правдата во борбата со Брисел е Унгарија, која се судри со Комисијата за сузбивање на правата на хомосексуалците и слободата на медиумите. ЕУ задржа милијарди евра финансирање од Будимпешта поради загриженоста за назадување на Унгарија во однос на владеењето на правото.
Изненадувачкиот успех на партискиот сојуз Фидес-КДНП е клучен за 70,9 отсто од влијанието што го имаат екстремно десничарските партии во Националното собрание на земјата.
Односите со правото и правдата се затегнати поради мекиот однос на Виктор Орбан кон Русија, но тој сега има нов сојузник во левичарскиот националист Роберт Фиц, евроскептик избран во септември.
Скандинавија
Ниту Шведска, позната по своите либерални ставови, не беше имуна на свртувањето на Европа кон десно. Земјата е зафатена од брутален конфликт додека бандите се борат за контрола на трговијата со дрога, а минатата година ја соборија својата левичарска Влада. Но, десничарската коалиција е можна само со поддршка на Шведските демократи, популистичка антиимигрантска партија со фашистички корени.
Во соседна Финска, гласачите ја отфрлија Сана Марин, социјалистичката премиерка, и ја заменија со конзервативна коалиција која се противи на предавање на какви било национални овластувања на ЕУ или зголемување на буџетот на ЕУ.
Франција
The Telegraph пишува дека Марин Ле Пен е единствениот континентален евроскептик што може да го победи Герт Вилдерс кога станува збор за долговечноста. Лидерката на француското Национално собрание првпат започна кампања со нејзиниот екстремистички татко Жан-Мари кога имала само 15 години. Марин Ле Пен напорно работеше на рехабилитација на имиџот на партијата што ја основаше нејзиниот татко и беше наградена за тоа на изборите.
Таа двапати се соочи со Емануел Макрон во вториот круг од претседателските избори во Франција. Таа загуби од Емануел Макрон во 2017 година, откако повика на референдум за Фрекзит. Пет години подоцна, Еманеул Макрон ја обвини дека тајно се движи во насока на Фрекзит. Таа се реваншираше на парламентарните избори неколку месеци подоцна.
Истражувањето на јавното мислење на ЕУ од пролетта покажа дека Французите имаат највисок степен на недоверба кон Брисел од сите земји-членки, а оваа бројка достигнува негативни 21 процент.
По победата на Грет Вилдерс во Холандија, Марин Ле Пен повика на „Унија на европските нации“ наместо технократска ЕУ која се потпира на казнување на нејзините членки. Таа го поддржа Нексит на Герт Вилдерс, што сугерира дека таа не се откажала ниту од гласањето за Фрекзит.