Германска фирма во државна сопственост продолжува да купува големи количини руски течен природен гас – оваа година во вредност од повеќе од две милијарди евра. Критичарите зборуваат за скандалозните зделки што ја полнат руската каса.
Нивните имиња се „Николај Зубов“, „Борис Давидов“ или „Фјодор Литке“. Тие се дел од флота танкери за течен природен гас (LNG) кои постојано пловат меѓу Русија и ЕУ. Можно е континуирано да се следат преку сателит. Секој поединечен танкер транспортира околу 175.000 кубни метри LNG по патување, што одговара на приближно 100 милиони кубни метри природен гас – во вредност од околу 40 милиони евра.
Многу од овие танкери за течен природен гас (ТПГ) првично припаѓале на руската државна бродска компанија „Совкомфлот“, а подоцна биле преземени од претежно грчки бродосопственици. Во нивно име, бродовите сега транспортираат големи количини на ТПГ од сибирското пристаниште Сабета до терминалите за ТПГ во Денкерк (Франција), Зебриж (Белгија) или Билбао (Шпанија) – секоја недела повеќе танкери со руски ТПГ пристигнуваат во пристаништата на ЕУ. Оттаму се пренасочува кон европската гасна мрежа преку гасоводот – и на тој начин кон Германија.
Руски течен природен гас за две милијарди евра
Германскиот јавен сервис SWR има пристап до бројни барања од пратеници на левицата во Бундестагот во врска со „рускиот течен природен гас“. Според одговорот на германската влада, германската енергетска компанија „SEFE“ ќе добие околу 50 испораки на течен природен гас од Русија во 2025 година.
Ова одговара на вредност од најмалку две милијарди евра, во зависност од пазарните цени. Берлинскиот концерн СЕФЕ, кој до 2022 година се викаше „Газпром Германија ГмбХ“, оттогаш премина во државна сопственост. Трговски партнер од руска страна е компанијата за течен природен гас „Новатек“.
Германската организација за заштита на животната средина (DUH) остро го критикува увозот на руски течен природен гас (LNG) во ЕУ: „Ни треба забрана за увоз на руски течен природен гас (LNG), бидејќи делумните санкции досега не успеаја да го скратат овој извор на приход. Напротив: приходот од испораките на руски течен природен гас е на рекордно ниво“, вели Јулијан Шварцкопф, експерт за гас од DUH.
На прашање на SWR, компанијата SEFE наведува дека се правно обврзани со постојните договори за гас со Русија: „SEFE увезува руски течен природен гас исклучиво во рамките на постојниот, нераскинлив стар договор“.
Ова е тешко прифатливо, смета Кристијан Герке, левичарски пратеник во Бундестагот: „Ваквите договори од времето на последната голема коалиција се како чума и колера, практично лиценца за печатење пари за рускиот воено-индустриски комплекс. Во моментов нема алтернатива освен купување на тој течен природен гас (ЛНГ), бидејќи дури и ако гасот не се преземе, тој мора да се плати. Последица: Русите повторно го продаваат на светскиот пазар“.
Бизниси со партнери на Путин
Рускиот гасен концерн „Новатек“ управува со капацитетите за течен природен гас (LNG) во Сибир – од експлоатација до транспорт, вклучувајќи терминали за претворање на гасот во течност. Во регионот Сабета се инвестирани повеќе од 25 милијарди долари, со цел масовно проширување на експлоатацијата на LNG – со помош на руската држава. На свечените отворања на производствените капацитети, Владимир Путин е секогаш во преден план, покрај неговиот близок соработник, олигархот Леонид Викторович Михелсон, извршен директор на „Новатек“.
Главен акционер на „Новатек“ е олигархот и соработник на Путин, Генадиј Тимченко. Според руските медиуми, тој ја финансира и контролира руската платеничка армија „Редут“, која, меѓу другото, се борела во Сирија и Украина.
Блискоста на „Новатек“ со Путин е позната, долгогодишен руски трговец со гас кој сака да остане анонимен, за SWR известува: „Новатек не е државна компанија, но мнозинството му припаѓа на олигархот Тимченко, близок до Путин, кој беше со него во КГБ. Сите информации за „Новатек“ и неговите мнозински акционери се јавно достапни. Луѓето од СЕФЕ мора да бидат свесни што прават.“
Сè уште нема санкции од ЕУ
Во последниве години, Путин постојано лично се залагаше за проширување на руските капацитети за течен природен гас. Партнерката на неговата ќерка, Марија Воронцова, раководи со бизнис секторот во Новатек.
САД, Канада, Велика Британија и Австралија веќе реагираа и воведоа санкции врз оваа компанија, вклучувајќи ја и целата администрација околу Микелсон. Во ЕУ е различно. Засега, ниту Новатек ниту рускиот течен природен гас не се под санкции.
Затоа транспортот на руски течен природен гас (ЛНГ) со бродови во моментов е дозволен, објави компанијата СЕФЕ: „Бидејќи ЕУ сè уште не вовела санкции за рускиот течен природен гас (ЛНГ), во моментов нема правна основа СЕФЕ да го раскине договорот. Санкциите против лица поврзани со Новатек не го ослободуваат СЕФЕ од неговата обврска да ги исполнува своите договорни обврски“.
Повеќе пари за руската воена каса
Критичарите се жалат дека трговијата со гас со Русија му носи на Путин милијарди даночни приходи. Шварцкопф, експерт од DUH, го смета ова за неприфатливо:
„СЕФЕ во голема мера придонесува за растечките приходи на Русија од трговијата со течен природен гас (ЛНГ), што носи повеќе пари во воената каса на Русија отколку што Украина добива во хуманитарна помош. Во време кога војната на Русија против Украина станува сè побрутална, германската влада не смее да затвора очи. Бараме индиректната поддршка на СЕФЕ за руската агресија против Украина веднаш да се запре.“
И енергетските аналитичари од Финскиот центар за истражување на енергијата и чистиот воздух постојано предупредуваат за таа компанија. Новатек е длабоко поврзан со руската држава, објаснува експертот за енергија Петрас Катинас за јавниот сервис SWR:
„Гасот на „Новатек“ се продава на компании во ЕУ, а профитот се оданочува со стапка од 34 проценти. Половина од тие пари одат во државниот буџет, кој директно се користи за финансирање на војната. Преку таа структура, трговијата со течен природен гас активно ја финансира руската агресија врз Украина.“
Иднина без Русија?
ЕУ објави дека сака да стане „независна од рускиот гас“ до 2027 година. Тогаш старите договори, како оние меѓу СЕФЕ и Новатек, би можеле да бидат раскинати, според СЕФЕ:
„Како дел од планот на Европската комисија за постепено укинување на зависноста од руските енергетски извори, планирано е раскинување на постојните договори, кои треба да стапат во сила на 1 јануари 2028 година.“
На прашање од SWR, германското Министерство за економија изјави дека ги поддржува напорите на ЕУ „за понатамошна диверзификација на увозот на енергија, а особено за постепено укинување на увозот на руски фосилни горива. Ова е важно за да се намалат едностраните зависности и да се стави крај на военото финансирање“. Притоа, сепак, „секогаш мора да се земат предвид безбедноста на снабдувањето и стабилноста на цените“.