Менопаузата го означува крајот на репродуктивните години на жената, но нејзините ефекти не се ограничени само на репродуктивното здравје; таа значително влијае и на мозокот. Со намалувањето на нивоата на естроген и прогестерон, може да се појават когнитивни проблеми, вклучувајќи промени во меморијата, вниманието, расположението и спиењето.
Еден од најчестите симптоми на менопауза е таканаречената „мозочна магла“ – тешкотии при концентрирање, заборавеност или чувство на ментална магла. Истражувањата покажуваат дека до 60% од жените во менопауза ги доживуваат овие симптоми, а главната причина се хормоналните промени.
„За време на перименопаузата, нивоата на естроген и прогестерон варираат, а потоа нагло опаѓаат. Овие промени директно влијаат на мозокот бидејќи естрогенот и прогестеронот се клучни за здравјето на хипокампусот и префронталниот кортекс, делови од мозокот одговорни за учењето и меморијата“, објаснува д-р Бет Меквистон, невронаучник.
Падот на хормоните влијае и на невротрансмитерите кои го регулираат вниманието, меморијата, расположението и спиењето.
„Ако не спиеме доволно, мозокот не се регенерира и меморијата страда“, вели д-р Хедер Л. Хиншелвуд.
Нормално стареење или менопауза?
Заборавот во средната возраст може да изгледа како нормален дел од стареењето, но когнитивните промени предизвикани од менопаузата се специфични.
„Сè се сведува на времето, моделот и биологијата. Правилната дијагноза бара евалуација на хормоните, метаболизмот, функцијата на тироидната жлезда и проблемите со спиењето“, вели д-р Меквистон.
Д-р Шерон Брангман, специјалист по геријатрија, додава дека менопаузата најчесто влијае на работната и вербалната меморија, како што е запомнувањето на телефонски броеви или детали од разговори, додека нормалното стареење предизвикува поблаги промени кои ретко се мешаат во секојдневниот живот.
Расположение, анксиозност и емоционално здравје
Хормоналните промени за време на менопаузата, исто така, влијаат на емоционалните состојби. Истражувањата покажуваат дека постои зголемен ризик од депресија за време на перименопаузата, а околу една третина од жените може да доживеат депресија, објаснува д-р Марика Остербур Бадхеј.
Падот на естрогенот влијае на хемиските супстанции во мозокот кои ја одржуваат емоционалната стабилност, мотивацијата и фокусот.
„Ниските нивоа на естроген можат да предизвикаат раздразливост, промени во расположението, проблеми со концентрацијата, анксиозност и депресија“, објаснува д-р Брангман.
Како да го зачувате и зајакнете мозокот за време на менопаузата
Експертите препорачуваат квалитетен сон, редовна физичка активност, здрава исхрана и социјална поврзаност. Вежбите за сила можат да го зголемат нивото на BDNF – протеин важен за здравјето на мозокот. Кај некои жени, хормонската терапија може да ги ублажи симптомите како што се топли бранови и проблеми со спиењето, што индиректно ја подобрува менталната јасност. Исто така е важно да се следат факторите на ризик како што се крвниот притисок, дијабетесот и холестеролот, бидејќи тие влијаат на здравјето на мозокот на долг рок.