Се чини дека врховниот командант на вооружените сили на Украина, генерал Валериј Залужни, ги брои последните денови на таа позиција, иако претседателот Володимир Зеленски и понатаму го негира тоа. CNN цитира два извори кои тврдат дека овој потег би можел официјално да се случи до крајот на оваа недела.
Гласините во медиумите дојдоа првенствено од сојузниците на Валериј Залужни, сугерирајќи дека прераната објава е тактички трик за да се принуди Володимир Зеленски да се повлече. The Economist дознава дека бил одржан состанок на кој претседателот на Украина го информирал својот генерал дека одлучил да го отпушти. На Валериј Залужни наводно му била понудена функцијата секретар на Советот за национална безбедност, но тој ја одбил.
Валериј Залужни беше промовиран непосредно пред почетокот на сеопфатната инвазија на Русија бидејќи на Володимир Зеленски му се допадна неговиот начин на работа и тие изградија добри односи. Сепак, во последните месеци Валериј Залужни јавно го притиска Володимир Зеленски да започне голема мобилизациска кампања. Валериј Залужни се обиде да го убеди претседателот дека Украина не може да ја врати изгубената територија без нова мобилизација на војници и повеќе оружје. Володимир Зеленски не сакаше да регрутира 500.000 нови војници, тврдејќи дека Украина нема доволно пари да ги плати без значително зголемување на даноците за граѓаните. Володимир Зеленски исто така е свесен дека таквото регрутирање би било политички непопуларен потег.
Покрај тактичките несогласувања, има и лични тензии. На Володимир Зеленски не му се допаѓа зголемената популарност на Валериј Залужни меѓу војниците и украинската јавност. Кабинетот на украинскиот претседател се обиде да го држи Валериј Залужни подалеку од медиумите за да го намали неговиот јавен профил, особено откако неговото име се појави на листата на 100 највлијателни луѓе во светот на магазинот Time за 2022 година. Интервјуто што Валериј Залужни го даде за The Economist во ноември, во кое тој призна дека војната е во мирување, дополнително ги разгоре тензиите. Анкетите на јавното мислење постојано покажуваат дека Валериј Залужни е попопуларен од претседателот Володимир Зеленски. Иако генералот тврди дека нема политички амбиции, оние кои го поддржуваат мислат дека тој би можел да биде добар претседател.
Володимир Зеленски не е единствениот човек кој ја забележал популарноста на врховниот командант на украинската Армија. На страната на Валериј Залужни почнаа да застануваат и истакнати опозициски личности, особено откако во последните недели почнаа да се појавуваат гласини за претстојното соборување на генералот.
„Разрешувањето на Валериј Залужни, доколку е вистина, ќе удри во срцето на националното единство“, посочи поранешниот претседател на Украина, Петро Порошенко.
Володимир Зеленски ја одложува одлуката бидејќи е свесен дека разрешувањето на популарниот генерал може да нанесе болен удар врз моралот кај војниците на фронтот, особено ако тоа се случи без јавно објаснување. Во овој момент е исклучително важно Украина да покаже дека е единствена во заштитата на земјата бидејќи Русија многу лесно може да ја искористи секоја нестабилност во украинското воено и политичко раководство во своја полза.
„Само Русија победува во оваа ситуација. Сето ова беше многу слабо соопштено. Луѓето мораа да бидат подготвени бидејќи Валериј Залужни е многу почитуван не само меѓу војниците, туку и меѓу цивилите“, изјавил висок воен претставник за The Washington Post.
Гласините за соборувањето на еден од најпопуларните луѓе во Украина во моментов доаѓаат во критичен момент. Украинската контраофанзива пропадна и се соочува со неизвесност поради недостаток на меѓународна воена поддршка. Руските пропагандисти радосно ги поздравија гласините за отстранувањето.
„Без разлика дали Валериј Залужни ќе биде отпуштен или не, без разлика дали ќе биде заменет со Кирило Буданов, хаосот во нивниот двор е корисен. Изгледа многу добро“, напиша главната уредничка на Russia Today, Маргарита Симонјан.
Дали отказот на Валериј Залужни ќе биде добар или лош зависи од тоа кој ќе биде назначен за негова замена. Главни кандидати за таа позиција се командантот на копнените сили Олександар Сирски и првиот човек на воената разузнавачка служба ГУР, Кирило Буданов.
И двајцата важат за блиски до тимот на претседателот Володимир Зеленски. Олександар Сирски ја предводеше одбраната на Киев и контраофанзивата во областа Харков, каде што беа ослободени стотици населби окупирани во првите месеци од руската инвазија. Тој има изградено блиски односи со американските команданти, но не е многу популарен во украинската Армија. Некои војници велат дека неговите наредби се неразумни и дека тој испратил луѓе на очигледна смрт во Бахмут, додека други го критикуваат дека се опкружува само со лојални команданти и ги отпуштал оние што го критикуваат.
Кирило Буданов, од друга страна, никогаш не водел вооружени сили или организација слична на Армијата на Украина, која сега брои приближно еден милион луѓе. Некои воени функционери сугерираат дека дури и ако Кирило Буданов биде избран да го замени Валериј Залужни, всушност Олександар Сирски ќе биде тој што ќе командува зад сцената.
И двајцата наводно ја одбиле понудата да го заменат Валериј Залужни, па во меѓувреме се појави трето име – генерал Јевхен Мојсиук. Јевхен Мојсиук е заменик врховен командант на вооружените сили и командуваше со одбраната на аеродромот во Доњецк во источна Украина во 2014 година, кога украинските сили успеаја да ја вратат областа окупирана од проруските бунтовници по неколкумесечни брутални борби.
Постои опасност следниот командант на украинските вооружени сили да биде преблаг кон Володимир Зеленски. Олена Трегуб, член на Антикорупцискиот совет на Министерството за одбрана на Украина, вели дека постои ризик на таа позиција да дојде лице кое ќе го каже само она што Володимир Зеленски сака да го слушне. Украинските војници исто така изразија слична загриженост.
„Концентрирањето на целата моќ во една рака и една канцеларија никогаш не е добра идеја. Тоа ќе создаде еден вид балон околу носењето клучни одлуки на линијата на фронтот и управувањето со земјата воопшто“, предупредуваат експертите.