Со децении работеа напорно, штедеа и на крајот целото свое богатство го вратија таму од каде што дојдоа, во нивното село Драгиње. Гастарбајтерите уживаат во луксуз, а не им недостига ништо што не може да се купи со пари.
Се наоѓа на половина пат помеѓу Шабац и Ваљево, познат по тоа што третина од населението го сочинуваат гастарбајтери кои со години работат во Австрија, Италија и Германија и речиси сите пари ги вложуваат во куќи во родниот град.
Повеќето куќи во Драгиње се изградени од бел камен. На фасадите има гипсени украси во вид на лавови, коњи, лебеди и соколи, што го прави селото препознатливо. Сепак, мештаните велат дека ваквата естетика полека излегува од мода. Повеќето ги отстрануваат украсите и наместо тоа купуваат завеси „Луј Витон“ и „Версаче“ плочки и кујнски елементи, брендирани софи, огледала и гардероби, пишува Мондо.
Мештаните ги отворија вратите од своите куќи за новинарите, а вака се пофалија со она што го стекнале со години напорна работа во странство. Секој што поминувал низ ова село во општина Коцељева морал да застане за да го погледне одблиску редот куќи, од кои повеќето имаат по неколку стотици квадратни метри и голем двор опкружен со високи огради.
Слаѓана Дамјановиќ, која работи во ова место како негувател, ги однела новинарите низ некои од овие куќи во кои престојувале претежно постари жени, додека останатите членови на семејството престојувале во Виена.
– Првата ваква куќа со украси и гипсени лавови ја изгради пред неколку децении координаторот Ром во с. После тоа сите почнаа да градат такви куќи. Сега го вадат белиот камен за да го стават на фасадата, најпопуларен е оној светкавиот, кога куќата свети на сонце. Многу се инвестира во огради од ковано железо, за што се даваат по 15.000 евра. Најмногу се возат џипови „мерцедес“ и „бмв“. Најважно е да имате брендирани завеси, плочки, мебел. Иако доаѓаат само десет дена во годината, сакаат да имаат базен во дворот- вели Слаѓана.
Времињата се сменија и Ромите веќе не се заинтересирани да се украсуваат со злато, туку да имаат скапи гардероби од познати светски компании. А кога се носи накит треба да биде бело злато, вели Слаѓана.
– Сакаат да имаат оригинални патики, кошули и маици наместо да се украсуваат со злато како порано. Многу се вложува во куќи, има куќи каде има занаетчии и во лето и во зима, нешто се прави нон-стоп, и телефонски им командуваат од Виена. Има куќи што ме викаат да чистам и ми требаат три-четири дена да завршам. Имаат четири соби горе, бања, отворен простор за билијард, а на приземје имаат пет соби и отворен простор. Вкупно три бањи и една во подрум, да се избањаат кога прават нешто надвор и секогаш да влегуваат дома чисти – вели Слаѓана.
Сепак, сето ова никаде не е „богато“ како што беше до пред неколку години, потврдува Слаѓана. Како што вели, во Драгиње се враќаат се помалку луѓе и има се помалку пари за инвестиции.
– Има куќи каде што нема никој. Во Драгиње живеам 28 години и сè уште не знам се од овде во селото бидејќи во повеќето случаи во куќите живеат само постари жени додека сите деца и внуци се во Виена. Повеќето работат по дома, поминуваат, препродаваат коли, живеат под кирија и сите пари ги праќаат овде, им требаат години да ја завршат куќата. Но, има се повеќе луѓе кои купиле куќи во Австрија кои чинат половина милион. Не доаѓаат често овде и сакаат да се вселат таму – објаснува Слаѓана.
Во куќата на Ѓорѓевиќ живее само баба Јелена, додека деветчленото семејство останува во Виена и доаѓа само на кратко кога ќе успее да добие одмор.
-Во помошната куќа до неа живее баба Јелена, додека огромната куќа со голем број квадрати и три спални соби е главно празна. Сè редовно се одржува и чисти како да се таму. Во секој момент, масата за 12 лица е подготвена и таму се пречекуваат гостите, секогаш кога е можно. Се разбира, ситуацијата ни приближно не е добра како пред 10 години – објасни Слаѓана.
Во куќата на Јовановиќ живее само баба Наталија, а останатите се во странство. Ја отворила вратата од нивниот дом и го покажала мебелот на кој работат нејзините деца и внуци во странство. Но, таа потврдува дека е далеку од поранешната заработка и дека се што стекнале и имаат датира од претходните децении.Тоа го потврди и Радмила Јанковиќ, чии внук и ќерка заминале во Виена пред 15 години.
Даринка Петровиќ наведува дека сега покрај нејзината инвестиција во куќата и ѕидовите, најважно е да ги има основите – храна и лекови.
– Порано ги ставаа познатите лавови и украси еден по еден. Беше на секоја куќа. Сега тоа го вдадат, веќе не е во мода, велат веднаш знаеш дека село е ромско. Сега не ни се допаѓа. Овде сум сама, син ми е во затвор поради документи во Виена, другите трчаат по парче леб, работат за 1000 евра, а 800 евра се само стан. Нема повеќе за брендиран накит, тоа беше порано, сега поради корона не е така. Одамна купивме сè и децата го избраа кога беа помали. Сега да ги имаме само основите. Ништо претерано – објаснува Даринка.
Како што објаснува Даринка, порано било важно да се има брендирана гардероба, но сега барем за неа веќе не е така.
– Го продадовме тоа што го имавме за да работиме во куќата. Шест години ништо не инвестиравме. Што имаш, имаш, што немаш, ќути. Ми викнаа да одам во Виена, можеби во зима, но можеби ни тогаш. Ѕидовите од станот ме гушат, ништо друго не поднесувам таму, но овде сум навикната – објаснува Даринка.
Ленка Петровиќ потврдува дека заработката во Виена повеќе не е она што беше и дека многу работи се сменија.
– Ние старите и болните останавме овде. Тие инвестираа во куќата, но не можете да ги јадете ѕидовите. Тоа што го имам на себе, партали, е се што имам, ништо повеќе, ниту пензија, ниту заштеда, а потоа се е џабе – заклучува Ленка Петровиќ.