Најголемиот леден брег во светот „брзо се распаѓа“ на неколку огромни парчиња, соопштија научници од Британското антарктичко истражување (BAS).
Со тежина од речиси милијарда тони и површина од 3.672 квадратни километри, ледениот брег А23а е внимателно следен од научниците откако се отцепи од ледениот гребен Филхнер-Рон на Антарктикот во 1986 година.
Со децении, A23a постојано ја носеше титулата „најголем леден брег што постои“, а понекогаш беше надминат од поголеми, но пократковечни ледени брегови, како што се A68 во 2017 година и A76 во 2021 година.
„Глечерот брзо се крши и ослободува огромни парчиња, кои самите се прогласени за големи ледени брегови од страна на Националниот центар за мраз на САД, кој ги следи“, изјави океанографот од BAS, Ендру Мејерс, во е-пошта до CNN во среда.
Според него, „мегабергот“ сега се намалил на околу 1.700 квадратни километри. A23a бил заглавен на дното на морето Ведел повеќе од 30 години, веројатно сè додека не се намалил доволно за да го изгуби контактот со морското дно.
Океанските струи го однесоа во 2020 година, но потоа повторно се заглави во таканаречената Тејлоров колона – вртлог од вода што се формира кога океанските струи ќе удрат во подводна планина – сè додека не беше пријавено дека повторно се движи минатиот декември. Во март оваа година, се насука на континенталниот гребен, а во мај се одвои и повторно исплови.
Мејерс ги објасни околностите што доведоа до раскинувањето.
„Од мај, кога се ослободи по неколку месеци заглавување на континенталниот гребен, следи силен млазен тек познат како Јужноантарктичка кружна струја, која го носи спротивно од стрелките на часовникот околу Јужна Џорџија. Оваа струја веројатно на крајот ќе го однесе ледениот брег и неговите фрагменти кон североисток, подалеку во таканаречената алеја на ледените брегови.“
Тој додаде дека А23а „следи слична судбина“ како и другите мегабергови, како што се А68 во 2021 година и А76 во 2023 година, кои исто така се распаднаа во близина на Јужна Џорџија, британска прекуокеанска територија во Јужниот Атлантик, иако А23а остана во едно парче подолго од двата.
Распаѓањето значи дека титулата најголем леден брег во светот сега му припаѓа на D15a, кој покрива околу 3.000 квадратни километри и, како што вели Мејерс, „е прилично статичен на брегот на Антарктикот во близина на австралиската база Дејвис“.
А23а моментално ја држи титулата втора по големина во светот, но Мејерс вели дека тоа брзо ќе се промени бидејќи ќе продолжи да се фрагментира во наредните недели. Потоплите води и доаѓањето на јужниот пролет веројатно ќе го скршат на „ледени брегови премногу мали за да се следат понатаму“, додаде тој.
Пукањето на ледените брегови е природен процес, а научниците немаат доволно примери на мегабергови за да знаат дали нивната фреквенција се зголемува со глобалното затоплување, рече Мејерс. Сепак, она што е јасно е дека ледените покривки изгубиле трилиони тони мраз поради зголеменото формирање и топење на ледените брегови во последните децении, во голема мера предизвикано од затоплувањето на океанските води и промените во струите.
Климатските промени предизвикани од човекот предизвикуваат загрижувачки процеси на Антарктикот, што би можело да доведе до катастрофално зголемување на нивото на морето.
Научниците од истражувачкиот брод на БАС „РРС Сер Дејвид Атенборо“ го посетија бродот А23а додека беше заглавен на брегот кај Јужна Џорџија. Примероците собрани во тоа време неодамна беа испратени во Велика Британија за анализа, потврди портпарол на БАС за Си-Ен-Ен.
„Насукањето и масовното испуштање на ладна слатка вода веројатно имале големо влијание врз организмите на морското дно и во околните води“, рече портпаролот, додавајќи:
„Важно е да се разберат овие последици бидејќи големите ледени брегови би можеле да станат почести во близина на Јужна Џорџија поради глобалното затоплување.“