Односите меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и неговиот украински колега Володимир Зеленски несомнено се подобрија, но главната цел на која се надева Киев останува недостижна – барем засега. По девет месеци извонредна дипломатска акробација, Трамп сè уште претпочита да му даде на рускиот претседател Владимир Путин уште една шанса за разговор, наместо директна воена ескалација, пишува CNN.
Сепак, меѓу ласкавите комплименти и верувањето дека мирот е близу, имаше и добри вести за Украина. Дури и најновата објава на Трамп за тоа на мрежата Truth Social сугерираше: „Тие треба да престанат таму каде што се“ – прекин на огнот по сегашните бојни линии, нешто што Киев би можел да го толерира.
„Мора да застанеме таму каде што сме. Важно е да застанеме таму каде што сме, а потоа да разговараме“, изјави Зеленски за Си-Ен-Ен за време на прес-конференцијата по состанокот. Всушност, денот можеше да биде многу полош за Украина.
Закана за Томахавците
Прво, Трамп ја пофали деструктивната моќ на ракетата Томахавк, чија испорака, според него, била главна тема на состанокот со Зеленски.
„Затоа сме тука“, рече тој. „Томахавците се многу опасни… Тоа може да значи ескалација – многу лоши работи може да се случат.“ Ова е закана незамислива кога Трамп првпат дојде на власт: американскиот претседател отворено стави до знаење дека можеби ќе му го даде на Зеленски најдоброто од својот арсенал за да може Украина да удри длабоко во Русија.
Сепак, во исто време, Трамп ја поткопа сопствената закана, веднаш разјаснувајќи му на Путин ја природата на договорот.
„Се надевам дека можеме да ја завршиме оваа војна без да размислуваме за Томахавците“, додаде Трамп.
„Мислам дека сме доста блиску до тоа“. Вистината е дека заканата е подеднакво психолошка колку што е и воена. САД немаат залихи од „илјадниците“ Томахавци за кои зборуваше Трамп. Ракетите се скапи, а нивниот дострел не е многу поголем од беспилотните летала што веќе ги користи Украина. На прашањето дали е оптимист или песимист во врска со ракетите, Зеленски рече дека е „реалистичен“.
Промена на бојното поле
Зеленски се најде соочен со Трамп во позиција што малкумина можеа да ја замислат напролет. Иако фалената летна офанзива на Путин се протегаше и на есен, таа не успеа да освои ниту еден поголем град на исток. Интензивното исцрпување, загубите и трошоците во летните месеци ги оставија Покровск, Купјанск и Костјантинивка во украински раце. Клучните позиции на Киев, изненадувачки, во голема мера се задржаа.
Со оглед на кризата со работната сила, ресурсите и моралот што ја загрози Украина во мај, ова е зачудувачки и потенцијално ја менува динамиката во наредните месеци. Украина повторно ги надмина очекувањата, делумно поради решителноста и жртвата, но и затоа што, како што призна Трамп, „Тие прават многу добар дрон“.
Притисокот врз Кремљ расте
За Кремљ, притисокот за постигнување резултати се претвора во непријатна потреба да се објаснат неодамнешните неуспеси. Може ли Путин да си дозволи да се бори во текот на зимата и пролетта, влегувајќи во четвртото лето од војната, за да се стреми кон сè поминималистички цели? Недостатокот на гориво од украинските напади врз рафинериите, растечката инфлација и неуспехот да се постигне пробив сугерираат дека не може.
Зеленски преживеа пролет и лето во кои клучен сојузник се сврте против него и се обиде – без Киев – да посредува во мировен договор со својот непријател. Сега тој е на турнеја низ членките на НАТО, нудејќи им напредна украинска технологија за беспилотни летала. Планот на Русија зависи од воена победа што Путин сè уште не ја постигнал. Без оглед на способноста на руското општество да го смири несогласувањето, едно прашање за Путин станува сè погласно: „Кој е вашиот следен потег?“