Убиството на лидерот на Хамас Јахја Синвар од страна на Израел беше претставено како најголем воен успех против организацијата во Газа. Синвар, кој беше клучен стратег во неодамнешните напади врз израелски цели, беше убиен во судир со израелските сили на 17 октомври 2024 година.Иако неговата загуба треба да биде тежок удар за Хамас, ефектот би можел да биде токму спротивен – смртта на овој лидер може да стане катализатор за раѓање на нови борци и зајакнување на движењето на отпорот.
Израелската војска одлучила јавно да ги објави деталите за смртта на Синвар, вклучувајќи слики и видеа од неговите последни моменти. Според достапните информации, Синвар загинал во конфликт со израелски војници, додека тешко ранет се обидувал да се избори со дрон што го следел на отворено.
Овие сцени значително се спротивставија на израелскиот наратив кој го обвинуваше дека се крие во тунели и користи заложници како жив штит.
Наместо ликот на водач кој се крие, тој беше прикажан како борец на првите борбени линии, што доведе многу симпатизери да го прогласат за маченик и симбол на отпорот. Некои дури го споредуваат со легендарниот борец Омар ал-Мухтар, херојот на либискиот отпор против италијанската колонијална окупација.
Стратешка грешка: Како Израел го „овековечи“ Синвар
Објавувањето на графички слики и снимки од смртта на Синвар предизвика различни реакции. Некои медиумски експерти веруваат дека ова е стратешка грешка што само дополнително го зацементира статусот херој на Синвар меѓу неговите следбеници.
Специјалниот дописник на PBS Лејла Молана-Ален коментира:
„Не знам зошто ИД одлучи да го објави ова. За оние кои сакаат да го прослават како херој на отпорот, на снимката се гледа како се бори на првата линија до последен момент, со изгубена рака, а не како некој се крие во тунели зад човекот од штитови“. Така, наместо да биде дискредитиран, потегот на Израел резултираше со издигнување на Синвар во очите на многумина како икона на отпорот.
Јахја Синвар е роден во 1962 година во бегалскиот камп Кан Јунис во Газа, каде неговото семејство најде засолниште откако беше протеран од нивниот роден град Аскалан за време на Накба во 1948 година.
Од мали нозе бил сведок на страдањата и борбата на Палестинците, кои го обликувале неговиот револуционерен дух. Уште како млад, Синвар бил активен во политичкиот живот, водејќи го Исламскиот блок на Исламскиот универзитет во Газа, каде што дипломирал арапски студии.
Неговите револуционерни активности започнале во раните осумдесетти години, кога првпат бил уапсен поради спротивставување на израелската окупација. Тој помина неколку месеци во затвор, што само ја зацврсти неговата посветеност на борбата. По излегувањето од затвор во 1985 година, Синвар продолжил со политичките и воените активности, а истата година ја основал организацијата Ал-Мајд, која била посветена на разоткривање и елиминирање на оние кои соработувале со израелските власти. Оваа група подоцна се интегрира во Хамас, каде што Синвар брзо стекна репутација поради неговата посветеност и блискост со водачот на Хамас, шеикот Ахмед Јасин.
Во 1988 година, на 25-годишна возраст, Синвар беше повторно уапсен и осуден на доживотен затвор за активности против израелските безбедносни сили. Тој помина 23 години во затвор, каде оддалеку беше сведок на важни светски настани, како што се распадот на Советскиот Сојуз, подемот на американската хегемонија и инвазиите на Авганистан и Ирак.
Откако беше ослободен во 2011 година во размена на затвореници меѓу Хамас и Израел, Синвар се врати во Газа како херој. Неговото враќање кај народот беше симболично, а неговата популарност дополнително се зацврсти со годините поминати во затвор. Во 2017 година тој ја презеде функцијата политички лидер на Хамас во Газа, на местото на Исмаил Ханије. Како лидер, тој продолжи да се залага за ослободување на палестинските затвореници и организираше низа воени и политички акции против израелските власти.
Подигање и паѓање
Синвар беше во првите редови на големите протести и воени операции во последниве години, вклучувајќи го и Големиот марш на враќањето во 2018 година, кога тие се обидоа мирно да ја пробијат опсадата на Газа. Израелските сили потоа одговорија со сила, убивајќи бројни демонстранти, дополнително радикализирајќи го Хамас.
Неговата смрт во 2024 година уследи по серијата израелски напади врз Газа и ликвидацијата на високи палестински лидери, вклучително и Исмаил Ханије, во Техеран. Во борбите загинал Синвар. За многу Палестинци, неговата смрт веројатно ќе го означи почетокот на новата фаза од борбата. Како што коментира еден од корисниците на социјалните мрежи: „Го убиле, но создале илјадници нови Sinwar“.
Иако Израелците се обидоа да го ослабат Хамас со елиминирање на Синвар, неговата смрт може да има долгорочни последици што само дополнително ќе ја поттикнат палестинската борба. Како што рекоа жителите на Кан Јунис во интервју за Би-Би-Си, „оваа борба не зависи од еден човек или еден лидер“. Sinwar стана симбол на мултигенерациската борба за правда и слобода за мнозинството Палестинци.
Израел можеби постигна непосреден тактички успех со својата стратегија, но го овековечи Синвар како икона на отпорот за Палестинците. Неговите слики и приказната за неговата последна борба можат само дополнително да ја поттикнат одлучноста на луѓето од Газа.
Убиството на Јахја Синвар може да го ослаби воениот капацитет на Хамас на краток рок, но тоа ќе има подлабоки последици на долг рок. Неговата смрт и начинот на кој таа беше прикажана во медиумите го прави постојан симбол на борбата за слобода на Палестинците.