Руската рубља порасна за 45 проценти во однос на американскиот долар од почетокот на годината, што ја прави една од валутите со најдобри перформанси во светот. Но, брзата апрецијација е меч со две острици за руската економија под санкции.
Силата на рубљата значи дека приходите од енергија, изразени во долари, генерираат помалку рубли во рускиот буџет. Компаниите во оваа земја тврдат дека токму тоа го прави извозот поскап за купувачите во долари и други валути. Сепак, гувернерката на Централната банка на Русија, Елвира Набиулина, верува дека слабата домашна валута би била знак на економска ранливост.
Имено, според неа, девизниот курс не постои само за да им угоди на извозниците, а силната рубља е последица на строга монетарна политика во борбата против високата инфлација.
Раст на вредноста во однос на доларот
Зголемувањето на вредноста на рубљата во однос на доларот беше првенствено предизвикано од рестриктивната монетарна политика на Централната банка на Русија и оптимизмот по разговорите меѓу Русија и САД за прекин на огнот во Украина.
Каматните стапки на депозитите во рубља се повеќе од 20 проценти, што ја направи оваа валута привлечна за штедачите и шпекулативната трговија поради нејзиниот принос. Покрај тоа, високите трошоци за позајмување го забавија увозот, намалувајќи ја побарувачката за странска валута. На рубљата ѝ помогна и слабеењето на американската валута, чиј индекс е за 6,6 проценти понизок отколку на 2 април, кога американскиот претседател Доналд Трамп објави промена во царинската политика.
Иако Централната банка на Русија тврди дека има слободно флуктуирачки девизен курс, таа го продава кинескиот јуан како свој единствен главен интервентен инструмент за поддршка на рубљата. Имено, кога рубљата зајакнува во однос на јуанот, таа зајакнува и во однос на доларот за да се избегне арбитража.
Посилната рубља ѝ помага на Централната банка да се бори против инфлацијата со тоа што ќе го поевтини увозот. Дмитриј Пјанов, првиот заменик-генерален директор на руската државна банка ВТК, неодамна изјави дека ова е дел од свесна стратегија.
Руската валута е поддржана и од контролата на девизниот курс што беше воведена по почетокот на агресијата врз Украина за да се спречи одливот на капитал. Сепак, извозниците неодамна ги враќаат девизните приходи сè повеќе и повеќе отколку што се бара од нив.
Како да се тргува со рубљата
Рубљата се тргуваше преку шалтер во однос на доларот и еврото откако западните санкции врз Московската берза минатата година. Банките ги пријавуваат своите валутни котации до Централната банка, која ги користи за да го утврди официјалниот девизен курс. Тоа е нетранспарентен пазар бидејќи само Централната банка има целосни податоци за трансакциите. Некои помали, претежно неруски банки ги даваат своите котации на компании за собирање пазарни податоци.
Рубљата повеќе не е една од главните меѓународно тргувани валути и многу западни компании и банки ја напуштија Русија. Сепак, Русија останува водечки извозник на нафта и земјоделски производи и 11-та најголема економија во светот.
Руските напори да ја префрлат трговијата кон незападни валути, особено јуанот, би можеле да имаат долгорочни последици за глобалната доминација на доларот. Големите економии како Кина и Индија внимателно ја следат ситуацијата.
Зошто рубљата и јуанот се најголемиот пар?
Доларот повеќе не е најтргуваната странска валута во Русија, туку јуанот. Повеќе од 95 проценти од трговијата на Русија со Кина минатата година беше во јуани и рубљи. Обемот на трговијата со јуани и рубљи на Московската берза во 2024 година изнесуваше 420 милијарди долари, додека вкупната трговија на Русија со Кина изнесуваше рекордни 245 милијарди долари.
Вредноста на рубљата во однос на јуанот се зголеми за 25 проценти од почетокот на оваа година. Руските енергетски компании ја репатрираат добивката во јуани, додека увозниците го користат јуанот за купување стоки.
Што вели руската влада за рубљата
Руската влада сака послаба рубља за да ги зголеми буџетските приходи. Буџетот за оваа година претпоставуваше просечен девизен курс од 94,3 рубли за еден долар, додека сегашниот девизен курс е 78 рубли за еден долар.
Доколку рубљата остане силна, ВТБ очекува дека буџетот за оваа година ќе биде без 2,4 проценти од приходите. Извозниците исто така страдаат бидејќи посилната рубља ги намалува нивните приходи. Многу функционери и бизнисмени би сметале за поприфатливо доколку девизниот курс е 100 рубли за еден долар.
Како Русите ја ценат рубљата
Русите сè уште го сметаат доларот за своја референтна валута, и покрај зголемената употреба на јуанот. Доларите и еврата се достапни во банките, но има многу помалку менувачници отколку порано. Со санкциите, Западот им го отежна патувањето во странство на Русите и вршењето меѓународни трансфери на долари и евра, намалувајќи ја побарувачката за готовина.
Русите купија странска валута во вредност од 200 милијарди рубљи во првиот квартал од оваа година, што е непроменето во однос на истиот период минатата година. Високите каматни стапки на рубљата го направија штедењето во странска валута помалку привлечно.
Аналитичарите предупредуваат дека валутата е преценета, но тоа ги побива нивните предвидувања, пишува Ројтерс.