Современите лекови против вирусот на човечка имунодефициенција (ХИВ) се базираат на вообичаена генетска мутација. Истражувачите сега открија кога и каде се појавила оваа мутација и како ги заштитила нашите предци од антички болести, објави Универзитетот во Копенхаген.
– Што е заедничко помеѓу личност која живеела пред неколку милениуми во регионот на Црното Море и современите лекови за ХИВ? Голем дел од тоа , покажа нова студија. Помеѓу 18 и 25 проценти од данското население има генетска мутација што ги прави отпорни или дури и имуни на ХИВ. Ова се користи за развој на современи третмани за овој вирус. Досега не беше познато каде и кога се појавила оваа мутација – се наведува во соопштението.
Сепак, тим истражувачи користеле напредна ДНК технологија за да ја решат генетската мистерија и успеале.
– Се покажа дека генетската варијација се појавила кај единка која живеела во областа околу Црното Море пред помеѓу 6.700 и 9.000 години. ХИВ е релативно модерна болест, стара помалку од 100 години, па затоа е фасцинантно што варијација што се појавила пред неколку илјади години може да нè заштити од модерни вируси како ХИВ – изјави професорот Сајмон Расмусен од Центарот за основни метаболички истражувања (CBMR) на Фондацијата Ново Нордиск на Универзитетот во Копенхаген (KU) и еден од авторите на студијата што ја мапирала мутацијата.
ДНК анализа на 900 скелети
За да откријат каде и кога се појавила мутацијата, истражувачите прво ја мапирале со анализа на генетскиот материјал на 2.000 луѓе од целиот свет . Потоа развија нов метод со вештачка интелигенција за идентификување на мутации во древната ДНК од стари коски.
Потоа истражувачите испитале податоци од 900 скелети кои датираат од раното камено доба до
викиншката ера .
– Со разгледување на овие големи бази на податоци, можеме да утврдиме каде и кога се случила мутацијата. Во еден момент, мутацијата била целосно отсутна, а потоа одеднаш се појавила и се проширила многу брзо. „Кога го комбинираме ова со нашето знаење за човечките миграции во тоа време, можеме да утврдиме и во кој регион се појавила мутацијата“, вели Кирстин Равн, истражувач во CBMR.
Истражувачите откриле дека мутацијата се појавила кај едно лице од регионот на Црното Море кое живеело пред не повеќе од 9.000 години, и дека тоа лице е предок на сите луѓе со оваа мутација денес.
Леонардо Кобучо: Луѓето со оваа мутација имале поголеми шанси за преживување бидејќи им го ослабувала имунолошкиот систем.
Која беше предноста на мутацијата?
Но, зошто толку многу Данци имаат генетска мутација стара милениуми што штити од болест што во тоа време дури и не постоела? Истражувачите веруваат дека мутацијата се појавила и се проширила брзо бидејќи им дала предност на луѓето во тоа време.
„ Луѓето со оваа мутација имале поголеми шанси за преживување бидејќи им го ослабувала имунолошкиот систем во време кога луѓето биле изложени на нови патогени “, рече Леонардо Кобучо, автор на студијата и постдокторски соработник на CBMR.
Тој и Кирстин Равн наведуваат дека „фасцинантно е што варијацијата предизвикува нарушувања на имунолошките гени“.
– Тоа звучи негативно, но веројатно беше корисно. Премногу агресивниот имунолошки систем може да биде смртоносен – во случаи на алергиски реакции или тешки вирусни инфекции како што е ковид-19, имунолошкиот систем често предизвикува штета што го убива пациентот. Како што луѓето кои биле ловци-собирачи почнале да живеат заедно во земјоделски општества, притисокот од заразни болести се зголемил , а подобро избалансиран имунолошки систем можел да биде предност, рекле тие.
Што е ХИВ?
ХИВ е вирус кој ги уништува белите крвни клетки кои го штитат телото од инфекции и, доколку не се лекува, може да предизвика СИДА. Генетска мутација што штити од ХИВ е пронајдена во таканаречениот ген CCR5 (CCR5delta32) . Носителите на мутацијата немаат рецептор на клетките што вирусот го користи за да го инфицира телото. Поради овој недостаток на рецептори, луѓето стануваат отпорни, па дури и имуни на ХИВ.