Палестинскиот Нелсон Мандела, како што го нарекуваат Марван Баргути во Појасот Газа и Западниот Брег, би можел да ги обедини двете палестински фракции и да ги води преговорите со Израел за ставање крај на конфликтот.
Барем така се надеваат неговите поддржувачи, кои сметаат дека во моментов нема подобар човек на политичката сцена за дипломатски разговори. Но, проблемот е што Марван Баргути е во затвор во Израел. Таму заврши во 2002 година, кога полицијата го уапси, а воениот суд го осуди на пет последователни доживотни затворски казни за организирање напади врз Израелци.
Во нападот на 7. октомври, милитантната група Хамас уби 1.400 Израелци и зеде како заложници 240 мажи, жени и деца. Сега Хамас бара ослободување на 6.000 палестински затвореници во замена за израелските заложници.
„Секогаш кога има внатрешна криза или разгорување на односите со Израел, неговото име се споменува“, вели Жан-Пол Шањоло, прв човек на Институтот за истражување и студии за Медитеранот и Блискиот Исток (iReMMO).
Марван Баргути беше на врвот на листата за размена на луѓе кои палестинските групи сакаа да бидат вклучени во 2003, 2007 и 2009 година.
„Палестинскиот Нелсон Мандела“ е роден на Западниот Брег во 1962 година. За време на Првата интифада, тој беше водач на студентските протести на Универзитетот „Бирзеит“. Израел го депортираше во Јордан во 1987 година и му беше дозволено да се врати на Западниот Брег дури во 1993 година, како дел од договорот од Осло. Следната година тој стана генерален секретар на Фатах на Западниот Брег. За време на Втората интифада, тој наводно организирал напади врз Израелците. Израел, исто така, го обвинува за основање на бригадите на мачениците Ал-Акса, военото крило на Фатах, во тоа време.
„Тој беше уапсен пред повеќе од 20 години, за време на Втората интифада. Тој беше многу активен водач на Фатах и не беше убиен. Ова е важен детал бидејќи во тоа време имаше многу насочени атентати и тој не беше еден од нив. Тој беше уапсен и не мислам дека тоа беше случајно“, смета Жан-Пол Шањоло.
Од неговото затворање, Марван Баргути е активен во движењето на затворениците и објавува различни написи од затворот за да комуницира со надворешниот свет. Додека е во затвор, тој помогна во изготвувањето на Националниот документ за помирување на затворениците од 2006 година, кој беше потпишан од лидерите на Хамас, Фатах, Исламски Џихад, Народниот фронт за ослободување на Палестина (PFLP) и Демократскиот фронт за ослободување на Палестина (DFLP).
Документот повикува на создавање палестинска држава во границите од 1967 година, палестинскиот отпор да се ограничи на териториите окупирани во 1967 година, да се почитува меѓусебниот прекин на огнот и Палестинците да го потврдат своето право да се спротивстават на окупацијата во согласност со меѓународното право. Неговата цел беше да формира коалициска Влада за да излезе од ќор-сокакот предизвикан од победата на Хамас на изборите во Појасот Газа во 2006 година, а во 2017 година Марван Баргути водеше голем штрајк со глад барајќи подобрување на правата и условите за затворениците.
Со текот на годините, Марван Баргути се позиционираше како единствена личност способна да ги обедини ривалските палестински политички групи.
„Тој е близок со Хамас и успеа да ги натера Хамас и Фатах да се договорат како дел од документот за помирување на затворениците. Тој е некој кој има способност да ги зближи луѓето и затоа имаше добри шанси да победи на парламентарните избори во 2021 година“, изјави Жан-Пол Шањоло за France 24.
Сепак, изборите никогаш не беа одржани бидејќи Махмуд Абас, претседателот на палестинската управа, ги одложи на неодредено време додека Израел не дозволи одржување на избори во источен Ерусалим. Експертите сметаат дека вистинската причина што последните избори во Палестина се одржаа во 2006 година е тоа што Махмуд Абас се плаши од губење на власта. Во последните години, Марван Баргути беше омилена политичка фигура меѓу младите во палестинските анкети на јавното мислење, пред Махмуд Абас и лидерот на Хамас, Исмаил Ханије.
„Прилично веродостојните израелски и палестински анкети му дадоа на Марван Баргути сериозни шанси да го победи Махмуд Абас. Тој сè уште има престиж меѓу палестинското население“, тврди Жан-Пол Шањоло.
Во август оваа година, сопругата на Марван Баргути, Фадва, започна меѓународна кампања со повик за негово ослободување, а со години се водат кампањи за негово номинирање за Нобеловата награда за мир.
„Да се биде во затвор долго време е извор на легитимитет за палестинскиот народ. Оние кои излегуваат од затвор се украсени со ордени, тоа е еден вид обред на отпор“, вели Жан-Пол Шањоло.
Францускиот геополитичар и експерт за Блискиот Исток, Фредерик Енсел, додава дека Марван Баргути поминал многу години во затвор во Израел, што му дава репутација на чесност, херојство и патриотизам во очите на Палестинците.
„Кога беше на чело на Фатах, тој се залагаше за сојуз со Хамас, што не беше случај со другите членови на палестинската управа. Марван Баргути е исто така попопуларен меѓу Палестинците и од Мохамед Далан“, смета Фредерик Енсел.
Мохамед Далан е поранешен лидер на Фатах во Појасот Газа, кој живее во егзил во Обединетите Арапски Емирати откако палестинската управа го осуди за корупција и Хамас ја презеде контролата врз Појасот Газа. Во неодамнешното интервју за The Economist, Мохамед Далан зборуваше за потребата од формирање Влада во Појасот Газа, нагласувајќи дека може да се одржат избори без исклучување на Хамас, „што нема да исчезне“. Сепак, Мохамед Далан не верува дека едно лице може да го реши сложеното палестинско прашање.
„Со Арафат, времето на хероите заврши“, смета Мохамед Далан, мислејќи на Јасер Арафат, поранешен лидер на Организацијата за ослободување на Палестина и добитник на Нобеловата награда за мир.
Израел не одговори на повикот на Хамас за размена на затвореници и побара безусловно ослободување на заложниците кои ги држи Хамас, оставајќи им на експертите мали шанси Марван Баргути да стане следниот палестински претседател по завршувањето на војната.
„Размената на затвореници од овој тип е многу ретка. Доколку биде ослободен, тој би можел да игра одредена улога во преговорите. Но, во сегашниот хаос, не гледам како тоа е можно“, смета Жан-Пол Шањоло.
„Исто така, нема гаранција дека Марван Баргути ќе се согласи да преземе таква огромна одговорност“, заклучува Фредерик Енсел.