Гласачите во Тајван го избраа Вилијам Лаи, или Лаи Чинг-те на кинески, за нов претседател на историските избори, отворајќи го патот за дополнително оддалечување од Кина, јавува Би-Би-Си.
Кина не беше задоволна од резултатот, а набргу по изборите објави дека „Тајван е дел од Кина“.
Пекинг повика на „мирно обединување“, но не ја исклучи употребата на сила.
Кинескиот претседател Си Џинпинг претходно ги опиша изборите како избор меѓу „војна и мир“.
Во последниве месеци, Кина изгради воени сили околу островите за кои тврди дека се нејзина територија, што ги зголеми стравувањата од можен конфликт.
Тајван е остров кој со децении има независна, демократска влада, но нема меѓународно признавање како земја.
Комунистичката влада во Пекинг не гледа љубезно на Демократската прогресивна партија (ДПП) на Лаи, која владее со Тајван осум години и се залага за суверенитет.
Лај има 64 години, во претходниот мандат беше потпретседател, а пред да почне да работи во политиката бил лекар.
Тој доби позиција во партијата како член на „новиот бран“, кој се залагаше за формално прогласување независност на Тајван.
Со освојувањето на трет последователен претседателски мандат за неговата партија, Лаи направи преседан и зачекори на нова територија.
Во своето прво обраќање откако неговите противници го признаа поразот, тој сигнализираше дека Тајван е на патот од кој нема враќање.
„Земјата ќе продолжи да го следи вистинскиот пат напред. Нема да се свртиме ниту да погледнеме назад“, рече тој на прес-конференција.
Подоцна, за време на обраќањето пред десетици илјади возбудени поддржувачи на улиците на Тајпеј, Лаи ја нарече победата триумф на демократијата.
„Се снајдовме. Не дозволивме странски сили да влијаат на нашите избори затоа што решивме дека само ние можеме да избереме кој ќе биде претседател“, рече тој.
Пред првите излезни анкети, Тајван ја обвини Кина за мешање во изборниот процес.
Но, Лаи имаше и умерена порака за Кина.
На прес-конференцијата тој рече дека е важно одржувањето на мирот и стабилноста со Кина, нагласувајќи дека неговата влада „ќе користи дијалог наместо конфронтација“ во односите со Пекинг.
Истовремено, рече тој, ќе се залага за одржување на статус кво – нема да бара независност, но нема да бара ниту обединување со Кина – и вети дека ќе го „заштити Тајван од заканите од Кина“.
Пред изборите, Кина ги предупреди гласачите да не му веруваат на Лаи, кого го опиша како „сепаратист“ и „проблематичен“ поради неговите претходни изјави за поддршка за независноста на Тајван, црвена линија за Пекинг.
Но, во последните месеци тој сигнализираше дека нема да бара формална независност.
Кинеската Тајванска канцеларија во саботата соопшти дека изборите „не можат да го запрат неповратниот тренд кон повторно обединување со матичната земја“ и дека ДПП „не може да го претставува целото јавно мислење“ на Тајван.
Америка, најголемиот сојузник на Тајван, побрза да му честита на Лаи за неговата победа, а државниот секретар Ентони Блинкен го пофали „силниот демократски систем и изборниот процес“.
Тој додаде дека Вашингтон е „посветен на зачувување на мирот и стабилноста”. Претходно американскиот претседател Џо Бајден изјави дека САД „не ја поддржуваат независноста” на Тајван.
Поддржувачите го слават резултатот пред седиштето на ДПП во Тајпеј.
„Многу сум среќен, повеќето луѓе во Тајван сакаат да го зачуваат нашиот демократски живот“, рече еден од нив.
„Не ми е грижа како ќе реагира Кина. Мора да се држиме до нашите вредности и да инсистираме на она што мислиме дека е најдобро“, додава друг.
Лаи победи со повеќе од 40 отсто од гласовите, далеку пред главниот опозициски кандидат Ху Ју-их од партијата Куоминтанг (КМТ). Тајван избираше меѓу ДПП и КМТ, која има поблиски односи со Пекинг.
На изборите учествуваше и трета партија, Тајванската народна партија (ТПП), чиј претставник Ко Вен е популарен меѓу младите гласачи и освои четвртина од гласовите.
Освен на претседателските избори, жителите на Тајван гласаа и на парламентарни избори за 113 пратенички места.
ДПП го загуби мнозинството, додека опозицијата доби нови мандати, но ниту една партија нема доволно места за да го контролира парламентот, јавуваат тајванските медиуми.
Аналитичарите велат дека законодавниот дом контролиран од опозицијата со претседател на ДПП може да значи дека владеењето со Тајван ќе биде тешко.