Само десетина земји во светот имаат воздух што може да се смета за безбеден за дишење – а само една е во Европската унија.
Значи, време е да се облекуваме слоевито и да се преселиме во Естонијa,, пренесува Politico.
Оваа северноевропска земја е единствената во ЕУ со нивоа на загаденост на воздухот кои се сметаат за безбедни според упатствата на Светската здравствена организација (СЗО), покажа новиот извештај на швајцарската технолошка компанија за квалитет на воздухот IQAir.
Од европските земји, само Исланд ги почитува упатствата на СЗО, но оваа земја не е членка на ЕУ.
Повеќе од половина од земјите на ЕУ ги надминуваат упатствата на СЗО за честички (PM2,5) – штетни загадувачи кои се една од главните причини за смог – за два до три пати или повеќе.
IQAir истакнува дека Естонија активно работи на „намалување на емисиите од индустријата, особено со префрлање на „почисти, обновливи извори на енергија“.
Затоа, не е чудно што Талин, главниот град на Естонија, се најде на листата на 10 најмалку загадени главни градови во светот.
„Земјата е исто така проактивна во регулативите, спроведувајќи строги стандарди за квалитет на воздухот и ја проширува својата мрежа за следење“, рече Френк Хамес, извршен директор на IQAir.
Естонија, исто така, има мала густина на население – што значи помало загадување – и е богата со шуми.
Кои главни градови се најзагадени во Европа?
Од друга страна, според ова истражување, Букурешт, Варшава и Прага се меѓу најзагадените главни градови во ЕУ – иако нивните вредности не се ни приближно до оние на Багдад, Ханој или најзагадениот град во светот, Њу Делхи.
Извештајот е објавен во време кога расте отпорот кон еколошките закони на ЕУ. Европската комисија сепак се обидува да ги „поедностави“ еколошките регулативи со цел да ја зајакне заостанатата индустрија во регионот.
Групата BusinessEurope, на пример, се залага за повторно започнување на Директивата на ЕУ за индустриски емисии, главната законодавна рамка за регулирање на индустриските загадувачи.
Франција, исто така, побара да се ублажат обврските за известување според оваа директива. Засега, овие регулативи остануваат надвор од опсегот на регулаторните реформи на Комисијата.
Напаѓана е и планираната забрана за мотори со внатрешно согорување во ЕУ.
„Додека се залагаме за овие амбициозни цели, мора да имаме на ум дека маргинализираните популации се најпогодени од загадувањето на воздухот и често имаат најмалку ресурси за да го намалат“, изјави Хамес за Политико.
Мала утеха за Романија
Квалитетот на воздухот во Романија останува најлош во ЕУ, делумно поради индустриските емисии од фабриките и високото ниво на загадување од сообраќајот, особено во големите градови како Букурешт.
Но, постои причина за оптимизам.
Земјата покажува бавен, но постојан напредок, при што нејзината концентрација на ПМ2,5 во 2024 година е „најниска во историјата на овој извештај“.
Квалитетот на воздухот во соседна Унгарија е малку влошен од минатогодишниот извештај – но сепак е подобрен во споредба со пред неколку години.
Енергетската транзиција го намалува загадувањето
Тоа е дел од поширокиот тренд: земјите од ЕУ постигнуваат напредок во подобрувањето на квалитетот на воздухот и многумина веќе се меѓу најмалку загадените на глобално ниво, благодарение на построгите регулативи за емисиите и промената на обновливите извори на енергија.
Грција, на пример, постигна „значително подобрување“ на квалитетот на воздухот во 2024 година, што Хамес го припишува на фокусот на обновливите извори на енергија, но и на намалувањето на бројот на пожари во 2024 година.
„Значајното намалување на емисиите на стакленички гасови, промовирање на обновливите извори на енергија, транзиција од фосилните горива, застапување за почисти индустриски практики и одржливо земјоделство се клучни чекори кон намалување на загадувањето на воздухот и исполнување на упатствата на СЗО. Повеќето земји кои ги исполнуваат упатствата веќе ги спроведоа овие мерки“, рече Хамес.
Најчистиот воздух во светот
СЗО поставува безбедна граница за PM2,5 на помалку од 5 микрограми на кубен метар.
Само 12 земји спаѓаат во таа категорија, вклучувајќи ги Естонија, Исланд, Австралија и Нов Зеланд .
Останатите се претежно островски нации во Карипското Море и Јужниот Пацифик, а Бахамите имаат најчист воздух во светот.
Централна и Јужна Азија сè уште имаат најлошо загадување на воздухот во светот, а Њу Делхи е најзагаден главен град.