Референтната точка на Северниот пол за сите системи за навигација во светот и една од најпознатите локации на Земјата би можела да се помести за дури 27 метри до 2100 година, предизвикувајќи хаос во областа на сателитската навигација!
Научниците велат дека географскиот Северен пол се движи и до 2100 година би можел да се помести речиси 27 метри, а последиците би можеле да бидат катастрофални, пишува Дејли Мејл.
Како што поларните ледени плочи се топат побрзо во затоплување на климата, масата на Земјата се прераспределува, малку поместувајќи ја оската на ротација на нашата планета.
Иако овие промени можеби се мали во планетарна скала, научниците предупредуваат дека тие можат да предизвикаат големи проблеми за сателитската навигација. Додека Земјата се врти околу својата оска, промените во океаните, атмосферата и длабоко во стопената обвивка на јадрото на Земјата предизвикуваат нишање на планетата.
Иако повеќето од овие потреси се редовни и предвидливи, научниците од Технолошкиот институт во Цирих открија дека промените предизвикани од човекот наскоро ќе имаат поголемо влијание од природните.
Бидејќи сателитите и телескопите во длабоката вселена ја одредуваат нивната позиција во однос на оската на ротација на Земјата, секоја промена на северниот пол може да предизвика сериозни проблеми.
Ова може да доведе до неточности кои се движат од неколку метри до стотици метри, велат истражувачите. Како и со сè што се врти околу својата оска, големите промени во распределбата на масата на Земјата предизвикуваат поместување на оската. Ова е главно нормален и предвидлив процес предизвикан од фактори како што се редовните циклуси на океанските струи.
Меѓутоа, како што се топат ледените плочи и глечерите, прераспределбата на тежината е побрза отколку во минатото, што предизвикува поместување на полот. Истражувачите го мереле движењето на половите помеѓу 1908 и 2000 година и ги споредиле со проекции на топење на мраз за да видат колку тие би можеле да се движат во иднина.
Во најлошото сценарио, доколку не се намалат емисиите на стакленички гасови, драстичното топење на ледените плочи би ги поместило половите за 27 метри помеѓу 1900 и 2100 година.
Во пооптимистичко сценарио, кога ќе се намалат емисиите на штетни гасови, Северниот пол сепак ќе се движи 12 метри. Досега, вештачките ефекти не ги поместуваат половите толку многу како природните причини.
Најголемата причина за поместувањето на половите во моментов е закрепнувањето на Земјата од последното ледено доба. Земјината кора беше турната надолу под тежината на глечерите за време на леденото доба и се подигна по нивното топење, прераспределувајќи ја тежината на планетата.
Иако последното ледено доба заврши пред повеќе од 10.000 години, ефектите од обновувањето сè уште можат да се видат во природното движење на Северниот пол. Сепак, во блиска иднина, велат научниците, климатските промени предизвикани од човекот ќе го надминат обновувањето на леденото доба како најголем придонес.
Во моментов, природните процеси имаат доминантно влијание врз поместувањето на половите, но ако климатските промени продолжат и ледените плочи се топат сè повеќе и повеќе – во последните децении на 21 век, климатските промени предизвикани од човекот сигурно ќе доминираат, велат истражувачите.
Научниците неодамна предупредија дека морскиот мраз на Земјата – замрзнатата океанска вода на северниот и јужниот пол – е на рекордно ниско ниво. Минатиот месец, арктичкиот морски мраз имаше најмал месечен обем за месец март во 47 години сателитски мерења. Арктичкиот морски мраз зафатил површина 6% под просекот – четврти месец по ред тој обем на морскиот мраз се намалува на рекордно ниско ниво.
Исто така, морскиот мраз на Антарктикот падна на четвртиот најнизок месечен обем за март – 24% под просекот. Истражувачите открија дека најголемите причини за поместувањето на половите се топењето на мразот на Гренланд и ледената покривка на Антарктикот.
Ако оваа промена продолжи, веројатно ќе предизвика проблеми за чувствителните навигациски системи на сателитите и вселенските телескопи како што е Џејмс Веб.
– Бидејќи предвидувањето на движењето на половите е важно за апликации како навигацијата на вселенските летала и ориентацијата на телескопот во длабока вселена, намалената предвидливост поради климатските промени може да влијае на оперативната прецизност на таквите апликации – велат истражувачите.
Ова би било лошо за навигациските системи на Земјата, но уште поопасно за вселенските летала бидејќи ќе биде потешко да се одреди нивната точна локација. Тоа би можело да предизвика „километарски“ грешки кај вселенските летала кои истражуваат далечни планети.
Глобалното ниво на морињата би можело да се зголеми за 1,2 метри до 2300 година
Тоа може да се случи дури и ако ги исполниме климатските цели од Парискиот договор од 2015 година, предупредуваат научниците.
Долгорочните промени ќе произлезат од топењето на мразот од Гренланд до Антарктикот, што веројатно ќе ги промени глобалните крајбрежја. Зголемувањето на нивото на морето им се заканува на градовите од Шангај до Лондон, од низините на Флорида или Бангладеш до цели земји како што се Малдивите.
Од суштинско значење е што поскоро да ги намалиме емисиите на штетни гасови за да избегнеме уште поголем пораст, велат истражувачите во новиот извештај, кој предвидува дека до годината 2300 нивото на морето ќе се зголеми за 0,7-1,2 метри, дури и ако речиси 200 земји целосно ги исполнат целите од Парискиот договор. Меѓу целите е и намалувањето на емисиите на стакленички гасови за да се балансира во втората половина на овој век.
Нивото на океаните незапирливо ќе се зголеми бидејќи индустриските гасови што ја заробуваат топлината што веќе се испуштаат ќе останат во атмосферата, што дополнително го топи мразот. Покрај тоа, водата природно се шири кога ќе се загрее над четири степени Целзиусови.
Секои пет години доцнење во намалувањето на глобалните емисии по 2020 година би значело дополнително зголемување на нивото на морето за 20 сантиметри до 2300 година.
„Нивото на морето често се претставува како многу бавен процес за кој не можете да направите многу…но следните 30 години се многу важни“, велат истражувачите од Институтот за климатски истражувања во Потсдам.
Ниту една од речиси 200-те земји потписнички на Парискиот договор не е на пат безбедно да ги исполни своите обврски.