Тој во моментов надгледува две одделни кривични истраги против поранешниот американски претседател Доналд Трамп.
Како новоименуван специјален обвинител, Џек Смит ќе има задача да ги надгледува истрагите за задржувањето на доверливите документи во имотот на Трамп Мар-а-Лаго во Флорида, како и аспектите на истрагата за обидите за поништување на изборите во 2020 година, на кои победи демократот Џозеф Бајден.
Смит и е познат на балканската јавност – тој беше главен обвинител на судот во Хаг за воени злосторства на Косово.
Токму тој беше задолжен за расветлување на злосторствата на т.н. „Ослободителната војска на Косово“ и го гонела поранешниот претседател на Косово Хашим Тачи и поранешниот претседател на собранието Кадри Весељи. Кој е Џек Смит, човекот кој сега може да му зададе сериозен удар на Трамп?
Во ноември минатата година, американскиот јавен обвинител Мерик Гарланд го назначи Смит за специјален обвинител кој ќе ги надгледува кривичните истраги против поранешниот претседател.
Гарланд рече дека Смит е „вистинскиот избор“ за да се стави крај на целата збрка на Трамп „веднаш и непристрасно“.
Трамп, исто така, имаше што да каже – опишувајќи го Смит како „полуден“ човек кој спроведува „политички лов на вештерки“.
Сепак, специјалниот обвинител го обвини поранешниот претседател по 40 точки од обвинението за незаконско задржување доверливи информации поврзани со националната одбрана. Исто така, Би-Би-Си јавува дека Смит ќе го обвини Трамп и за напорите да ги поништи претседателските избори во 2020 година.
Смит најверојатно ќе мора брзо да дејствува за да се осигура дека неговата мисија ќе биде завршена пред претседателските избори во 2024 година, со оглед на историскиот интерес на Министерството за правда да избегне акција што може да се смета како мешање во исходот на претседателската трка.
Колегите го опишуваат како тврдоглав, брз и страстен обвинител кој работи без политичко мешање и е немилосрден во решавањето на случаите.
„Извонреден адвокат и извонреден обвинител“
Слично на човекот што самиот го истражува, Џон Луман Смит, како што е неговото вистинско име, е роден во Њујорк и дипломирал право на Харвард. Ја започна својата обвинителска кариера во 1994 година како помошник окружен обвинител.
Во текот на следните десет години, овој страствен велосипедист работел во Бруклин, каде што гонел насилните банди и измамници, а се занимавал и со случаи на корупција.
Обвинителот-ветеран се школувал на Харвард, а голем дел од својата кариера поминал во Њујорк, каде што неговите случаи вклучуваат гонење на полицајци вклучени во тепањето и силувањето на имигрантот од Хаити, Абнер Луима. Додека бил во Њујорк, тој еднаш поминал викенд спиејќи во ходникот на станбена зграда за да најде жртва која се плашела да сведочи во случај на семејно насилство.
„Њујорк тајмс“ наведе дека токму неговата работа во тој тим довела до функцијата специјален обвинител во случајот со поранешниот претседател.
Смит за првпат отиде во Хаг во 2008 година, каде што беше главен обвинител од 2018 до 2022 година. Според неговата директива, почнаа сослушувањата на поранешните водачи на ОВК, откако поминаа години во шпекулации дали воопшто ќе се формираат истраги против нив.
Обвинителот на Хаг
Хашим Тачи, Кадри Весељи, Реџеп Сељими и Јакуп Красниќи беа обвинети за злосторства над Албанците, Србите и Ромите во најмалку 34 притвори на ОВК – сите постапки беа водени од Смит.
Тачи, Весељи, Сељими и Красниќ се во притвор од ноември 2020 година и се обвинети за злосторства извршени во нелегални притворени центри на ОВК во Косово и Албанија, против најмалку 407 притвореници, од кои најмалку 98 се убиени, од март 1998 до септември 1999 година
Тие кривични дела се оквалификувани во шест точки како злосторства против човештвото, а во четири точки како воени злосторства.
Главниот обвинител Смит веднаш по преземањето на функцијата рече дека одложувањето на почетокот на судењето на Тачи и на другите обвинети би било „неправедно“ со оглед на тежината на наводните злосторства.
Одбраната на обвинетите повеќепати бараше судењето да започне летото 2022 година, со образложение дека толку време и треба да се подготви за процесот.
Сугерирајќи дека бранителите на Тачи и другите обвинети имаат доволно време да се подготват, обвинителот Смит нагласи дека мора да се земе предвид и дека „климата на сериозно малтретирање на сведоци постоела и во претходните судења на водачите на ОВК“.
„Ова е реалност утврдена од повеќе судови, која со право беше прифатена од одбраната пред овој суд како релевантен фактор при одлучувањето дали е неопходен притворот на обвинетиот пред судењето. „Колку подолго е потребно судот да започне судења во овие случаи, толку е поголема можноста сведоците да бидат малтретирани или принудени“, предупреди Смит.
Според него, многу луѓе две децении чекаат да ги кажат своите приказни, но и да добијат правда за себе и за членовите на семејството кои настрадале.
„Верувам дека овие луѓе чекаа доволно долго и дека нивниот глас мора да се слушне без одлагање“, рече Смит, кој поднесе оставка од функцијата главен обвинител пред почетокот на судењето на водачите на Ослободителната војска на Косово.
Две години подоцна, Смит се врати во Министерството за правда како шеф на криминалниот оддел – кој се занимава со федерални злосторства како што се јавен поткуп и изборна измама, пишува Би-Би-Си.
Врати се во Америка
За време на неговиот мандат, обвинителите поднесоа обвинение за јавна корупција против поранешниот гувернер на Вирџинија, Боб Мекдонел, републиканец, во случај што едногласно беше отфрлен од Врховниот суд на Соединетите држави во 2016 година.
Канцеларијата го гонеше и поранешниот демократски кандидат за потпретседател Џон Едвардс, но поротата го ослободи по една точка и тој никогаш повеќе не беше суден.
Смит имаше многу победи, вклучувајќи го и испраќањето на поранешниот претседател на собранието на државата Њујорк, Шелдон Силвер во затвор поради обвиненија за корупција. За истото го осуди поранешниот конгресмен од Аризона Рик Ренци, кого Трамп подоцна го помилува.
Што се однесува до Трамп, во проширеното обвинение од 40 точки се тврди дека Трамп и неговиот соработник Карлос де Оливеира се обиделе да ги спречат истражителите да ги прегледаат снимките од безбедносните камери од Мар-а-Лаго, одморалиштето на поранешниот претседател.
Вкупниот број точки од обвинението е зголемен за три, бидејќи Трамп е обвинет за уште една точка за незаконско задржување доверливи информации поврзани со националната одбрана, објави Ројтерс.
Обвинителите соопштија дека поранешниот американски претседател и двајцата вработени, Волт Наута и Карлос де Оливеира, се обвинети дека барале од едно лице да ги избрише снимките од безбедносните камери во Мар-а-Лаго за да го спречат тоа да биде претставено пред федералната голема порота.
Неговиот пријател и поранешен колега, адвокатот од Њујорк, Мо Фодман, го опиша Смит како „луд“ триатлонец и „еден од најдобрите адвокати што некогаш ги видел“.