Патот кон родителството најчесто е исполнет со желбата за здраво и среќно бебе. Иако пренаталното здравје е главно поврзано со мајката, сè повеќе истражувања покажуваат дека улогата на таткото – особено кога станува збор за консумирање алкохол – може да биде од големо значење . Прашањето дали маж кој пие може да има здраво дете не е едноставно, а одговорот, за жал, не е ниту „да“ ниту „не“, објаснува гинекологот д-р Нирја Гоел.
– Со години, фокусот во спречувањето на вродени дефекти предизвикани од алкохол беше ставен исклучиво на мајката која не пиела за време на бременоста. Ова е исклучително важно бидејќи пиењето алкохол за време на бременоста може да доведе до нарушувања на феталниот алкохолен спектар (FASD), кои вклучуваат физички, интелектуални и бихејвиорални тешкотии кои траат во текот на целиот живот. Но, денес знаеме дека не треба да се занемари ниту придонесот на таткото – нагласува д-р Гоел.
Главниот начин на кој алкохолот кај мажот може да влијае врз здравјето на детето е преку неговото влијание врз спермата . Алкохолот е токсин и во големи количини може да ја оштети ДНК-та на сперматозоидите . Овие оштетувања можат да имаат различни форми – промена во начинот на кој се експресираат гените, оштетување на хромозомите, како и епигенетски промени.
Епигенетиката, како што објаснува д-р Гоел, вклучува промени во функцијата на гените кои не ја менуваат самата ДНК секвенца, но сепак можат да влијаат на тоа како гените се „читаат“ и се експресираат.
– Во суштина, алкохолот може да го „обележи“ генетскиот материјал на таткото, така што овие промени ќе се пренесат на детето и ќе влијаат на неговиот развој и здравје – истакнува таа.
Што велат студиите?
Истражувањата покажаа дека внесувањето алкохол од страна на таткото може да го зголеми ризикот од разни проблеми кај потомството, како што се:
- Вродени дефекти : Иако не е толку прецизно дефиниран како FASD, постојат докази што укажуваат на врска помеѓу пиењето од страна на таткото и одредени вродени дефекти.
- Ниска телесна тежина при раѓање и предвремено породување : Студиите врз животни и некои студии врз луѓе сугерираат дека алкохолизмот на таткото може да биде поврзан со ниска телесна тежина при раѓање или предвремено породување.
- Когнитивни и бихејвиорални проблеми : Дури и кога нема физички оштетувања, децата на татковци кои пијат многу алкохол може да бидат изложени на поголем ризик од проблеми со учењето, вниманието и однесувањето – вклучувајќи хиперактивност и нарушување на дефицитот на вниманието.
- Склоност кон болести во зрелоста : Сè поголем број истражувања сугерираат дека пиењето алкохол од страна на таткото може да го зголеми ризикот од хронични болести подоцна во животот на детето, како што се дијабетес или одредени видови рак, иако потребни се повеќе истражувања.
Што значи ова за мажите кои планираат да имаат деца?
Според д-р Гоел, најдобриот совет за секој маж кој сака да стане татко – особено ако бил тежок пијач – е целосно да престане да пие алкохол барем неколку месеци пред планираното зачнување.
– Процесот на создавање сперматозоиди (сперматогенеза) трае околу 72 дена, па затоа неколку месеци апстиненција овозможуваат создавање поздрава сперма. Ова може значително да ги намали ризиците што алкохолот може да ги предизвика на генетско ниво – вели докторот.
Покрај тоа, здравиот начин на живот – балансирана исхрана, редовно вежбање, избегнување на тутун и други токсини – дополнително ја подобрува плодноста и целокупното здравје на идниот татко.