На најсреќниот христијански празник му претходи најтажниот ден во годината, Велики петок. Симболот на Велигден се бојадисаните јајца, бидејќи се верува дека јајцето што Богородица го донела на Христовиот гроб станало црвено, бидејќи неверниците верувале дека тој ќе оживее ако јајцето стане црвено. Затоа најчесто се обоени со таа боја, особено првото јајце, кое има големо значење во нашата култура, го штити домот и семејството до следната година, т.е. Велигден.
– Со текот на времето се воведуваат и други бои, а покрај боењето на јајцата, кое датира од античко време, се прави и шарење, но е од поново потекло и датира два-три века наназад. На јајцата може да се најдат главно христијански симболи, но и сè што луѓето мислат дека е соодветно и го претставува она што сакаат да се случи во иднина, за да се остварат желбите со силата на празникот“, изјави за РИНУ етнологот Снежана Ашанин.
Таа вели дека сега е широко распространето верувањето дека јајцата мора да се бојадисуваат на Велики петок, но има и мислења дека тоа не треба да се прави на тој, најтажниот ден, кога не се пали оган, па јајцето не може да се вари и обои.
– Важно е тоа да се направи пред Велигден, кој се паѓа во пролетните месеци кога се буди природата и вегетацијата, што празникот, според верувањата, го поттикнува, што го отсликува испреплетувањето на христијанските и паганските симболи – додава етнологот.
Христовото воскресение во недела е доказ дека животот се раѓа после смртта, што ги увери сите неверници, и им докажа дека постои врховен Господ кој одлучува за судбината и животите на сите луѓе.
– Тоа е празник на празниците , се слави по повод воскресението на Исус Христос. На него му претходи седумнеделен пост и секоја недела од тој пост има име. Така се нарекува оваа последна недела од Великиот пост, во која се одбележуваат Христовото страдање, на кое му претходела Тајната вечера, а потоа и распнувањето на Велики петок, кој го претставува најтажниот христијански празник, поради оплакувањето за погубениот Исус – рече Ашанин.
Постои верување дека јајцата не треба да се фрлаат, туку мора да се вратат во природата од која се земени, па затоа се оставаат во овоштарници, градини и полиња за да се поттикне плодноста. Велигден е празник на радоста, љубовта и хармонијата, на тој ден се собира целото семејство во знак на единство не само за него, туку и за целиот христијански свет.
– Како што традиционално за Божиќ се приготвува свиња, така и за Велигден се подготвува јагне. За разлика од денот на Христовото раѓање, кој изобилува со обичаи од паганско потекло, Велигден најмногу се поврзува со христијанските симболи и ритуали, кои го слават животот после смртта, па сè е цврсто врзано за таа смисла и симболика – додаде Ашанин.
Иако постот му претходи на Велигден, Велики петок е ден на најстрогото подвиг за верниците, што е особено важно, а постот се прекинува на денот на Христовото воскресение.
– Домаќините ритуално се мачкаа со вчерашното јајце, се ,,кршеа” веднаш по будењето и потоа јадеа. Од јајцето излегува нов живот, па се веруваше дека животот и здравјето ќе се подобрат во наредниот период. Оброкот е празничен, богат, се меси велигденски леб, во чиј центар се става црвено јајце, така што неговата моќ се пренесува на посевите по нивите, односно на житото и брашното – истакнува етнологот.