„Вештините на младите и потребите на пазарот: Кои вештини се потребни“ беше тема на дебатата што денеска се одржа во просториите на „Европа куќа“ во Скопје, како прва од дискусиите во рамки на Европската година на вештини.
Претседателката на Европската комисија, Урсула Фон дер Лајен во својот денешно излагање предупреди дека 2023 година ќе биде година на вештини со зголемени средства за конкретни програми како ESF+, Хоризонт, како и Дигитална Европа, објави „Европа куќа“ Скопје.
Според евроамбасадорот Дејвид Гир, кој ја отвори дебатата, вештините значат добри работни места, подобрувањето е добро за економијата и пред се е добро за луѓето.
„Потребите на пазарот на трудот брзо се менуваат и ја нагласуваат неопходноста од нови вештини, дигитални, зелени вештини. Делегацијата на Европската Унија е многу посветена на младите и нивниот просперитет овде, не само затоа што е важно за оваа земја, овде затоа што тие се идни граѓани на ЕУ и носат позитивни промени“, рече Гир.
Според Извештајот за напредокот, 80 отсто од долгорочно невработените немаат доволно развиени вештини и тоа е последица на невработеноста.
Младен Ферчковски од Министерството за труд и социјална политика (МТПС) во своето излагање објасни дека оперативниот план за 2023 година е при крај, а се воведуваат пилот мерки во мерките за вработување. Годишните извештаи на Агенцијата за вработување покажаа дека повеќе од 60 отсто од барателите на работа имаат завршено најмалку основно или делумно средно образование. По серијата разговори со економските ода и областите на технолошко-индустрискиот развој, сите ја добија истата порака:
„Не им е важно образованието, важно е дека им требаат работници – сега. Значи, имаме работна сила од околу 80.000 работници кои можат да се вработат од компаниите членки на Стопанските комори. Затоа на обуките утврдивме дека може да бидат и лица со завршено основно образование. Добиваме податоци од центрите за социјална работа, луѓето добиваат психолошко-социјална поддршка и менторство, потоа се пренасочуваат во делот за услуги каде што се составува индивидуалниот план за вработување“, рече Ферчковски.
Според него, исклучително е важно што за мерките за вработување годинава се издвоени 33 милиони евра, додека до пред десет години биле буџетирани со 8 милиони евра. Тој рече дека соработката со невладиниот сектор е одлична и заедно креираат закони и стратегии за младински политики.
Горан Петровски од Агенцијата за вработување појасни дека оваа Агенција е повеќе техничко тело кое спроведува веќе одобрени политики и стратешки документи. Како што рече, годишните планови се засноваат на две активни мерки – директно вработување и градење капацитети преку обуки. Постои можност и за „Втора шанса“, пилот мерки за реформа на средното стручно образование.
Бојан Тодоровски од Бизнис конфедерацијата во дебатата напомена дека најголем проблем за бизнис заедницата е големото стареење на населението и иселувањето на младите.
„Секаде во светот младите се под големо влијание на дигитализацијата и интернет технологиите. Компаниите секојдневно се соочуваат со недостиг на кадар, без разлика на големината и видот на компанијата, до тој степен што веќе не бараат диплома, туку само вештини, рече Тодоровски. Според него, само на големите компании кои имаат пари и технологија им е удобно да инвестираат во наградување на своите вработени. Од друга страна, голем е бројот на микро претпријатија кои се оставени сами на себе и немаат можности за развој. Тие мора да имаат самоиницијатива за раст и подобрување.