Луѓето кои успешно го губат вишокот килограми често се соочуваат со проблем познат како јо-јо ефект – килограмите брзо се враќаат. Новото истражување открива дека причината за тоа не е недостатокот на дисциплина, туку молекуларните процеси внатре во телото, пишува Дојче Веле.
Според Институтот Роберт Кох, речиси половина од населението во Германија е со прекумерна тежина, а секој петти страда од тешка дебелина со индекс на телесна маса (БМИ) поголем од 30. Директорот на Центарот за дебелина во Штутгарт, Тобиас Меиле, истакнува дека поголем предизвик е да се одржи намалената тежина на долг рок, но да се ослабне.
Масните клетки го задржуваат „сеќавањето“ на дебелината
Научниците од Универзитетот ЕТХ во Цирих, предводени од Фердинанд фон Мејен, објавија во списанието Nature истражување кое покажува дека масните клетки имаат молекуларна „меморија“ на дебелината. Тие ги анализирале масните клетки на пациентите кои биле подложени на операција на гастричен бајпас и забележале дека клетките, дури и две години по операцијата, покажале изменета генска активност поврзана со дебелината.
Масните клетки ја прилагодуваат својата функција на условите во телото, а кај дебелите луѓе тие често се поголеми и поефикасни во складирањето на енергијата. Овие клетки остануваат во телото до десет години, што ја објаснува нивната долгорочна меморија.
Јо-јо ефектот е потврден и кај животните
Експериментите на глувци потврдија слични модели. Откако изгубиле тежина, на глувците им се вратиле килограмите бидејќи нивните масни клетки продолжиле да складираат повеќе шеќер и маснотии од глувците со нормална тежина.
Иако студијата не докажува дека генетските промени директно предизвикуваат зголемување на телесната тежина, резултатите даваат објаснување зошто одржувањето на тежината е толку тешко. „Ова истражување помага да се разберат прашањата што нè збунуваат долго време“, коментира Меиле.
Експертите предупредуваат дека терапијата против дебелина треба да се започне што е можно порано. Меиле нагласува дека е многу поефикасно да се спречи зголемување на телесната тежина отколку да се лекува подоцна дебелината. Кога се потребни драстични мерки како диета, промените во клетките се веќе во голема мера утврдени.
Иднината на истражувањето
Иако терапии кои можат да ги избришат генетските маркери на дебелината сè уште не постојат, ова истражување ја отвора вратата за понатамошна научна работа. Тековните лекови, како што се инјекциите за слабеење, бараат континуирана администрација за да се спречи враќање на тежината.
„Потребно е дополнително да се испита дали овие генетски маркери можат да се користат во дијагностика и кои интервенции – лекови, исхрана или спорт – можат да помогнат да се променат овие маркери“, заклучува фон Мејен.