Серија написи во списанието Neuron известуваат за напредок во разбирањето како стареењето влијае на мозокот, но многу прашања остануваат отворени, пишува Дојче веле.
Животот остава свој белег на нашиот мозок. Мозочните клетки се истрошија со текот на годините, што го прави нашиот мозок побавен, заборавен и помалку подвижен.
Сè уште не е јасно дали ова влошување на мозокот се јавува поради стареење или генетски предиспозиции.
Преку серија научни написи, објавени во списанието Neuron, беше направен обид да се одговори на тие прашања и како, земајќи ги предвид досегашните сознанија за стареењето на мозокот, падот на когнитивните способности поради стареењето и невродегенеративните болести како што е Алцхајмеровата болест може да биде намалени.
Откриено е дека многу физички и биолошки промени се одговорни за влошување на мозокот, што долгорочно влијае на намалување на когнитивните способности.
Изнаоѓањето решенија е уште поважно бидејќи се предвидува дека до 2050 година 152 милиони луѓе ќе живеат со некоја форма на намалена когнитивна функција.
Што предизвикува стареење на мозокот?
„Основните механизми на стареење ни се познати, а преку молекуларните истражувања во последните 25 години откривме што ги поттикнува“, вели Костантино Јадекола, невролог од медицинскиот колеџ Веил Корнел во САД, кој го предводеше истражувањето за влијанието на кардиоваскуларниот систем на мозокот при стареење на тој орган.
Истражувањата покажаа дека причините за стареење на мозокот се и физички и биолошки.
Стареењето физички го менува мозокот, кој губи маса и има видливи промени во неговата структура – нашиот мозок буквално се намалува.
Биолошките фактори кои придонесуваат за опаѓање на когнитивното здравје вклучуваат оштетување на ДНК, кое Иадекола го нарекува „основно воспаление“ низ мозокот и способноста на мозокот да ги елиминира штетните материи.
Во друга научна статија беше нагласено дека со возраста имунолошкиот систем на мозокот веќе не е „во форма“, што доведува до нарушување на нормалното функционирање на мозокот.
Во една од написите, неврологот Дејвид Рубинштајн од Универзитетот во Кембриџ во Велика Британија докажа дека неможноста да се елиминираат штетните протеини значително придонесува за стареење и намалување на когнитивните функции.
Како што старееме, нашите мозочни клетки стануваат помалку ефикасни во елиминирањето на штетните протеини, кои ги оштетуваат клетките и ја попречуваат функцијата на мозокот.
Т.н тау протеинот е еден од оние штетни протеини поврзани со неколку невродегенеративни болести, вклучувајќи Алцхајмерова болест, деменција и болести поврзани со повреди на главата, како што е хронична трауматска енцефалопатија (CTE).
„Акумулацијата на тау протеинот предизвикува невродегенеративна состојба наречена Алцхајмерова болест, така што постојат јасни врски меѓу механизмите за разградување на протеините и невродегенеративните болести. Сепак, знаеме помалку за тоа како тие влијаат на нормалното опаѓање на когнитивните функции за време на стареењето“, вели Рубинштајн за ДВ.
Научниците сè уште не ги разбираат основите на стареењето
Неодамнешното истражување откри дека научниците кои стареат не можат да се согласат околу некои основни прашања: Што е стареење? Што го предизвикува? Кога започнува?
„Ова се прашања на кои не се одговори во текот на историјата. За нив се зборуваше дури и во Библијата“, изјави Јадекола за ДВ.
Тоа е една од причините зошто списанието Neuron ги објави написите – за да го нагласи она што научниците сè уште не го знаат.
Рубинштајн вели дека еден од проблемите со кои се соочува оваа област е пренагласувањето на проучувањето на падот на когнитивните функции предизвикани од патологии како мозочен удар, Алцхајмерова болест или Паркинсонова болест, наместо да се проучува како здравиот мозок ги развива овие проблеми.
„Треба да разбереме кои причини за когнитивниот пад се поврзани само со стареењето, без влијание на болеста. Немаме одговор на прашањето што е вообичаено опаѓање на когнитивните способности што не е засегнато од деменција“, објасни Рубинштајн.
Дали некогаш ќе можеме да го забавиме стареењето на мозокот?
Научниците почнуваат да разбираат како да го зајакнат мозокот за време на стареењето.
Одамна е познато дека здравите животни навики го намалуваат ризикот од деменција и когнитивниот пад поврзан со возраста. Некои од тие навики се:
- вежбање и правилна исхрана
- избегнување изложеност на загаден воздух и пушење
- поттикнување на социјалната интеракција – избегнување на социјална изолација и осаменост
- третман на проблеми поврзани со видот и слухот
Научниците како Јадекола веруваат дека, од моментот кога сме зачнати, гените влијаат на начинот на кој нашиот мозок старее.
„Исхраната, вежбањето, избегнувањето на штетни материи, односно откажувањето од пушење имаат големо влијание врз тоа како старееме. Сепак, генетиката е таа што суштински одредува како ќе старееме“, вели Иадекола.
„Стареењето може да се забрза со ризични однесувања како пушењето, но со избегнување на тие ризици може доста да се забави.
Ова во суштина значи дека здравиот начин на живот не може да ги промени генетските предиспозиции за стареење на мозокот, но лошите животни навики можат да го забрзаат целиот процес.
Јадекола не е оптимист дека научниците ќе најдат лек за стареење или ќе откријат како вештачки да го продолжат животот.
„Стареењето е дел од човечкиот живот и постои граница до која старееме. Таа граница се нашите гени. Има премногу фактори кои предизвикуваат стареење за да можеме да го продолжиме животот над 120 години“, заклучил тој.