Адвокатите Вељко Делибашиќ и Виктор Гостиљац ги открија казните за сторителот на масакрот во ОУ „Владислав Рибникар“.
Од правен аспект, едниот убиец е дете, другиот помлад возрасен. Убиецот од Младеновац УБ кој уби осум лица и рани уште 14 лица нема 21 година и пред законот е помлад полнолетен кој не може да добие најстрога казна доживотен затвор или 40 години затвор. Кривично не одговара ниту момчето кое со оружјето на татко му го изврши масакрот во основното училиште „Владислав Рибникар“ и уби осум деца од своето одделение, како и чуварот и рани уште седум лица.Неговиот татко пред обвинителот ја негираше вината .
Какви казни очекуваат за две повеќекратни убиства во Белград и Младеновац? Според адвокатот Виктор Гостиљец, во случајот со таткото на момчето ќе биде исклучително тешко да се докаже вината за делото загрозување на општата безбедност, кое се товари против него. „Со оглед на тоа што бил сослушан за околностите што го однел синот на стрелиште,тоа апсолутно не се елементи на ова кривично дело. Апсолутно е јасно дека не може да стане збор за ова кривично дело. Кривичното дело загрозување на јавната безбедност го врши секој што ќе доведе во прашање живот и тело на лице преку поплава, пожар, експлозија или кое било друго општо опасно дејство. Тоа што го направи овој човек не е тоа. Овде можеме само да зборуваме дали тој го држел оружјето на пропишан начин. Доколку се утврди дека не е, може да одговара за прекршок“, објасни Гостиљац на телевизијата К1. Да потсетиме дека адвокатот на таткото на момчето рекол дека нејзиниот клиент држел оружје според прописите .
Адвокатот Гостиљац, исто така, рече дека смета дека мерката притвор од 30 дена е „алиби потег на обвинителството“ дека тој не го повторува делото за краток временски период. Не постои начин да се повтори таа околност во овој случај. Тој е приведен, бидејќи јавноста не може да разбере и прифати дека никој не е во затвор по ваква трагедија. Апсолутно можам да прифатам дека никој не е во затвор, бидејќи во една држава најважен е законот. Тоа е она што ние како адвокати го имаме како единствено оружје. Ако законот вели така, тоа е така“.
Правда и право
Според Виктор Гостиљац, тука не е прашањето дали некој треба да одговара, туку е правна пречка во однос на одредени категории на лица. „Овде зборуваме за дете, а законот во такви случаи вели дека за него не важи Кривичниот законик. Дали е тоа фер? Низ стотици и стотици години развој на кривичното право, луѓето кои се занимаваат со тоа дојдоа до заклучок дека детето во тој случај не може кривично да одговара.Во Америка имаш кривично дело придонесување за малолетничка деликвенција на пример од родители па може да се одговори, но таму се бара криминална намера на родителите. Или во некои земји имате закон за одговорност на родителите за кривични дела извршени од нивните деца.Ние немаме такви закони .Еден од основните постулати на нашиот Кривичен законик и воопшто на кривичното право е индивидуалната одговорност – во границите на својата имагинација за своите постапки и не може да се смета за одговорен за друго. Правдата е филозофски концепт и можеби најмалку е присутна во судниците, но ако правдата се поклопува со законитоста, тогаш ние правниците си ја завршивме работата. Но, тоа не е секогаш така “, изјави денеска Гостиљац за телевизијата К1.
Кривичниот закон е јасен и прецизен
Адвокатот Вељко Делибашиќ рече дека законот е многу јасен и многу прецизен. „Ние како општество не бевме подготвени да се случи вакво монструозно злосторство . Во тој контекст, се очекува да можеме да го отстраниме монструмот што извршил такво злосторство од нашето општество, што би било единствената фер и нормална работа. Кривичниот законик е многу прецизен и се знае на кого се однесува.Овие мерки што сега ги предлагаме и ги заговараме мислам дека не е добро да ги донесеме во вакво време бидејќи постапуваме под емоции и сме емотивно подготвени Да се носат одлуки кои многу брзо ќе се покажат како погрешни. Спуштањето на границата од 14 за 12 години, нема да донесе ништо “, смета Делибашиќ.
„Во тој случај и доколку вакво кривично дело би се повторило, би се примениле воспитни мерки, така што нема да биде казна за вакво монструм. Би се применувале кривични санкции за малолетници, затоа – воспитна мерка. Не се казнува , но добива воспитна мерка , а најлошото би било воспитно-поправен дом во времетраење од шест месеци до 4 години Има социјални установи за сместување деца кои се однесувале несоодветно, воспитно-образовни установи, многу слични на воспитно-поправен дом, но за воспитно-поправен дом потребно е да е сторено дело со оглед на возраста на сторителот.
„ Законодавецот имал предвид полесни кривични дела за воспитно-поправната установа, никој немал на ум такви монструозни злосторства .
На прашањето што би се случило доколку Делибашиќ биде ограбен на улица од десетгодишно дете, адвокатот вели: „Да ме ограби на улица, немаше кривично да одговара, туку центарот за социјална работа ќе биде информирани, кои би примениле соодветни мерки за превоспитување и подобрување на неговото однесување.Тоа би било заштита во однос на тоа дете, бидејќи неговото однесување би се сметало за неадекватно.14 до 16 години е граница за воспитно-поправен дом и за деца од 16 до 18 години во најекстремни случаи може да се изрече малолетнички затвор.За деца до 14 години нема кривична постапка, а нема ниту прекршочна постапка.Тоа е нашиот закон и држава властите мора да го почитуваат законот“.
На оваа тема Гостиљац рече дека децата до 14 години се под надзор на нивните родители. „Центарот за социјална работа на крајот има свои мерки што може да ги преземе: разговор, надзор на семејството, образование. Десетгодишник може да украде туѓ молив, а за тоа не можете да поведете кривична постапка и да повикате полиција. , но обидете се да му ја објасните на детето штетноста од тоа и преку образованието да го направите правилен граѓанин.Полицијата е орган на редот и е повикана да регистрира настан меѓу малолетниците, на пример во случај на врсничко насилство кое е под посебен надзор.Полицијата составува записник и го предава на органите за понатамошно постапување и на надлежниот центар за социјална работа.
Кој закон важи за момчето?
Вељко Делибашиќ рече дека во моментов за него важи Законот за заштита на лицата со ментална попреченост. „Тој отишол во психијатриска установа, бил извршен преглед, мајка му дала согласност да биде сместен таму. И без таа согласност можеби ќе биде принудена да биде сместена таму. По првиот притвор, судот во не- парничната постапка ја продолжува таа мерка за три до шест месеци со согласност, но во овие екстремни случаи како овој може да ја продолжи мерката и без согласност на мајката, при што судот на секои три месеци ќе ја преиспитува својата одлука дали тој може да биде притворен. Психијатар ќе направи преглед“, вели Делибашиќ.
„ Доколку психијатарот верува дека постои ментално растројство кое го оправдува задржувањето – ќе го одреди задржувањето без разлика на согласноста на родителите . Потоа ќе се собере совет од најмалку двајца психијатри и уште еден лекар и потоа ќе одлучат дали тие треба да го задржат или не.Ако тие решат така, тогаш во продолжение на приказната судот одлучува врз основа на тие мислења дали ќе го задржи или не.Во редовната постапка или согласност на пациентот или неговиот законски застапник е Во екстремни ситуации, кога ќе го загрози сопствениот живот или здравјето и здравјето на другите луѓе, може да биде притворен без таа согласност без разлика на возраста.Оваа постапка сега се применува.Кој е најголемиот проблем? Што ако нема никакви психички нарушувања, ако не е болен? И најверојатно не земајќи го предвид начинот на кој се однесувал. Веројатно не е болен. Ако не е болен, тогаш тој Закон не можете да го примените и за него. Во тој случај, за жал, момчето си оди дома. Нашето општество не беше подготвено за такво злосторство и не предвиде механизам за екскомуникација на такво чудовиште од нашето општество “, рече адвокатот Вељко Делибашиќ.
Виктор Гостиљац рече дека тоа е одлука на лекарската фела. „Не е добро да се испраќаат нејасни и нејасни пораки во јавноста и да се внесува дополнителна забуна. Вчера слушнавме од претседателот дека никогаш нема да замине. Веднаш ни е јасно на нас кои се занимаваат со ова дека никој не може да знае дека на оваа момент.Ако сега се обидуваат да најдат некаков модел да го сместат во институција бидејќи де факто постои опасност да продолжи да претставува опасност за другите, тој треба да биде исклучен од заедницата на одреден временски период. законот е таков да се преиспитаат овие мерки, но во овој момент тоа никој не може да ви го каже. Бидете внимателни. Имам впечаток дека ќе биде луд некое време“, изјави адвокатот иронично на телевизија К1 во еден интервју со Јована Јоксимовиќ.
„Ние го браниме законот и ако има лоши и неправедни решенија, законодавецот ќе го регистрира, ќе покрене одредени постапки и ќе може да се смени. Тоа потоа ќе важи за сите идни случаи, но не и за овој сега. Дури и во повеќето тешки моменти, државата мора да си ги задржи сите карактеристики, а една од најважните е законитоста.Ако нема закон тогаш се е ад хок и можеме да ја дадеме и адресата на тоа момче пошто гледам дека е единствена нешто што сè уште не е објавено и дека луѓето одат таму да го бараат. Но тогаш тоа е законот за линч и тогаш државата престанува да биде држава. Гневот и состојбата на шок е резервирана за граѓаните, ние сме оние кои се лути.Тоа чувство не е резервирано за надлежните органи.Од нив мора да дојде порака дека знаеме каде одиме и што се прави понатаму.
Гостиљац потсети и на фактот дека Гаврил Принцип имал 20 дена до полнолетство и затоа не добил смртна казна. „Во тој момент. Тогаш полицијата тврдеше дека наполнил 18 години, но судот не им поверувал и го проверил. Пронашол документи од СПЦ и бидејќи немал 18 години, не добил смртна казна. е владеење на правото“.
Доживотна „лудница“ за момче?
Делибашиќ рече дека најдобро би било доживотно да остане во лудница и на луѓето да им се објасни што е тоа. „Тоа е затворена психијатриска установа која луѓето ја нарекуваат лудница, а тоа нека биде пораката што се испраќа. Затоа што вака им испраќаме порака на чудовиштата на таа возраст дека можат да прават што сакаат и нема да има последици.Сите посакуваме тој да остане во лудница засекогаш , но ако строго го следиме законот, а мислам дека мораме, тогаш постои голема веројатност дека тоа нема да се случи освен ако не е луд. Мора да има некои душевна болест која го оправдува неговото затворање во ментална установа, а тоа ќе го кажат лекарите, не можеме да кажеме Неспорно е монструм, но кривичниот закон не може да реагира на тоа“, истакна адвокатот Вељко Делибашиќ.