Југото беше автомобилски аутсајдер кој никогаш не се стремеше кон брзина, елеганција или технолошка иновација. Неговата цел беше едноставна: да биде достапен за сите.Од денешна перспектива, Југото беше полуготов производ кој зрачеше со голем оптимизам во своето време. Затоа е интересна секоја рецензија за овој автомобил, вклучително и оваа режирана од италијански новинар.
Но, пред да се осврнеме на краткиот тест, ве потсетуваме дека генезата на Застава Југо датира од 1971 година, кога менаџментот на Застава започна амбициозен проект – создавање автомобил што ќе ја пополни празнината помеѓу Фица и Стојадин.
Седум години развој кулминираа во 1978 година кога Јосип Броз Тито го виде прототипот на идниот модел Застава 102. Една година подоцна, меѓу 3.000 предлози од граѓани, победи името што ќе влезе во историјата – Југо.
Југо 45 е базиран на Фиат 127, добитник на престижната награда „Европски автомобил на годината“ во 1972 година. Инженерите од Крагуевац ја задржале механичката основа, но го скратиле меѓуоскиното растојание и целосно го редизајнирале екстериерот. Резултатот бил возило кое „Авто свет“ го окарактеризирал како „погодок во центарот“ во 1980 година – економичен автомобил кој пристигнал во вистинскиот момент на енергетската криза.
Иако пристигна кога Европа стана технолошки многу понапредна од Југославија, Југо влезе во сериско производство во ноември 1980 година и остана во халата во Крагуевац до ноември 2008 година. Времето го престигна на почетокот, но Југото ја моторизираше поранешната држава и отиде многу подалеку од тоа.
Така, помеѓу 1980 и 2008 година, во Крагуевац беа произведени речиси 800.000 возила, вклучувајќи ја и верзијата Југо Кабрио (претставена во 1988 година), а легендата ја надживеа Југославија. Југо ги освои и меѓународните пазари, а својот најголем успех го постигна во Америка, каде што од 1985 до 1992 година беа продадени 141.651 возила. Потоа името Југо стана Југо, иако ова веројатно беше предодредено бидејќи автомобилот беше развиен под кодното име Y. И покрај критиките за дизајнот, безбедноста и недостатокот на сигурност, Југо доби култен статус во САД, станувајќи предмет на модерната култура.
Што велат Италијанците? Чини помалку од фрижидер…
И така, 17 години по завршувањето на производството, Југото повторно се најде на краток тест, кој започнува вака…
Клон на Фиат 127, Југо беше првиот автомобил произведен во Источна Европа што беше извезен во Соединетите Држави за време на Студената војна. Таа идеја беше и брилијантна и луда во исто време, коментира новинар од италијанскиот портал Motor1, а комплетниот видео тест можете да го погледнете подолу.
Со цена од 3.990 долари, помалку од цената на моќен мотоцикл или луксузен фрижидер, тој беше „најевтиниот автомобил во Америка“. Сепак, неговата ограничена сигурност и речиси комичните перформанси го направија предмет на потсмев.
Автомобилот беше исто така критикуван: „Кар енд Драјвер“ го рангираа меѓу најлошите автомобили што некогаш биле тестирани, како и „Консумер рипортс“. Но, и покрај овој тренд, тој се продаваше во Италија под значката „Иноченти“ и под името „Корал“ помеѓу 1991 и 1993 година.
Едноставност, одвнатре и однадвор
Гледајќи го денес, се доживува речиси трогателен момент. Југото е „паралелноводно“ возило со четири тркала: долго нешто повеќе од три и пол метри, широко колку современ градски автомобил и доволно високо за да собере четири возрасни лица. Неговите линии се оние од школата на Фиат од 1970-тите: квадратни, искрени, без никакви украси. Тоа е автомобил што никој не го забележува на патот… сè додека не застане пред вас со хаубата што чади.
Внатре, работите не се многу подобри: тенок лим, евтина боја и пластика тврда како Лего коцка оставена во градината три зими. Сепак, има наивен шарм: скромен, да, но и шармантен.
Добро, но не многу добро
Џереми Кларксон, во многу стара емисија на „Топ Гир“, рече дека Југото е „место каде што никој не би сакал да помине повеќе од половина час од својот живот“. Тој не беше сосема во грешка. Без климатизација, тоа станува шпорет на дрва во лето. А доколку беше поставен клима уред, веројатно ќе исцрпеше половина од својата веќе оскудна коњска сила.
Низ годините, најзначајниот модел беше 1,3-литарскиот бензинец со 65 КС, но протагонист тука е 45A, со четирицилиндричен мотор од 903 кубни сантиметри и 45 КС од Fiat 127. Лесен како пердув (само 800 кг), ниска потрошувачка на гориво, но „возбудливи“ перформанси… во буквална смисла: 0-100 за повеќе од 15 секунди, максимална брзина 130 км/ч, но со повеќе адреналин отколку безбедност.
Искуството при возењето е следново: бавно управување, мека суспензија, пристојни сопирачки кои брзо се заморуваат. Во град е подносливо, но на автопат – замислувам – би „држело“, но останува бучно, несмасно и нестабилно. Неговата сила беше и останува едноставна механика, поправлива со шрафцигер и чекан, лесно достапна за секого.
Југо е легенда
Југото никогаш нема да се памети како инженерско ремек-дело, но имаше една огромна заслуга: моторизираше милиони луѓе кои, за прв пат, можеа да си дозволат сопствен автомобил, демократизирајќи дел од САД во многу тешко пазарно (и политичко) време. Тоа беше средство за патување од точката А до точката Б… сè додека ништо не се прекинуваше помеѓу точката А и точката Б.