Земја на прекрасна природа, сирење и чоколада – Швајцарија. Покрај тоа, таа е земја со високи приходи со долга традиција во банкарството, часовничарството и накитот. А како е да се биде пензионер во Швајцарија?
Швајцарија е една од економски најсилните земји во Европа, иако не е дел од Европската унија . Позната е и по тоа што е една од ретките европски земји што не била окупирана или нападната во Втората светска војна. Силната економија, како и релативната близина до нашиот регион, ја направија Швајцарија една од најпопуларните земји за живеење и работа на нашите луѓе . Порано многу Југословени одеа во Швајцарија, а сега им се придружуваат бројни Срби кои веруваат дека оваа земја е местото каде што ќе си создадат подобар живот.
И тоа не е далеку од вистината. Просечната плата во оваа земја, според последните податоци, е нешто близу 7.000 евра – и токму тоа е причината што според некои податоци во оваа земја живеат над 150.000 српски државјани, од кои повеќето имаат двојно државјанство.
Инаку, на крајот на 2016 година во Швајцарија живееле 2,1 милиони странци. Тогаш граѓаните на Србија беа на 7 место зад Италијанците, Германците, Португалците, Французите, Албанците од Косово и Шпанците.
А каков е животот на сите овие Срби откако ќе го завршат работниот век и ќе се пензионираат?
Тринаесет пензии
За почеток, интересна информација е дека на почетокот на оваа година во оваа земја на референдум беше изгласана 13-та плата . Иницијативата „За подобар живот во старост“ ја поддржаа 1.884.054 швајцарски граѓани, а против се изјаснија 1.350.406. Процентуално, 58,25 отсто од граѓаните гласале за, а против 41,75 отсто.
Иако резултатот од референдумот е обврзувачки, тоа не значи дека измените на законската регулатива ќе се спроведат на краток рок. Се очекува најстариот Швајцарец да ја добие својата тринаесетта пензија за прв пат дури во 2026 година. Со оваа измена практично годишната пензија ќе се зголеми за 8,3%.
13. пензија ќе земаат и оние со најниски пензии кои земаат месечен надоместок.
Сепак, тринаесеттата пензија ќе им падне само на старосните пензионери. Корисниците на семејна и инвалидска пензија нема да бидат среќни. Одлуката не важи за нив, па ќе продолжат да имаат само 12 уплати годишно.
Малку повеќе за самиот систем
Швајцарскиот пензиски систем има 3 столба. Првиот столб се финансира од тековните придонеси , односно денешните вработени ги финансираат пензиите на денешните пензионери, додека вториот и третиот столб се капитализираат со текот на времето , односно тие се вид на лична заштеда што се зголемува со текот на годините за да почне да се исплаќа по пензионирање.
Тоа значи дека пензијата од првиот чекор е задолжителна и ве чека, а во зависност од многу фактори можете да ја надградите со втор или трет фонд.
Национален пензиски фонд (1 столб)
Првиот столб обезбедува минимален животен стандард за сите по пензионирањето или во случај на инвалидитет. Овој национален фонд се нарекува AHV/IV.
Вработените во Швајцарија во текот на својата кариера во овој фонд уплаќаат 4,2 отсто од својата месечна плата, а нивниот работодавач плаќа вкупно 8,4 отсто.
Кога ќе се достигне старосната граница за пензионирање, пензијата AHV/IV ќе се исплаќа на месечно ниво. Точниот износ зависи од просечниот приход и од бројот на години на придонеси. Оние кои непречено давале придонеси од 20 години до пензионирање, ќе ја добиваат целосната национална пензија, која моментално само во овој столб изнесува минимум 1.300 евра до максимум 2.600 евра. Брачните парови добиваат и до 3.850 евра.
Професионален пензиски фонд (втор столб)
Целта на вториот столб е да помогне во одржувањето на животниот стил по пензионирањето. Овој фонд е задолжителен и треба да ги покрие сите трошоци кои го надминуваат она што се смета за минимален животен стандард. Кога ќе се додаде на целосната национална пензија , вкупниот износ треба да биде 60 отсто од нечија плата пред пензионирање.
Во врска со договорот за вработување, вториот столб наликува на првиот по тоа што е еден вид фонд за социјално осигурување. Осигурува три важни области: смрт, инвалидитет и капитални заштеди за старост. Но, можете да ги земете парите и целосно од „вашиот втор столб“ за да купите дом, да станете претприемач или ако заминете од Швајцарија.
Придонесите за време на работниот век се засноваат на возраста и приходите на работникот.
И во моментот на пензионирање, корисниците треба да одлучат помеѓу еднократна или месечна исплата за преостанатите години од нивниот живот. Забележете дека во случај на смрт, во случај на професионален пензиски фонд, постојат опции да се дозволи преостанатиот салдо да премине на преживеаните најблиски – или не.
Приватни пензиски фондови (3 столб)
Плаќањата од третиот столб треба да ги покриваат сите дополнителни трошоци за време на пензионирањето. Иако е доброволен, овој столб е особено важен за оние кои можеби не придонеле за првиот столб во текот на нивната кариера. Во комбинација со исплатите на првиот и вториот столб, таа треба да покрива 80 проценти од последната плата пред пензионирањето.
Третиот столб може да се користи пет години пред да се достигне возраста за пензионирање.
Швајцарија е рангирана меѓу најскапите земји во светот. Во градот киријата за еднособен стан е околу 2.000 евра, а трособен најмалку 3.150 евра. Според веб-страницата Numbeo, за четиричлено семејство, без кирија, потребно е да има околу 6.000 евра.
Секако, голем број Срби кои таму го чекаат своето пензионирање, решаваат да се вратат во татковината, па тука ја поминуваат швајцарската пензија.