Словенија и Германија предложија нон пејпер до Европската унија, со кој се предвидува да нема вето и блокирање на билатералните прашања со соседните земји, пишуваат српските медиуми.
Ова се случува откако Хрватска ја блокираше Црна Гора да го затвори преговарачкото поглавје со ЕУ и затвори три наместо четири. Имено, Црна Гора технички беше подготвена да ги затвори четирите поглавја, но Хрватска беше против затворање на поглавјето за надворешна, безбедносна и одбранбена политика.
Минатиот месец Хрватска испрати нон-пејпер (неформален дипломатски документ) до Црна Гора, во кој бара решавање на неколку отворени прашања кои им штетат на меѓусебните односи на двете земји.
Во тој документ, според дипломатски извори, се наведува дека двете земји треба да ги решат прашањата за сопственоста на училишниот брод „Јадран“, меѓусебното разграничување, обработката на воените злосторства, пронаоѓањето на исчезнатите лица и прашањето за името на градот. базен во Котор кој го носи името на поранешниот ватерполист Зоран Гопчевиќ за кој Хрватска тврди дека бил чувар во логорот „Морињ“.
Министерката за надворешни и европски работи на Словенија Тања Фајон пред неколку дена објасни од каде дошла оваа идеја.
„Тоа е иницијатива за забрзување на целиот процес на проширување, односно на претпристапниот процес, за да немаме премногу можности да ставаме вето на блокадите од соседите поради билатерални прашања и постојано да ја користиме можноста за гласање со квалификувано мнозинство. (QMV) покрај самиот процес“, вели Фајон во интервју за црногорската агенција Мина.
„Хрватска беше последната земја што влезе во ЕУ, сега треба да биде искрен партнер на сите земји од Западен Балкан“, рече таа.
Инаку, Хрватска досега шест пати ја блокираше Србија да го затвори преговарачкото поглавје со ЕУ. Во декември 2024 година го блокираше отворањето на кластерот 3, во јуни 2021 година отворањето на кластерите 3 и 4, во декември 2017 година го блокираше поглавјето 33, во декември 2016 година го блокираше поглавјето 26, во јуни 2016 година го блокираше поглавјето 23 и во април 2016 година. исто така поглавје 23.
Причините беа многубројни – од решавањето на прашањето за воените репарации и исчезнатите хрватски војници и цивили во војната од 1991 до 1995 година, до враќање на архивските материјали, вклучително и оние поврзани со страдањата на Евреите за време на НДХ, кои Белград одбива да ги врати. Загреб. Се критикува и српското „присвојување на дубровничката литература“, одредбите од српскиот Закон за културно наследство, во кој се вели дека изданијата на дубровничката литература припаѓаат и на српската и на хрватската култура од 1867 година. Исто така во 2021 година беше побарано Србија да се изјасни за геноцидот во Сребреница.
Бугарија исто така не заостанува со блокирањето – во декември 2024 година го блокираше отворањето на кластерот 3, во јуни 2021 година отворањето на кластерите 3 и 4, во декември 2020 година поглавје 2 и во јануари 2017 година поглавје 26. Бугарскиот претседател се закани дека неговата земјата можеби ќе треба да ја преиспита поддршката за Србија на нејзиниот пат кон ЕУ поради односот на Белград кон бугарското малцинство во таа земја.
„Успехот на забраната за блокирање на билатерална основа најмногу ќе зависи од лобирањето на клучните земји како Германија и Франција, и нивната подготвеност да ја однесат оваа идеја до крај. Она што е очигледно е дека се неопходни промени во политиката на проширување за да Европската комисија и другите институции можат успешно да го завршат процесот на проширување на ЕУ кон Западен Балкан и други региони, пред се мислам на Источна Европа (Молдавија и Украина), изјави Павковиќ за Блиц.
„Постои тенденција и одредено ниво на поддршка кај земјите-членки на ЕУ да се исклучат билатералните прашања од политиката на проширување, како и евентуално да се премине на гласање со квалификувано мнозинство, наместо на едногласно одлучување, што е случај сега заклучува Павковиќ.