Во Европа има дури пет држави на чија територија нема ниту еден комерцијален аеродром, но тоа не значи дека не можете да стигнете до нив со авион. Монако нема аеродром, но има стотици регистрирани авиони.
Авионот стана речиси стандардно средство за меѓународно патување, без разлика дали е поради работа, одмор или некоја друга причина. Планетата, барем она што ние ја нарекуваме западна хемисфера, се чини дека е добро покриена со аеродроми и речиси до секој „ќош“ може да се стигне со авион. Постоењето во Европа на дури пет држави без аеродроми не е резултат на лошо планирање, туку на едноставниот факт дека низ историјата се појавиле и опстојувале земји кои едноставно се премали за да се изгради комерцијален аеродром во нив!
Интересно е што покрај Сан Марино, Монако, Андора, Лихтенштајн и Ватикан, кои воопшто немаат аеродроми, има неколку земји во Европа кои немаат редовен внатрешен воздушен сообраќај, туку само на своите аеродроми опслужуваат меѓународни летови. Во нашата околина освен нас тоа се Црна Гора, Босна и Херцеговина, Унгарија, Словачка и Словенија.
Има независни земји надвор од Европа кои немаат аеродроми, како што се Токелау во Јужниот Пацифик или островите Питкарин, до кои може да се стигне само со брод или можеби со хеликоптер.
Монако
Монако е светски познат по прекрасните крајбрежни пејзажи и како место за престижното Гран При на Монако. Микродржавата е препознатлива и по високиот животен стандард и статусот на меѓународен даночен рај.
Со површина од само 510 хектари, Монако зазема една десетина од њујоршкиот аеродром Ј. Ф. Кенеди (ЏФК) и е втората најмала суверена држава во светот. Сместено на француската ривиера, кнежевството има население од 33.000 жители, што ја прави најгусто населената земја во светот, со дури 16.800 жители на квадратен километар.
Хелидромот (хелиодром) се наоѓа во близина на стадионот Луј II и околу педесет летови дневно го поврзуваат Монако со блискиот аеродром во Ница, за оние кои не сакаат да се борат низ сообраќајниот метеж, но исто така уживаат во глетките на Монако и Монте Карло од воздух.
Исто така, многу јахти кои го посетуваат монденското одморалиште се опремени со платформи за слетување хеликоптери, а некои имаат и свои авиони.
Најблискиот голем аеродром е Ница на Азурниот брег (NCE) во Франција, на околу 30 километри од Монако. Ница е многу популарна дестинација за бизнис-џет оператори кои летаат со своите високоплатени клиенти до Монте Карло.
Други аеродроми во близина на Монако се аеродромот Џенова (GOA) и аеродромот во Торино (TRN) во Италија.
Андора
Повеќето од 181 квадратни милји на Андора се планински. Со население од 80.000 жители и големина од 468 квадратни километри, Андора е суверена микронација во источните Пиринеи, затворена со море и граничи со Франција на север и Шпанија на југ.
Познат е по прекрасните скијачки центри и поволните даночни услови кои привлекуваат туристи и инвеститори. Како и речиси сите микродржави, Андора се смета за даночен рај, што ја прави привлечна за меѓународниот бизнис. Неговиот развој беше историски под влијание на ограничените патни и воздушни врски до 20 век.
Иако аеродроми за авиони со фиксни крила не постојат во границите на Андора, регионот има три хелиодроми кои нудат комерцијални услуги за хеликоптери. Дополнително, аеродромот Андора-Ла Сеу д’Ургел (LEU) се наоѓа на само 13 милји јужно од границата Андора/Шпанија.
Овој аеродром е во сопственост на владата на шпанскиот автономен регион Каталонија и се наоѓа во општината Монферер и Кастелбо на истокот на Шпанија. Аеродромот има кратка писта од 1.267 метри, што ја ограничува големината на авионите и растојанието до дестинациите на кои летаат.
За патувања на долги релации до и од Андора, оптимални опции се аеродромот Josep Tarradellas Barcelona El Prat (BCN) во Шпанија и аеродромот Тулуз-Блањак (TLS) во Франција.
Лихтенштајн
Во срцето на Европа, помеѓу Швајцарија и Австрија, се наоѓа мала, но исклучително интересна земја – Кнежевството Лихтенштајн. Иако има површина од само 160 квадратни километри. Со население од околу 39.000 луѓе, ова кнежевство покажува дека големината не е сè.
Лихтенштајн се издвојува како финансиски центар со стабилна економија и поволни даноци, што го прави повеќе од привлечен за меѓународните инвеститори. Главниот град Вадуц го краси прекрасен средновековен замок кој е гордост на оваа мала земја.
Компактен по големина, Лихтенштајн е богат со природна убавина. Со прекрасните планински предели и бројните можности за зимски спортови, ги привлекува љубителите на природата и авантуристите од целиот свет.
Неговата политичка стабилност и развиената инфраструктура – но нема аеродром – го прават многу пожелно место за живеење и работа, како и атрактивна туристичка дестинација.
Лихтенштајн има хелиодром во јужниот дел на Балцер, но нема аеродром за авиони на кои им е потребна писта.
Најблиските аеродроми до Лихтенштајн се Св. Гален (ACH) во Швајцарија и Фридрихсхафен (FDH) во Германија, но нудат само ограничен број на редовни летови.
Сепак, повеќето патници го избираат добро поврзаниот аеродром во Цирих (ZRH) во Швајцарија, еден од најголемите центри за воздушен сообраќај во Европа. Цирих-Клотен е на нешто повеќе од 100 километри од Лихтенштајн и, како што се очекуваше, е добро поврзано по пат и железница.
Сан Марино
Сан Марино, кој се наоѓа во срцето на Италија, е една од најстарите и најнеобичните републики во Европа. Основано уште во четвртиот век, ова кнежевство од околу 61 квадратен километар се гордее со својата богата историја и традиција која не се менувала низ вековите. Со население од околу 34.000 жители, Сан Марино е една од најмалите земји во Европа, но неговото културно и историско значење е извонредно.
Сан Марино е единствен во својот политички систем, со две кнежевства кои ја делат власта, што е невообичаена форма на владеење во современиот свет. Покрај сето тоа, кнежевството е познато по својата економија, која се потпира пред се на туризмот и банкарството.
Интересно е што Сан Марино е меѓу ретките микродржави кои иако немаат аеродроми за комерцијален воздушен сообраќај, сепак има аеродром со тревна писта долга 680 метри.
Друга специфичност е фактот што иако нема аеродром во Сан Марино, регистрирани се бројни авиони, пред се приватни и деловни авиони. Националниот регистар на оваа земја е многу популарен меѓу сопствениците пред се поради даночните и другите поволности.
Главниот италијански аеродром за пристап до Сан Марино е Меѓународниот аеродром Федерико Фелини, кој го опслужува античкиот римски град Римини кој е познат како популарно одморалиште на јадранскиот брег со редовни и бројни чартер летови од Литванија до Сицилија. Аеродромот е на само 23 километри од Сан Марино, помалку од многу градови од „нивните“ аеродроми.
Ватикан
Ватикан, најмалата независна држава во светот, се наоѓа во главниот град на Италија, Рим. Со површина од само 44 хектари и население од околу 800, овој суверен ентитет е глобален центар на Католичката црква и седиште на папата. Ватикан е познат по својата богата историја, прекрасните уметнички дела и архитектурата, вклучувајќи ги базиликата Свети Петар и Сикстинската капела, чиј таван го насликал Микеланџело.
Ватикан, сосема разбирливо, нема сопствен аеродром, но има хелиодром во западниот агол, што најчесто го користат државниците и највисоките функционери на Ватикан.
Иако Ватикан политички и историски е независна држава, технички сепак е „малку повеќе од посебна зона“ на Рим, а воздушните линии до и од Ватикан водат низ римските аеродроми. Најблиску е Чампино (ЦИА). Аеродром Леонардо да Винчи – Фиумичино (FCO) е многу поголем меѓународен аеродром кој ги опслужува потребите на главниот град на Италија, лоциран на околу 30 километри од Ватикан и добро поврзан со Рим со редовни возови.