Иран лансираше речиси 200 балистички ракети кон Израел, извршувајќи го својот најголем напад досега врз својот заколнат непријател.
Нападот од 1 октомври беше поголем и похрабри од ненадејните напади на Иран против Израел во април. Овој пат Техеран користеше и понапредни ракети и не даде видливо предупредување пред да го изврши нападот.
Целокупната штета и жртвите што ги предизвика иранскиот ракетен напад сè уште се нејасни. Но, Израел вети дека ќе одговори многу остро.
Експертите велат дека одмаздата на Израел најверојатно ќе биде посилна отколку во април – кога одговори главно благо – со оглед на размерите на последниот напад на Иран.
„Израел очигледно ќе му нанесе многу потежок удар на Иран“, рече Али Ваез, директор на Иранскиот проект во Меѓународната кризна група.
Ризикот од поттикнување одмазда од Израел
Иран го опиша својот напад на 1 октомври како одмазда против Израел за неговата офанзива во Либан и разорната едногодишна војна во Појасот Газа, како и неодамнешното убиство на клучните сојузници на Техеран во регионот.
Израелските сили започнаа копнена офанзива во јужен Либан на 1 октомври, по еднонеделно немилосрдно и разорно бомбардирање.
Во израелските воздушни напади во Бејрут на 27 септември загинаа Хасан Насрала, лидерот на Хезболах, вооружената група и политичка партија која контролира голем дел од јужен Либан и е поддржана од Иран.
Израел го уништи раководството и ги уништи борбените способности на Хезболах, најблискиот и клучен сојузник на Иран во стратегијата на Техеран за борба против Израел.
Хезболах беше прогласен за терористичка организација од страна на САД, додека Европската унија го стави на црната листа на своето вооружено крило, но не и на нејзината политичка партија.
Во меѓувреме, Исмаил Ханије, политичкиот лидер на Хамас – палестинската група прогласена за терористичка организација од САД и ЕУ – беше убиен во осомничениот израелски напад во Техеран во јули.
Експертите велат дека домашниот притисок да одговори на Израел и ослабената позиција на Иран во регионот го принуди Техеран да дејствува.
„Иран се чини дека заклучил дека цената на неактивноста е поголема од ризиците од преземање акција“, рече Ваез.
„Нема сомнеж дека Техеран е свесен за опасностите од не само повторување, туку и проширување на ракетниот напад против Израел, што ќе предизвика израелска одмазда што се чини сигурно ќе се случи“, додаде тој.
Голем напад, жесток одговор
Нападот на Иран со ракети и беспилотни летала врз Израел во април, неговиот прв директен напад врз неговиот непријател, беше нашироко очекуван. Иран во тој напад користел и беспилотни летала со долг дострел и постари ракети.
Во споредба со нападот во тоа време, нападот на Иран од 1 октомври беше „многу суштински“, рече Фабијан Хинц, истражувач во Меѓународниот институт за стратешки студии во Лондон.
Првичните докази сугерираат дека Иран ги користел балистичките ракети, кои стигнале до Израел за неколку минути, изјави тој за Радио Фарда на Радио Слободна Европа.
Веројатната цел, рече Хинц, беше да му се даде на Израел ограничено време да се подготви.
Во април, Израел одговори на нападот на Иран со напад на радарски систем за воздушна одбрана во централниот ирански град Исфахан.
Но, експертите предупредуваат дека израелската одмазда овојпат се очекува да биде многу поостра.
Медиумите ги цитираа израелските власти дека Израел би можел да нападне стратешки области во Иран, вклучително и енергетски објекти.
Евентуален израелски напад врз која било нафтена или гасна постројка во енергетски богат Иран би бил спектакуларен за гледање, но стратешки безопасен, рече Фарзин Надими, научен соработник во Вашингтонскиот институт за блискоисточни студии.
Нападот на кој било нуклеарен објект би носи повеќе ризици и би требало да биде многу голем, имајќи предвид дека главната иранска нуклеарна инфраструктура се наоѓа длабоко под земја, рече тој.
Нападите врз иранските нуклеарни постројки, за кои се вели дека ги извршиле Израел и САД, би можеле да го принудат Техеран да ја вооружи својата нуклеарна програма, предупредија експертите.
„Без разлика каква е намерата [на Израел], таков удар сигурно ќе го принуди Техеран да возврати, предизвикувајќи напади со балистички ракети кои би можеле да го турнат целиот регион во бездна“, рече Ваез.