Европските лидери не веруваат дека Владимир Путин е искрен кога зборува за мировниот договор, па затоа нивната стратегија е да го задоволат и фалат Доналд Трамп сè додека самиот не дојде до истиот заклучок и не сфати дека ќе мора да биде построг кон Кремљ.
Европската страна верува дека ова е стратегија од која сите добиваат. Тие би биле среќни да се докаже дека грешат ако американскиот претседател успее да преговара за крај на војната во Украина со значителни безбедносни гаранции, но главниот план е всушност да се разоткрие блефот на рускиот лидер и да се лобира за построги санкции, пишува ПОЛИТИКО.
Францускиот претседател Емануел Макрон, кој вложи најголеми напори да спречи војна во Украина преку дипломатски дијалог со Путин, сега е најгласниот во тврдењето дека рускиот претседател не е сериозен во врска со мирот и останува посветен на својата цел за уништување на независна, демократска Украина.
„Дали мислам дека претседателот Путин сака мир? Одговорот е не. Ако сакате мое најдлабоко убедување: Не. Дали мислам дека претседателот Трамп сака мир? Да“, рече Макрон пред да замине за Вашингтон, каде што се приклучи на разговорите во понеделник. „Не мислам дека претседателот Путин сака мир. Мислам дека тој сака капитулација на Украина. Тоа е она што тој го предложи.“
Всушност, далеку од тоа да прави какви било отстапки за мировен договор, Путин едноставно бара поголема територија од Киев, вклучувајќи ги и клучните украински одбранбени линии што би му овозможиле да навлезе подлабоко во земјата. Тој, исто така, категорично го отфрла присуството на силите на НАТО како гаранција за безбедноста на Украина по војната – што е клучен услов за Киев.
Додека се во тек подготовките за можен самит меѓу Русија и Украина, лидерите од цела Европа во вторник одржаа серија итни разговори за да го проценат својот одговор и да споделат информации од разговорите во Белата куќа еден ден претходно.
Европски консензус и оптимизам
Според петмина дипломати, на кои им беше дозволено да останат анонимни за да разговараат за чувствителни дискусии, претседателите, премиерите и амбасадорите во голема мера се согласиле со Макрон. Тие изразија длабок скептицизам дека Кремљ ќе преговара со добра волја, но и оптимизам дека Вашингтон ќе ја казни Русија ако се покаже дека Путин е најголемата пречка за мир.
„Јасно е дека ако завршиме во ситуација каде што Путин ќе покаже дека не сака да ја заврши војната, тоа ќе го принуди Трамп да дејствува и да ги зајакне аргументите за санкции“, рече еден дипломат од земјата, кој учествуваше на виртуелна седница на Европскиот совет во вторникoт.
Европејците го гледаат притисокот од американските санкции како клучен дел од дипломатскиот процес, а многумина тврдат дека Путин бил принуден да се сретне со Трамп во Алјаска дури откако Вашингтон воведе високи царини за Индија за нејзините купувања на нафта, главен извор на приход на Русија. Драматичен следен чекор би бил ескалација на слични санкции за задушување на клучната трговија на Русија со Кина.
Друг дипломат потврди дека сојузниците со задоволство ја поддржуваат иницијативата на САД за посредување во примирје, не затоа што нужно веруваат дека ќе успее, туку „затоа што тоа ќе биде јасен тест за руските намери“. Трет додаде дека развивањето безбедносни гаранции би ѝ помогнало на Украина „да преговара од позиција на сила“, додека санкциите би обезбедиле „да имаме влијание врз Путин“.
Лидери како претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, Макрон, британскиот премиер Кир Стармер и италијанската премиерка Џорџија Мелони отпатуваа во Вашингтон во понеделник за да го поддржат украинскиот претседател Володимир Зеленски на неговата средба со Трамп. Ова се случи само неколку дена откако американскиот лидер го пречека Путин на разговори во Алјаска и тврдеше дека е постигнат напредок во „многу точки“.
„Тоа е постојан чин на балансирање околу Трамп за сите – вклучително и за Путин“, изјави за „Политико“ Фиона Хил, поранешна советничка на републиканецот за време на неговиот прв мандат, а сега соработник во Институтот Брукингс.
Според неа, најдобриот можен исход од самитот во Алјаска бил „нешто на што можело да се работи и се чини дека така и било, иако изгледало многу лошо во јавноста“.
Трамп станува јасен
Западните партнери го обсипаа Трамп со пофалби, заблагодарувајќи му се за организирањето на разговорите и изразувајќи вистинско олеснување откако тој даде значајни гаранции дека САД ќе играат улога во безбедносните гаранции за Украина како дел од мировниот договор. Сепак, зад затворени врати, тие се повеќе фокусирани на воведување нови, строги економски ограничувања кога и ако Москва одбие да ја прекине инвазијата.
„Сите се однесуваат како сè да е нормално“, рече четвртиот дипломат на ЕУ. „Но, не знаеме која е крајната цел на Путин. Што ќе го мотивира да направи какви било отстапки? Не знам.“
Притисокот за мировни разговори станува проблем за рускиот лидер.
Кремљ реагираше на следната рунда дипломатија со избегнување на одговор. Одложувајќи, министерот за надворешни работи Сергеј Лавров рече дека Москва не ги отфрла разговорите со Украина, но инсистираше дека секој самит мора да се подготвува „чекор по чекор, постепено, почнувајќи од експертско ниво, а потоа низ сите потребни фази“. Путин дури и предложи, прилично непродуктивно, самит во Русија – идеја што веднаш беше отфрлена.
Еден германски функционер рече дека колебањето станува сериозен тест за намерите на Русија.
„Русија се согласи да биде домаќин или да учествува на билатерален самит со Зеленски. Во меѓувреме, според медиумите, се чини дека руската страна сега го толкува тоа поинаку“, рече функционерот.
Од европска страна, дипломатијата сега се движи со забрзано темпо. ЕУ одржа вонреден состанок на амбасадорите до 2 часот наутро во вторник, пред разговорите на лидерите и посебен видео повик со неформалната „коалиција на добронамерните“, која вклучува и земји кои не се членки на ЕУ, како што се Турција и Канада. Ова се случува непосредно пред состанокот на воените шефови што се очекува оваа недела во Вашингтон, на кој ќе се разговара за конкретни безбедносни гаранции за Украина.
Министрите за одбрана и надворешни работи на ЕУ, исто така, ќе се состанат неформално следната недела, бидејќи растат очекувањата дека конкретен мировен предлог би можел да биде готов да им биде презентиран на Зеленски и Путин во рок од една недела.
Трамп наговести дека американските воздухопловни сили би можеле да бидат употребени во Украина, додека европските земји би можеле да распоредат трупи за да ја заштитат земјата – сите опции се во спротивност со руските амбиции за освојување на поголема територија.
Сепак, додека западните земји сè повеќе веруваат дека можат да соработуваат со Трамп и да одржат обединет фронт, тие беа принудени да ги прилагодат своите црвени линии кон него. По разговорите во Вашингтон, ЕУ во понеделник го олабави барањето Русија да прифати прекин на огнот пред да започнат преговорите.
„Постоеше надеж дека Трамп можеби ќе се предомисли по прашањето за прекинот на огнот. Тоа не се случи. Но, генерално, тоа сепак беше добар чекор кон мирот“, рече петти дипломат, изразувајќи загриженост поради разликите во ставовите.
Сепак, најважно е што самиот Трамп сега јавно признава дека е можно Путин да не преговара со добра намера.
„Ќе дознаеме за претседателот Путин во следните неколку недели. Можно е тој да не сака да склучи договор. Се надевам дека претседателот Путин е добар, а ако не е, ќе биде тешка ситуација“, изјави американскиот претседател за „Фокс њуз“.