На последната сесија на самитот во Хирошима, светските лидери собрани во Групата 7 ја поддржаа мировната формула на украинскиот претседател Володимир Зеленски и се согласија со неговото тврдење дека планот за завршување на војната мора да се заснова на визијата на Украина.
– Украинскиот претседател првпат од почетокот на руската агресија ја сподели преговарачката маса со сите лидери на Г7 и лидерите на најмоќните земји на глобалниот југ. За Украина, оваа сесија на Г7 беше најважна и најпродуктивна. Украинската страна јасно посочи зошто формулата за мир може да дојде само од Украина. Тоа е затоа што војната се одвива на украинско тло и украинскиот народ е тој што се бори за своето право на независност, територијален интегритет и сигурна и просперитетна иднина. Нашите партнери не слушнаа и се согласија со аргументите што ги изнесе претседателот на Украина – изјави на својот ФБ профил заменик-шефот на Кабинетот на претседателот на Украина Игор Жовка.
Според него, учесниците на состанокот се договориле за следните клучни точки:
- Сите земји мора да се придржуваат до Повелбата на ОН и пред се да го почитуваат суверенитетот и територијалниот интегритет (на другите земји)
- Секој конфликт мора да се решава по мирен пат преку дијалог
- Мора да се спречат сите еднострани обиди за насилно менување на статус кво во кој било дел од светот
- Меѓународниот поредок мора да се заснова на владеење на правото.
ГЛОБАЛЕН МИРОВЕН САМИТ
Украинска Правда наведува дека учесниците разговарале и за времето на таканаречениот глобален мировен самит, а Украина побарала поддршка од партнерите да го организираат.
Володимир Зеленски предложи на состанокот на Г7 во неделата да се одржи меѓународен самит за украинската мировна формула во јули, меѓутоа, останува многу нејасно за самитот, вклучително и каде Зеленски планира да го одржи настанот.
Зеленски повика на глобална поддршка за ставање крај на војната во Украина врз основа на планот на Киев, велејќи дека тоа е „очигледно израз на рационалност“.
ПОДДРШКА НА СОВЕТОТ НА ЕВРОПА
Во пресрет на самитот во Хирошима, Советот на Европа ја поддржа мировната формула на Зеленски, изразувајќи политичка поддршка за украинското толкување на планот.
– Не може да има траен мир без одговорност, а ние ги поддржуваме принципите на фер и траен мир утврдени во мировната формула на претседателот Зеленски – се наведува во документот од Самитот на Советот на Европа.
Јуромајдан печат тврди дека Советот на Европа – кој се состои од 46 земји – со тоа стана првиот голем меѓународен форум кој официјално го потврди украинскиот мировен план.
УКРАИНСКА ФОРМУЛА ЗА МИР
Мировната формула на Зеленски, која треба да стане основа на мировниот процес во Украина, се состои од 10 точки презентирани во ноември минатата година на самитот на Г20 во Индонезија.
- Радијација и нуклеарна безбедност со фокус на враќање на безбедноста околу најголемата нуклеарна централа во Европа, Запорожје во Украина (која сега е под руска контрола).
- Безбедност на храната, вклучувајќи заштита и обезбедување на извоз на украинско жито во најсиромашните земји во светот (неодамна договорот беше продолжен за 60 дена)
- Енергетска безбедност со фокус на ограничување на цените на руските енергетски ресурси, како и помагање на Украина во обновата на нејзината енергетска инфраструктура, од која 50 отсто е оштетена во руските напади според извештајот на ОН од декември
- Ослободување на сите затвореници и депортирани, вклучително и воени затвореници и деца депортирани во Русија (Украина тврди дека има речиси 8.000 депортирани деца)
- Враќање на територијалниот интегритет на Украина и реафирмација на Русија во согласност со Повелбата на ОН
- Повлекување на руските трупи и прекин на непријателствата и обновување на државната граница на Украина со Русија
- Враќање на правдата, вклучително и формирање на специјален трибунал за гонење на руските воени злосторства (Меѓународниот кривичен суд во Хаг издаде налог за апсење на рускиот претседател Владимир Путин во март)
- Спречување на екоцид и потреба од заштита на животната средина со фокус на деминирање и реконструкција на капацитети за третман на вода
- Спречување на ескалација на конфликтот и изградба на безбедносна архитектура во евроатлантската област, вклучително и гаранции за Украина (во средината на мај, Украина официјално се приклучи на Центарот за извонредност на НАТО за кооперативна сајбер одбрана, но генералниот секретар на Алијансата потоа рече дека нема смисла да се разговара за тоа како Украина треба да се приклучи на НАТО – ако прво не победи во војната)
- Потврда за крајот на војната со документ кој би бил потпишан од инволвираните страни.
Еден месец подоцна, да потсетиме, Русија ја отфрли мировната формула на Зеленски дека нема да се откаже од окупираната територија.
Американскиот претседател Џо Бајден за време на посетата на Зеленски на Вашингтон на 22 декември рече дека двајцата споделуваат иста визија за мир. Индискиот премиер Нарендра Моди, чија земја не ја осуди експлицитно инвазијата на Украина, рече дека „силно го повтори“ повикот за итен прекин на непријателствата и ја пренесе поддршката на Индија за сите мировни напори.
Лидерите на Г7 рекоа дека се посветени на воспоставување мир во Украина во согласност со нејзините права содржани во Повелбата на ОН.
ШТО ЗНАЧАТ ТОЧКИТЕ?
Мајкл Мекартур Босак, искусен меѓународен преговарач, основач на иницијативата Парли полиси, воен ветеран советник и автор, ја анализираше украинската формула за мир.
- Прво, формулата што ја претстави Зеленски е важен патоказ за мир во Украина. Има многу аргументи зошто Украина треба да седне на преговарачка маса, но нема доволно значаен дискурс за тоа како да се решат вистинските прашања. Мировната формула на Украина треба да ги информира тие дебати. Второ, формулата им помага на партнерите да разберат како можат да придонесат за мировниот процес. Ако странските партнери сакаат да ја прекинат војната, можат да помогнат со создавање механизам за репарации, посредување во враќањето на затворениците, работа на безбедносни гаранции, покривање на трошоците за обновување на украинската средина… Со други зборови, секоја влада што сака поддршката за завршување на војната може да ја искористи украинската формула мир како мени на украинските интереси и да најде начини да ги обезбеди. Конечно, има неволјни точки кои ќе биде речиси невозможно да се решат само преку преговори. Дијалогот нема да ги принуди Русите да ја напуштат украинската територија или да прифатат суштински промени во безбедносната архитектура на регионот. Затоа, разговорот додека продолжуваат борбите е единствениот начин Украина да ги задоволи своите суштински интереси додека напредува кон конечен мир со преговори – заклучи Босак.