Кина тврди дека Јужното Кинеско Море е нејзино, а досега во него изградила неколку вештачки острови на кои поставила различно оружје.
Кога извидувачки авион Боинг П-8 Посејдон на американската морнарица (АРМ), кој леташе над Јужното Кинеско Море, се приближи до островите Парасел на 45 километри, неговиот екипаж беше контактиран од Народноослободителната армија на Кина (НАК).
„Американско летало. Кинескиот воздушен простор е оддалечен 12 наутички милји од вас. Не приоѓајте или ќе сносите целосна одговорност“, се слушаше во пилотската кабина на Посејдон. Тоа го слушнале и новинарите на CNN кои биле во авионот. Беа на мисија. По неколку минути до американскиот авион се појавил кинески борбен авион вооружен со ракети воздух-воздух. Леташе од левата страна на Посејдон на растојание од околу 150 метри. Кинеските авиони беа толку блиску што новинарите на CNN можеа да ги видат како свртуваат десно за да ги погледнат. Новинарите можеа да видат и црвени ѕвезди на проектилот што тој го носел.
Поручникот Ники Слотер, пилотот Посејдон, го повика кинескиот борбен авион. „Авион ловец НАК, ова е авион на американската морнарица P-8A… Ве гледам на моето лево крило и имам намера да тргнам кон запад. Ве молам да го сторите истото, прием“, рече поручникот.
Кинескиот борбен авион не одговорил. Тој ги следел следните 15 минути, а потоа си заминал.
Новинарите на CNN велат дека средбата одлично илустрирала колку се затегнати односите меѓу Соединетите Американски Држави и Кина во моментов. Командантот на оваа мисија на АРМ на ситуацијата гледа нешто поинаку. „Би рекол дека е само уште еден петок во Јужното Кинеско Море“, рече командантот Марк Хајнс.
Јужното Кинеско Море стана доста загреано место во последните неколку години. Кина, Филипините, Виетнам, Малезија, Брунеи и Тајван полагаат право на островите во него, вклучувајќи ги и Парацелите, корална островска група од приближно 130 островчиња и карпи што е на 325 километри од брегот на Виетнам. Покрај тоа што е богат со риба, нафта и гас, една третина од сите синџири на снабдување по поморски пат минуваат низ Јужното Кинеско Море, кои во 2016 година вределе околу 3,4 трилиони американски долари. Кина тврди дека Јужното Кинеско Море е нејзино, а досега во него има изградено неколку вештачки острови на кои поставила различно оружје и изградила воздушни писти. На другите земји кои исто така тврдат дека барем дел од Јужното Кинеско Море им припаѓа, воопшто не им се допаѓаат овие потези.
На Параселските острови нема староседелци, само 1.400 кинески војници. Околу нив има 12 наутички милји (22 километри) воздушен простор што Кина го презеде во петокот. Вашингтон одлучно го отфрла ова тврдење.
Островите Спратли се наоѓаат југоисточно од Параселс и на околу 300 километри од филипинскиот остров Палаван. Во 2016 година, Постојаниот арбитражен суд пресуди дека Кина нема право да третира голем дел од Јужното Кинеско Море како своја територија, но Кина ја отфрли таа пресуда и продолжи да ја гради својата војска таму. Таа дури изградила бази на островите Спратли, кои ги нарекува Острови Нанша. Парасел, од друга страна, ги нарекува островите Ксиша.
Кина редовно спроведува воени вежби во Јужното Кинеско Море, а нејзините бродови практично никогаш не го напуштаат, без разлика дали се оние на кинеската крајбрежна стража или оние на кинеските рибари. Таквото однесување често ги лути соседите на Кина.
Кога во петокот П-8 Посејдон на АРМ се приближил до Филипините, забележал кинески разурнувач вооружен со наведувани проектили. Американците се спуштија на височина од околу 300 метри за подобро да го забележат. Штом го виделе американскиот авион како им се приближува, Кинезите веднаш го повикале. „Американски авион. Американски авион. Ова е кинески воен брод 173. Ми се приближуваш на мала надморска височина. Кажи ми што правиш“, рече кинескиот брод. Кинескиот воен брод 173 е познат и како уништувач Чангша и најверојатно е вооружен со десетици проектили земја-воздух. Потполковникот Ники Слотер им рекол на Кинезите дека Посејдон нема да им се приближи. „Американски авион. Американски авион. Ова е кинески воен брод 173. Очигледно ја загрозувате мојата безбедност.“ рекол кинескиот брод. „Јас сум американски воен авион. Ќе држам безбедно растојание од тебе“ му беше возвратено.
Американската морнарица вели дека таквите мисии се рутински.
Американското Министерство за одбрана соопшти дека американските бродови и авиони го почитуваат меѓународното право, а Кина ги зголемува тензиите со влегувањето во Јужното Кинеско Море.
Кога американски крстаречки брод вооружен со наведувани проектили помина покрај островите Спратли во ноември 2022 година, Кина рече дека САД го нарушиле нејзиниот суверенитет и безбедност и дека летот е доказ дека Америка сака да воспостави „поморска хегемонија“ во Јужното Кинеско Море и истото да „го милитаризираат“. Америка соопшти дека нејзиниот крстосувач ја извршил својата мисија во Јужното Кинеско Море во согласност со меѓународните закони, а потоа влегол во водите каде пловидбата е бесплатна.
Командантот Марк Хајнс вели дека има помала тензија кога Кинезите разговараат со нив. Кога владее тишина, тогаш настанува неизвесноста.
„Кога не кажуваат ништо, прашањата остануваат. Дали нè разбраа? Дали ги разбираат нашите намери? Дали разбираат дека ние не сакаме да им наштетиме“, рече Хајнс.
Одговорите главно доаѓаа во петокот, а Хајнс вели дека состаноците биле професионални. „Така нека биде“, рече американскиот командант.