Сирискиот министер за надворешни работи, Асад ал-Шаибани, изјави дека Сирија е подготвена да соработува со Соединетите Американски Држави за повторно спроведување на Договорот за раздвојување на силите од 1974 година, потпишан меѓу Сирија и Израел по војната во Јом Кипур.
Шајбани ја пренесе оваа порака за време на телефонскиот разговор со американскиот државен секретар Марко Рубио, наведувајќи дека Дамаск изразил „аспирација за соработка со САД за обновување на Договорот за разделба од 1974 година“.
Сирија и Израел технички се во војна од 1948 година, кога беше формирана државата Израел, а конфликтите и тензиите меѓу двете земји го карактеризираа целиот тек на арапско-израелскиот конфликт. Договорот од 1974 година, по посредништво на тогашниот државен секретар на САД, Хенри Кисинџер, следеше по крвавата Јом Кипурска војна од 1973 година. Договорот воспостави тампон зона под надзор на Обединетите нации во Голанската Висорамнина, каде што се стационирани меѓународните мировни сили (UNDOF).
Сепак, неодамнешните настани во Сирија, вклучувајќи го и падот на режимот на Башар ал-Асад во декември минатата година, дополнително го дестабилизираа веќе кревкиот безбедносен поредок на сириско-израелската граница. По падот на Асад, израелските сили ја презедоа контролата врз делови од тампон-зоната, оправдувајќи го тоа како неопходна мерка за заштита од потенцијални закани што би можеле да ја искористат немоќта во Сирија.
Обединетите нации го сметаат овој израелски потег за кршење на Договорот за раздвојување на силите, нагласувајќи дека двете страни се обврзале да го почитуваат статус кво во демилитаризираната зона. Израел, од друга страна, тврди дека договорот престанал да важи затоа што „една од страните повеќе не била во позиција да го спроведе“, алудирајќи на колапсот на сириските државни структури по години граѓанска војна и на крајот колапсот на режимот.
Сигналот од Дамаск дека е подготвен да ја обнови соработката со Вашингтон се толкува како важен дипломатски потег, особено во светлината на долгогодишното непријателство меѓу Сирија и САД. Иако Асаад ал-Шаибани стана министер во новата преодна администрација на Сирија по падот на режимот на Асад, предизвиците околу територијалниот суверенитет и иднината на Голанската Висорамнина остануваат длабоко вкоренети во регионалната динамика на Блискиот Исток.
Останува да се види дали израелската влада ќе одговори на овој сириски повик за обновен дијалог со посредство на САД и дали меѓународната заедница ќе се вклучи во оживувањето на мировните механизми во оваа чувствителна област.
Договор од 1974 година
Договорот за раздвојување на силите меѓу Сирија и Израел беше потпишан на 31 мај 1974 година во Женева, со посредство на Соединетите Американски Држави, а беше и резултат на дипломатските напори по Јом Кипурската војна од 1973 година (исто така позната како Октомвриска војна).
Таа војна избувна кога Египет и Сирија започнаа ненадеен напад врз израелските сили на 6 октомври 1973 година, за да ги вратат териториите изгубени во Шестдневната војна во 1967 година, вклучувајќи ја и Голанската Висорамнина, која Израел потоа ја окупираше од Сирија.
По крвавите битки и огромните загуби на двете страни, војната заврши без јасен победник, но создаде услови за нова рунда преговори, предводени од американскиот државен секретар Хенри Кисинџер, преку таканаречената „шатл дипломатија“ – серија брзи, интензивни посети на регионалните престолнини.
Резултатот од овие преговори беше Договорот од 1974 година, со кој се воспостави тампон зона под надзор на силите на ОН (UNDOF) помеѓу израелските и сириските позиции во Голанската Висорамнина; се дефинираа линии на разделување и демилитаризирани зони за да се спречат нови конфликти и формално се означи крајот на директните воени операции меѓу двете страни, иако тоа не претставуваше мировен договор – технички, Сирија и Израел останаа во војна.
До ден-денес, овој договор остана клучна рамка за одржување на релативниот мир на сириско-израелската граница, иако беше доведен во прашање во неколку наврати, особено по избувнувањето на сириската граѓанска војна во 2011 година и зголеменото присуство на недржавни актери во близина на израелските позиции.
УНДОФ (Силата за набљудување на раздвојувањето на Обединетите нации) сè уште има мандат да го следи почитувањето на договорот, но нејзиниот оперативен капацитет е значително попречен од несигурноста во регионот.