Американскиот претседател Доналд Трамп им рекол на одбранбените претставници дека би имало смисла САД да започнат напади врз Иран само ако таканаречената бомба „разбивач на бункери“ гарантира дека ќе уништи клучен објект за збогатување ураниум во Фордоу, според луѓе запознаени со разговорите, објави Гардијан .
На Трамп му беше кажано дека фрлањето на бомбите GBU-57 , кои тежат 13,6 тони, ефикасно ќе го елиминира Фордо, но тој, според изворите, сè уште не е целосно убеден и засега не ги одобрил нападите , бидејќи чека да види дали заканата од американско вмешување би можела да го принуди Иран да преговара.
Ефикасноста на бомбите GBU-57 е тема на голема дебата во Пентагон уште од почетокот на мандатот на Трамп, според двајца одбранбени претставници, кои биле брифирани дека можеби само тактичко нуклеарно оружје може да го уништи Фордо , со оглед на тоа колку длабоко е под земја објектот.
Трамп не размислува за употреба на тактичко нуклеарно оружје против Фордоу , а таа можност не беше тема на брифингот во Белата куќа што го одржаа министерот за одбрана Пит Хегсет и началникот на Здружениот штаб, генерал Ден Кејн, според две лица запознаени со ситуацијата.
Сепак, службените лица што присуствуваа на тие брифинзи беа информирани дека користењето конвенционални бомби – дури и како дел од поширок напад со повеќе бомби GBU-57 – веројатно нема да биде доволно за да се пробие до потребната длабочина и дека таков напад само ќе ги сруши тунелите и ќе ги наполни со урнатини.
Во брифингот се вели дека целосното уништување на Фордо – кое израелското разузнавање проценува дека е до 90 метри под површината – ќе бара од САД прво да го „омекнат“ теренот со конвенционални бомби, а потоа да испорачаат тактичка нуклеарна бомба од бомбардер Б-2 за целосно да го уништат целото место. Тоа е сценарио што Трамп не го разгледува.
Овие проценки беа направени од Агенцијата за намалување на заканите од одбраната (DTRA), дел од Министерството за одбрана на САД, која го тестираше GBU-57 и ги анализираше ограничувањата на оружјето на американската војска против бројни подземни објекти.
Ситуацијата нагласува колку би бил сложен таков напад и каква би била мерката за успех: фрлањето на бомбите GBU-57 веројатно би ја намалило способноста на Иран да добие ураниум за оружје за неколку години, но нема трајно да ја запре неговата нуклеарна програма.
Портпаролите на Белата куќа и Пентагон не одговорија веднаш на барањата за коментар.
Деактивирањето на Фордо – или дипломатски или воен пат – се смета за клучен чекор во спречувањето на Иран да се здобие со нуклеарно оружје , откако Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) откри дека локацијата збогатила ураниум до 83,7% – блиску до границата од 90% потребна за нуклеарно оружје.
Секој обид за уништување на Фордо би барал американско вклучување, бидејќи Израел не поседува бомби способни да достигнат таа длабочина, ниту авиони способни да ги носат.
Проблемот со употребата на GBU-57 против Фордо , според двајца службеници брифирани на брифингот на DTRA, делумно лежи во карактеристиките на објектот – кој се наоѓа во планина – и фактот дека бомбата никогаш не е употребена во слични околности.
„Тоа нема да биде напад што се случува одеднаш“, рече поранешниот заменик-директор на DTRA, пензиониран генерал-мајор Ренди Манер, за ограничувањата на GBU-57, додавајќи дека Фордото би можело брзо да се обнови.
„Тоа веројатно би го одложило емитувањето на програмата за шест месеци до една година. Звучи добро за телевизија, но не е реално“, рече тој.
Оваа бомба е позната како „разрушувач на бункери“ бидејќи е дизајнирана да уништува подземни бункери, но може да ја носи само бомбардерот Б-2, кој мора да има целосна воздушна супериорност и јасен GPS сигнал за прецизно да ја погоди целта.
Иако Израел изјави дека има супериорност во иранскиот воздушен простор, успешниот напад сепак би барал прво оневозможување на иранските GPS уреди за блокирање и други одбранбени системи, така што GBU-57 би можел да навлезе доволно длабоко во земјата за да го неутрализира објектот.
Иран изгради објект за збогатување ураниум во подземјето Фордоу за да го заштити од можни воздушни напади. За потсетување, во 1981 година, Израел бомбардираше нуклеарен објект во близина на Багдад, кој беше над земја, со цел да го спречи Ирак да развива нуклеарно оружје.
Во последниве години, Израел разгледуваше различни планови за уништување на Фордо без помош од САД. Во едно сценарио, Израел предложи испраќање командоси во хеликоптери за да влезат во објектот и да постават експлозиви – опција што Трамп ја отфрли, според извори запознаени со плановите.