Земјоделците и невладините организации за заштита на животната средина во Македонија го изразија своето противење на предлог-законот со кој се овозможува промена на дестинацијата на земјоделското земјиште на површината за изградба на соларни централи.
Земјоделците велат дека на овој начин Македонија од држава извозник на земјоделски производи ќе се трансформира во држава што ги увезува.
Со предлогот за изменување и дополнување на Законот за земјоделско земјиште се овозможува соларни централи да се градат на најплодното земјоделско земјиште.
Измените во овој закон ќе им овозможат на странските стратешки инвеститори да можат да градат енергетски капацитети на земјоделски површини од прва категорија по квалитет на земјиште што се оценува до четврта категорија, која е најлош квалитет.
Од Министерството за земјоделство тврдат дека за првпат законските измени предвидуваат јасни одредби за заштита на земјоделското земјиште од промена на дестинацијата од земјоделско во градежно.
Од ова одделение потенцираат дека се дефинирани јасни критериуми во која категорија земјишни електрани не може да се градат, но се прецизираат и исклучоци.
„Единствен исклучок предвиден со овие предложени измени во делот на земјиштата од прва и втора категорија, е изградбата на енергетски капацитети кои се предмет на стратешки инвестиции и не претставуваат никаква закана за земјоделското земјиште.
„Пренамена може да се додели доколку се процени дека проектот има карактер од стратешки интерес и за да се добие позитивно мислење мора да се исполнат условите: на пример, некои култури може да се засадат на земја под просторите на кои се поставени фотоволтаичните системи. Ќе бидат поставени [сончеви панели] или кој било друг енергетски објект. На пример, на фарма или на нива да се инсталира како на пример за потребите на систем за наводнување. Значи, во никој случај земјата не смее да престане да работи. Ова е барање и тоа е целта на законот“, потенцираат од Министерството за земјоделство.
Но, земјоделците и невладините организации кои се фокусираат на заштитата на животната средина посочуваат дека токму во одредувањето на стратешкиот инвеститор за кој одлучува Владата лежи замката во однос на губењето на земјоделските површини.
Мемет Синани од Конфедерацијата на фармери вели дека преку образложението дека дозволата за изградба на соларни панели е дадена поради карактерот на стратешки интерес, земјоделските култури ќе се садат максимално под панел системот, со што сериозно ќе се стесни плодното земјиште. .
„Оние што се на власт се пазарат за да добијат и потоа ќе одлучуваат за градежната дозвола за соларни централи врз основа на статусот на стратешкиот инвеститор. Овие стратешки инвеститори кои сега имаат свои луѓе кои се залагаат за донесување на овој закон, подоцна ќе излезат за парите, како што се случи досега со многу работи. Сега го намалуваме производството на храна за луѓе и животни. Зошто? За производство на електрична енергија. На кого ќе ја продаваме таа струја кога луѓето бегаат од овде поради нискиот животен стандард“, вели Синани.
Според него, прашањето што се нуди е можноста да се вратат квалитетните земјишта на површината каде што ќе се произведува струја, под услов да се садат земјоделски култури под панелите.
„Кој ќе преземе одговорност за да не се намалат приносите? Или ова ќе се прави нормално, ќе се подметне нешто за да се нагласи дека го почитуваме законот?! Засадивме овес под соларните панели“, вели Синани.
Дури и организациите кои се фокусираат на заштитата на животната средина потенцираат дека преку измената на предметниот закон бенефит ќе имаат големите компании, кои со одлука на Владата ќе можат да добијат статус на стратешки инвеститори, со што ќе имаат корист од можноста за градење на најплодни почвени површини.
„Земјоделското земјиште во никој случај не треба да се пренамени во градежно за енергетски објекти или индустриски капацитети. Под влијание на климатските промени, земјоделското земјиште има негативна тенденција на деградација на земјиштето, со што се намалуваат приносите на храна и општата плодност на почвата, се загрозува егзистенцијата на земјоделците и се напуштаат земјоделските култури“, велат од оваа организација.
До Единствениот национален електронски регистар, ЕНЕР се поднесени измени на Законот за земјоделско земјиште, каде може да се дадат предлози, забелешки, забелешки и мислења за измена и комплетирање на предметниот закон. Министерството за земјоделство, шумарство и води ветува дека ќе ги вклучи сите предлози, забелешки и коментари во конечниот текст на овој закон.