Првата полуфинална вечер на Евровизија се одржа синоќа и контроверзноста веќе се разгоре. Естонскиот претставник Томи Кеш, чие уметничко име е Томас Тамемец , сè уште не пеел во живо, а околу неговата песна се крена политичко-културна бура. Италијанскиот сенатор Џан Марко Чентинаио, потпретседател на италијанскиот Сенат, јавно побара забрана за учество на Естонија на Евровизија поради, како што тврди, навредливи стереотипи за Италијанците во песната.
„Секој што ќе ја навреди Италија мора да биде исфрлен од Евровизија“, напиша тој во објава на социјалните мрежи, подигнувајќи ја веќе вжештената атмосфера на натпреварот, кој одамна веќе не е само песна, туку сцена каде што се распаѓаат политиката, идентитетот и уметничката слобода.
Уметник на границата помеѓу генијалност и скандал
Роден и израснат во Талин, главниот град на Естонија, Томас Тамемец е дете со комплексен идентитет. Неговото потекло е мешавина од украински, руски и естонски јазик, а таа мешавина го обележа и неговиот уметнички израз. Во неговиот дом се зборувале руски и естонски јазик, а уличната уметност и бунтот го следеле уште од рана возраст.
Дури и како тинејџер, Тамеметс имал проблеми со законот, бегајќи од полицијата поради нелегални графити, а неговите родители често плаќале казни. Тој беше исфрлен од училиште поради употреба на марихуана и никогаш не заврши средно училиште. Но, за разлика од многумина кои застануваат тогаш, тој започнал дури тогаш. Наместо да се врати на образованието, тој го избра она што навистина го привлекуваше – танц, сликарство, визуелни уметности и музика.
Музичкиот пат до Евровизија
Тој ги објави своите први песни во 2012 година, во време кога естонската сцена беше сè уште во повој. Оттогаш, неговиот уметнички израз, фузија на рап, електроника, перформанс и шок естетика, стана заштитен знак на нов бран уметници кои не бараат дозвола, туку ги поместуваат границите.
Денес, Томи Кеш е неоспорно име на естонската музичка сцена. Неговата песна „ Еспресо макијато“ , со која се претставува на овогодинешната Евровизија, веќе има армија обожаватели и речиси ист број критичари.
Естетика на шок и политичка сенка
Критиките што го следат не се нови, пред Евровизија, Томи Кеш беше оспоруван поради неговите настапи во Русија и соработката со руски уметници, што многумина го сметаат за контроверзно во сегашниот геополитички контекст. Сепак, тој инсистира дека уметноста е негова територија и дека границите се само симболични.
Натпреварувачката песна беше обвинета за употреба на „италијански клишеа“, што предизвика официјална реакција од Рим. Дали станува збор само за уметнички слободи или за свесна провокација, зависи од гледачите да проценат.
Уметнички ексцентричен
Томи Кеш не е само музичар. Тој е исто така дизајнер кој соработувал со светски познати модни куќи како што се Рик Овенс, Мејсон Марџиела и Адидас . Неговите настапи често ја комбинираат авангардната мода со телото како платно, а неговиот Инстаграм повеќе личи на виртуелна галерија отколку на профил на класичен изведувач.
Тој е познат и по своето пријателство со поранешните ѕвезди на Евровизија: Јустус Клајн , претставник на Холандија во 2024 година, и Карија, финската кандидатка во 2023 година. Заедно, тие формираат нова генерација евровизиски уметници кои не се вклопуваат во калапот.
Евровизија како сцена на бунт
Случајот со Томи Кеш уште еднаш потсетува дека Евровизија повеќе не е само песна, туку констелација од европски тензии, колективни идентитети, идеолошки поделби и уметнички провокации. И додека Италијанците бараат дисквалификација, публиката е поделена на оние кои го гледаат како провокатор и оние кои го гледаат како уметник кој крши табуа.